Sự thật tích 1000 người lao từ núi xuống Biển Chết tự sát

Theo truyện kể La Mã, 960 người Do Thái đã lao từ núi Masada xuống biển Chết tự sát vì bị cấm đạo khoảng năm 73-74.

Địa điểm khảo cổ vụ gần 1000 người tự sát

Vào năm 1960, nhà khảo cổ Israel Yigael Yadin đã quyết định tới tận Masada. Vào thời gian này Israel mới giành độc lập nên chính phủ tìm mọi cách và ủng hộ việc tìm bằng chứng khẳng định lãnh thổ theo Kinh thánh Cựu ước.

Vì vậy, cuốn sách của Yadin - cho rằng sự kiện tại Masada có thật - gây ra tranh cãi kịch liệt trong giới sử học. Nhóm phản đối cáo buộc Yadin và đồng sự có "âm mưu địa chính trị". Như vậy vụ tự sát tập thể hơn 2.000 năm trước có diễn ra hay không?

Masada là ngọn núi lớn nằm ở phía nam Biển Chết, với cao nguyên bằng phẳng trên đỉnh, nổi bật giữa sa mạc. Sau khi Yadin tới đây khảo sát, Masada trở thành điểm đến thu hút du khách hàng đầu Israel chỉ sau Jerusalem, đạt khoảng 500.000 lượt mỗi năm.

Yadin đã mở hai cuộc khảo cổ, từ tháng 10.1963 tới tháng 5.1964 và từ tháng 11.1964. Khi bóc tách đất, nhóm thấy nhiều dấu vết của nhiều phòng ốc, nhà thuộc da, xưởng và thậm chí cả giáo đường. Họ còn tìm thấy các khu vực lưu trữ thực phẩm, bao gồm hạt giống, và những bể chứa nước để đối phó với khí hậu nóng nực khô hạn.

Các bức tường vẫn còn hình vẽ rực rỡ với sơn vàng, đen và đỏ theo kiểu La Mã. Gần 30000m³ đất đã được đào lên, để lộ thêm hàng trăm đồng tiền cổ, đồ gốm và trang sức, quan trọng hơn là tiền xu trong thời kỳ diễn ra cuộc nổi dậy của người Do Thái.

Dựng lại mô hình cung điện 

Cuộc nổi dậy đầu tiên diễn ra năm 66 TCN, khi dân Do Thái tại vùng đất giờ là Israel, chống lại người La Mã đô hộ. Cuộc nổi dậy kéo dài tới 1 thế kỷ. Khi đó, lính La Mã đã chiếm được kinh đô Jerusalem và đốt cháy toàn bộ đình đền. Một nhóm người Do Thái sống sót tản cư tới Masada.

3 năm sau, người La Mã muốn diệt tận gốc cuộc nổi loạn. Theo lịch sử Do Thái, tướng La Mã Falvius Silva đã bố trí quân tới đốt phá tường thành rồi rút lui. Biết không còn đường thoát, nhóm nổi dậy quyết định giết lẫn nhau vì không muốn chết dưới tay kẻ thù. Người còn sống cuối cùng sẽ tự sát.

Tuy nhiên, quân La Mã không bao giờ đánh chiếm xong lại rút lui. Trên thực tế sau khi phá sập tường thành, dân Do Thái đã bị tàn sát, chỉ còn hơn 40 người trốn trong một hang động, rồi sau đó họ quyết định tự sát. Chỉ còn 2 người đầu hàng, kể lại câu chuyện và nó bị phóng đại theo thời gian.

Tại di chỉ, chỉ có dấu vết hài cốt của khoảng 30 thi thể tại vách đá phía Nam, giáp Biển Chết. Ở gần đó là ba hài cốt khác giữa hàng chục mũi tên, sách vở và khăn choàng. Như vậy, chưa có bằng chứng nào rõ ràng về việc 960 người tử vì đạo. Huyền thoại trên có thể chỉ là kết quả của chủ nghĩa dân tộc không chỉ tồn tại ở Israel mà còn ở nhiều nước như Đức, Ý và Đan Mạch, cố gắng kết nối các huyền thoại với di tích khảo cổ để thể hiện sự quan trọng của quốc gia.