Nghèo túng, thi rớt, dựa vào thủ đoạn nào Hòa Thân được Càn Long đích thân ban chức tước?

Ẩn sâu dưới sự sủng ái đặc biệt mà Càn Long dành cho Hòa Thân, là một câu chuyện ít ai ngờ tới.

Hòa Thân đã có những năm tháng sống đầy cơ cực (ảnh từ phim truyền hình Trung Quốc)

Hòa Thân, là một nhân vật rất nổi tiếng, được biết tới là đại tham quan khét tiếng nhất trong lịch sử Trung Quốc và thế giới từ xưa đến nay. Ông ta từ một kẻ nghèo hèn, đã đạt đến đỉnh cao của quyền lực và tiền bạc, trở thành một trong những người giàu có nhất thế giới vào thế kỷ 18. Loạt bài này kể lại một phần cuộc đời và sự nghiệp làm quan kỳ lạ của Hòa Thân.

Hòa Thân thời niên thiếu đã phải chịu những nỗi mất mát và trải qua một cuộc sống vô cùng cực khổ. Điều này đã ảnh hưởng rất lớn tới nhân cách của ông sau này khi ra làm quan.

Theo Toàn thư lịch sử Trung Quốc, năm Hòa Thân 3 tuổi thì mẹ mất. Người mẹ kế đối xử với ông và em trai là Hòa Lâm rất cay nghiệt. Cha của ông – Thường Bảo, giữ chức đô thống tại Phúc Kiến, lại thường xuyên không ở kinh thành.

Năm 1761, do thành tích học tốt nên Hòa Thân cùng Hòa Lâm được tuyển chọn vào Hàm An Cung. Đây là trường dành riêng cho con em quan lại. Đặc biệt, phải là con cháu Bát Kỳ (con cháu của quan lại người gốc Mãn Châu) mới được vào học. Năm Hòa Thân 10 tuổi, cha ông qua đời. Hòa Thân vừa phải chịu nỗi đau mất cha, vừa phải đối mặt với sự nghèo khổ.

Vì Thường Bảo làm quan thanh liêm, nên gia sản tích lũy rất ít. Hòa Thân phải đi vay mượn khắp nơi. Thậm chí, đến 15 khoảnh ruộng quan phong do cha để lại cũng bị người khác chiếm đoạt. Năm 13 tuổi, Hòa Thân đã phải nuốt nước mắt bán đi gia nghiệp để có tiền học tập. Năm 1769, ông tốt nghiệp Hàm An Cung Quan, sau đó dự thi công danh nhưng không đỗ đạt.

Tuy nhiên, trong suốt những năm tháng khó khăn đó, có một điểm rất khác người ở Hòa Thân. Hòa Thân đã nuôi chí làm quan từ khi còn rất nhỏ. Tự biết mình không có gia thế, học tập cũng không xuất sắc, Hòa Thân đã chọn cho mình cách làm quan riêng biệt. Đó là phải tiếp cận bằng được hoàng đế Càn Long.

Ngay từ khi còn rất trẻ, Hòa Thân đã tính toán việc tiếp cận Càn Long (ảnh từ phim truyền hình Trung Quốc)

Để chuẩn bị cho mục đích này, ngay từ khi còn học tại Hàm An Cung, Hòa Thân đã ra sức học ngoại ngữ. Ông thành thạo bốn thứ tiếng Mãn, Hán, Mông, Tạng, trong khi phần lớn con em Bát Kỳ bấy giờ không viết nổi Mãn văn.

Hòa Thân còn không ngừng sưu tầm thơ văn của Càn Long và học thuộc làu. Ông bắt chước cách sáng tác theo văn phong của hoàng đế. Không ngừng thu thập tin tức trong triều. Đặc biệt, Hòa Thân còn dày công cực khổ luyện cho nét chữ của mình giống với Càn Long.

Năm 1774, Hòa Thân phải nộp tiền để được nhận làm tam đẳng thị vệ - một chức vị rất nhỏ bé. Sau 3 năm không ngừng cố gắng, ông được điều tới đội Loan Nghi Vệ, làm thị vệ riêng cho Càn Long.

Thanh sử cảo chép: Có lần Càn Long đang đọc tấu chương các nơi gửi về tại Ngự thư phòng. Tấu chương của Tổng đốc Tứ Xuyên tâu, một đầu đảng của quân phản loạn vượt ngục trốn thoát. Càn Long đọc đến đây quát lớn:

- Con hổ trong chuồng, con rùa trong hộp. Ai dám để mất?

Các vị đại thần xung quanh hoảng sợ, quỳ mọp xuống đất. Không ai hiểu ý tứ của Càn Long ra sao. Hòa Thân đứng gác bên cạnh, biết Càn Long đang dùng một câu trong sách Luận ngữ, hàm ý trách móc. Vì vậy, ông tự ý đứng ra dõng dạc nói:

- Thánh thượng nói, các quan viên giữ hổ sẽ phải chịu trách nhiệm.

Hành động này của Hòa Thân khiến Càn Long vô cùng ngạc nhiên và ấn tượng. Không ngờ, một thị vệ lại có thể thông hiểu sách Luận Ngữ, nắm được tâm tư của mình.

Hòa Thân thành công gây ấn tượng với Càn Long và được đích thân hoàng đế ban chức tước (ảnh từ phim truyền hình Trung Quốc)

Càn Long sau đó lại yêu cầu Hòa Thân luận về trang “Lý thị mang quân phá nước Chuyên Du” trong Luận ngữ. Hòa Thân ứng đối trôi chảy. Càn Long ngay lập tức phong ông làm tổng quản nghi trượng, kiêm phó đô thống Lam kỳ.

Một lần khác, Càn Long đang đọc sách chú giải của Chu Hi về Mạnh Tử tại vườn Viên Minh, đột nhiên, trời sầm tối. Chữ trong sách in nhỏ, khiến Càn Long không thể đọc được nữa. Hòa Thân đứng hầu cạnh bên, vốn đã học thuộc hết chú giải trước đó. Ông đọc lại cho Càn Long nghe không sót một chữ, lại cắt nghĩa rõ ràng.

Càn Long khen ngợi vô cùng, mấy ngày sau liền phong cho Hòa Thân làm Tả thị lang bộ Hộ. Lúc này vào tháng giêng năm 1776, năm Càn Long thứ 41. Hòa Thân 26 tuổi chính thức một bước lên mây, tiến vào quan trường.

Có thể nói, Hòa Thân là một trường hợp làm quan cá biệt. Ông không dựa vào gia thế, không qua thi cử mà được đích thân Càn Long bổ làm quan. Sau đó, Hòa Thân không ngừng thăng tiến thần tốc. