Thượng đỉnh Trump-Putin: Từ công tác chuẩn bị đến triển vọng
Giới quan sát kỳ vọng cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin (thượng đỉnh Trump-Putin) sẽ mở ra cơ hội hạ nhiệt xung đột ở Ukraine.
Những ngày qua, tin tức về cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã trở thành tâm điểm chú ý của truyền thông quốc tế. Giới quan sát kỳ vọng cuộc gặp này sẽ mở ra cơ hội hạ nhiệt cuộc xung đột kéo dài hơn ba năm tại Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: THE NEW YORK TIMES
Công tác chuẩn bị cho thượng đỉnh Trump-Putin
Động lực của thượng đỉnh Trump-Putin được cho là đã hình thành sau chuyến thăm của đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff tới Nga vào ngày 6-8. Chuyến thăm diễn ra chỉ hai ngày trước khi tối hậu thư ngừng bắn hoặc trừng phạt của ông Trump với Nga hết hạn.
Tổng thống Trump sau đó đã tổ chức một cuộc họp trực tuyến với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và một số lãnh đạo châu Âu để thông báo cho họ về cuộc gặp giữa ông Witkoff và ông Putin. Hai ngày sau đó, ông Trump cho biết cuộc gặp giữa ông với ông Putin sẽ diễn ra vào ngày 15-8 tại bang Alaska (Mỹ).
Sang ngày 9-8, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance đã gặp gỡ các đồng minh châu Âu và quan chức Ukraine tại Anh để tìm hiểu lập trường của châu Âu liên quan cuộc xung đột.
Theo trang tin Axios, cuộc gặp của ông Vance với các quan chức châu Âu được tổ chức trong bối cảnh một số đồng minh NATO và Ukraine đã bày tỏ sự lo ngại rằng Tổng thống Trump có thể đồng ý với đề xuất của Tổng thống Putin về việc chấm dứt chiến sự mà không xem xét đến lập trường của Ukraine và châu Âu.
Trong cuộc gặp với ông Vance, các quan chức châu Âu đã trình bày với Mỹ đề xuất hòa bình riêng cho Ukraine. Theo đó các quan chức châu Âu phải được tham gia vào bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng nào với Nga, đồng thời nhấn mạnh tương lai của Ukraine không thể được bàn bạc nếu thiếu sự tham gia của Kiev.
Đề xuất của châu Âu cho rằng yêu cầu ngừng bắn phải diễn ra trước bất kỳ bước đi nào khác, và mọi trao đổi lãnh thổ phải có tính hai chiều, kèm theo các đảm bảo an ninh chắc chắn.
Vẫn chưa rõ liệu Mỹ sẽ cân nhắc đề xuất của các đồng minh như thế nào. Tuy nhiên, sau cuộc gặp tại Anh, một quan chức Mỹ nói với đài ABC News rằng các cuộc trao đổi mà ông Vance tham dự “đã đạt được tiến triển đáng kể hướng tới mục tiêu của Tổng thống Trump là chấm dứt chiến sự ở Ukraine”.
Dù chưa có nhiều chi tiết về thượng đỉnh Trump-Putin sắp tới, nhưng Washington đã cho thấy đôi chút điều chỉnh sau cuộc gặp của ông Vance. Ngày 9-8, một quan chức Nhà Trắng nói rằng Mỹ đang cân nhắc mời ông Zelensky tham dự hội nghị thượng đỉnh Trump-Putin, theo tờ The Hill.
“Tổng thống vẫn để ngỏ khả năng tổ chức hội nghị thượng đỉnh ba bên. Hiện tại, Nhà Trắng đang lên kế hoạch cho cuộc gặp song phương theo đề nghị của Tổng thống Putin” - theo quan chức này.
Về phía Nga, Moscow đến nay chưa có động thái nào ngoài việc xác nhận đang chuẩn bị cho cuộc gặp. Trợ lý Điện Kremlin - ông Yury Ushakov ngày 8-8 nói rằng công tác chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh Trump-Putin sẽ là một quá trình khó khăn, nhưng cả hai bên sẽ tích cực làm việc để thực hiện.
“Trong những ngày tới, Moscow và Washington tất nhiên sẽ dốc toàn lực vào công việc tích cực và khẩn trương nhất về các thông số thực tiễn và chính trị của hội nghị thượng đỉnh Alaska. Đây sẽ là một quá trình khó khăn, nhưng chúng tôi sẽ tích cực và chuyên sâu thực hiện” - hãng thông tấn TASS dẫn lời ông Ushakov.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc gặp tại Phần Lan vào năm 2018. Ảnh: THE NEW YORK TIMES
Đài CNN ngày 9-8 dẫn thông tin từ giới phân tích rằng lực lượng Nga ở miền đông và bắc Ukraine đã có những bước tiến xa hơn, nhiều khả năng có thể bao vây TP Pokrovsk (Donetsk) và Kupyansk (Kharkiv).
Triển vọng từ thượng đỉnh
Các chuyên gia xem cuộc gặp này là cơ hội thực sự để giảm căng thẳng cho xung đột Nga - Ukraine.
“Xét về mục đích của cuộc gặp, tôi có linh cảm rằng bối cảnh và thời điểm hiện nay có thể phù hợp để đàm phán chấm dứt cuộc chiến Nga - Ukraine” - ông Troy Bouffard, Giám đốc Trung tâm An ninh và Khả năng chống chịu Bắc Cực thuộc ĐH Alaska Fairbanks (Mỹ), nói với TASS.
