Đề xuất chi ngàn tỉ đồng để… đuổi chim

Dự án lắp đặt hệ thống xử lý kịp thời toàn bộ chim, vật thể lạ có nguy cơ uy hiếp trực tiếp tới an toàn bay của Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam bị Cục Hàng không - Bộ Giao thông Vận tải đánh giá có nhiều thiếu sót.

Theo đề xuất của ACV, hai sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất sẽ được lắp đặt hệ thống FODtetect Ảnh: TẤN THẠNH

Để nâng cao năng lực khai thác hệ thống cảng hàng không, bảo đảm tuyệt đối an toàn bay, Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) vừa đề xuất Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) một dự án đầu tư lên đến 1.162 tỉ đồng tại 2 sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất.

Thay cho kiểm tra bằng mắt

Theo đề xuất của ACV, doanh nghiệp này sẽ thực hiện dự án cung cấp giải pháp và lắp đặt hệ thống phát hiện vật thể lạ trên đường băng (FODetect) tại sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Mục tiêu của dự án nhằm giám sát đường hạ cất cánh 24/7, phát hiện tự động, cảnh báo và xử lý kịp thời, chính xác toàn bộ chim, vật thể lạ có nguy cơ uy hiếp trực tiếp tới an toàn bay, thay thế cho phương pháp thủ công hiện tại. Phương pháp này cho phép phát hiện ngay vật thể lạ với tọa độ cảnh báo chính xác, không cảnh báo nhầm, không can nhiễu với các hệ thống khác của sân bay và đã được nhiều nước sử dụng.

Lý do lắp đặt tại 2 sân bay lớn nhất nước là vì Nội Bài và Tân Sơn Nhất đang phục vụ 67% lượng hành khách và 65% sản lượng cất - hạ cánh của toàn mạng. Hiện nay, việc kiểm tra, bảo đảm an toàn cho đường băng được kiểm tra trực quan bằng mắt tối thiểu 7 lần/ngày. Trong điều kiện diện tích bề mặt đường băng lớn, thời tiết xấu, hạn chế tầm nhìn, thiếu ánh sáng vào ban đêm thì yêu cầu phát hiện vật thể lạ sẽ không chính xác.

Dự án được đề xuất theo hình thức xã hội hóa với sự tham gia của Công ty CP Tiến bộ quốc tế - một doanh nghiệp do Bộ GTVT giới thiệu và một số liên danh khác. Thời gian thực hiện dự án từ nay đến năm 2023.

Sau đầu tư là thu phí sốc

Đáng lưu ý là để hoàn vốn đầu tư, ACV đề xuất thu phí 35 USD/chuyến bay quốc tế và 17 USD/chuyến bay nội địa trên toàn bộ sân bay ACV đang khai thác trong 6 năm.

Góp ý với Bộ GTVT về dự án này, Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) có 2 văn bản chỉ rõ sự thiếu sót của dự án. Cụ thể, ACV chỉ đầu tư tại 2 sân bay nhưng lại đề xuất mức thu hạ - cất cánh của các chuyến bay trên tất cả các sân bay ACV đang khai thác là không hợp lý.

Thời gian hoàn vốn 6 năm là quá ngắn, cần xem xét lại và xây dựng mức thu phù hợp với điều kiện và khả năng chịu chi trả của các hãng hàng không khai thác đến Việt Nam, không làm tăng mức thu đột ngột ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của các sân bay Việt Nam. Đặc biệt, Cục HKVN lưu ý việc nâng giá dịch vụ hạ - cất cánh phải tham khảo ý kiến của người sử dụng là các hãng hàng không, bảo đảm tính công khai theo quy định.

Cục HKVN cũng chỉ rõ dự án còn thiếu một loạt nội dung quan trọng như loại hợp đồng dự án; phương án tổ chức quản lý, chủ thể khai thác và nhất là hiệu quả kinh tế - xã hội của công trình..., không cung cấp các báo giá tham khảo cho thiết bị làm cơ sở sơ bộ xác định tổng mức đầu tư.

Cục HKVN cho rằng đề xuất trong dự án FODetect thiếu các tài liệu kỹ thuật và thông tin về tính năng thiết bị, vì vậy chưa thể xác định rõ khả năng làm việc tối ưu của hệ thống FODetect trong điều kiện thời tiết xấu, ban ngày, ban đêm; vùng không gian hệ thống có khả năng phát hiện, xua đuổi chim ở 2 đầu tiếp cận khi máy bay cất - hạ cánh cũng như khả năng tích hợp, mở rộng hệ thống thiết bị.

Về tổng mức đầu tư, Cục HKVN khẳng định mức đầu tư ACV đưa ra là quá lớn so với quy mô chỉ tại 2 sân bay.