Nhà phân tích chính trị Nga Malek Dudakov nói với tờ Izvestia rằng, đối với Nga, mục tiêu trọng tâm là tác động được đến định hướng của chính quyền Mỹ, từ đó thúc đẩy giải quyết triệt để những nguyên nhân sâu xa của khủng hoảng. Theo ông, nếu làm được điều này, cơ hội để xung đột Ukraine hạ nhiệt thực sự sẽ trở nên rõ ràng hơn.
Bên cạnh sự kỳ vọng, các chuyên gia cũng lưu ý đến những yếu tố có thể ảnh hưởng tới kết quả. Ông Konstantin Blokhin, nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nhận định rằng châu Âu vẫn là nhân tố không thể bỏ qua.
“Ngay cả khi hai bên đạt được thỏa thuận về Ukraine, châu Âu vẫn là một yếu tố, bởi họ tiếp tục ủng hộ Ukraine, và khả năng của ông Trump trong việc gây sức ép với châu Âu cũng hạn chế” - ông Blokhin nói.
Cũng có ý kiến cho rằng cuộc gặp khó có thể mang lại một kết quả tức thời cho cuộc chiến ở Ukraine.
GS Richard Bensel của ĐH Cornell (New York) cho rằng Tổng thống Putin nhiều khả năng sẽ tìm cách kéo dài thời gian trước khi các lệnh trừng phạt mới của Mỹ được triển khai, nhưng không sẵn sàng nhượng bộ. Về phần mình, Tổng thống Trump vẫn duy trì công cụ sức ép là các biện pháp trừng phạt, song có thể cân nhắc trì hoãn áp dụng nếu nhận được tín hiệu ủng hộ từ phía Nga đối với tiến trình đối thoại với Ukraine.
Ngoài cuộc chiến Ukraine, triển vọng hợp tác Nga-Mỹ cũng có thể là đề tài được bàn thảo. Chuyên gia Bouffard của ĐH Alaska Fairbanks nói rằng ông Trump và ông Putin nhiều khả năng sẽ đề cập đến hợp tác ở Bắc Cực trong cuộc gặp sắp tới.
“Tôi cho rằng sẽ có thảo luận về vấn đề Bắc Cực. Yếu tố quan trọng nhất của khu vực Bắc Cực, đặc biệt đối với Nga và Mỹ, là đạt được thỏa thuận về các điều kiện nhằm duy trì và thúc đẩy sự ổn định của khu vực. Nga đặt ưu tiên cao nhất cho sự ổn định này bởi đây là chìa khóa để thực hiện mục tiêu hàng đầu là phát triển và khai thác Tuyến Hàng hải Phương Bắc” - vị chuyên gia giải thích.
Châu Âu lo ngại chuyện “trao đổi lãnh thổ” Sau thông tin rằng các quan chức Nga đã đưa cho đặc phái viên Witkoff một danh sách yêu cầu ngừng bắn, trong đó có việc Ukraine từ bỏ vùng Donbass ở phía đông cũng như bán đảo Crimea, nhiều quan chức châu Âu đã phản ứng với quan điểm này. Ngoại trưởng Lithuania - ông Kestutis Budrys viết trên mạng xã hội X ngày 9-8 rằng “biên giới, chủ quyền và độc lập của Ukraine là bất khả xâm phạm”. Một tuyên bố chung từ các nhà lãnh đạo Pháp, Ý, Đức, Ba Lan, Anh và Phần Lan cùng chủ tịch Ủy ban châu Âu hoan nghênh những nỗ lực của ông Trump, nhưng nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì sự ủng hộ đối với Ukraine và gây áp lực lên Nga. “Con đường dẫn tới hòa bình ở Ukraine không thể được quyết định nếu thiếu Ukraine. Chúng tôi vẫn kiên định với nguyên tắc rằng biên giới quốc tế không được thay đổi bằng vũ lực. Đường giới tuyến hiện tại nên là điểm khởi đầu cho các cuộc đàm phán” - theo tuyên bố. Trong một bài đăng trước đó trên X, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh rằng “tương lai của Ukraine không thể được quyết định nếu thiếu người dân Ukraine”. “Châu Âu chắc chắn cũng sẽ là một phần của giải pháp, vì điều này liên quan đến an ninh của khu vực” - ông Macron lưu ý. Mỹ chưa bình luận về các phản ứng trên. Ngày 9-8, ông Leonid Slutsky - Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) - nói rằng các lực lượng phản đối giải quyết hòa bình cuộc xung đột ở Ukraine đã gia tăng ở các nước châu Âu trước thềm hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ, theo TASS. Ông Slutsky nhận định các chính trị gia châu Âu đang tìm cách hoặc đưa Tổng thống Trump vào một liên minh chống Nga, hoặc ngăn chặn việc ký kết hòa bình và giải quyết xung đột Ukraine. Ông Slutsky cũng cho rằng những diễn biến này có thể làm suy yếu vị thế của các chính trị gia châu Âu. |
Hai ngày trước khi tối hậu thư của ông Trump hết hạn, ông Putin nhất trí gặp Tổng thống Mỹ, giúp tránh né lệnh trừng phạt mà vẫn theo đuổi mục tiêu ở...
Nguồn: [Link nguồn]
-11/08/2025 05:30 AM (GMT+7)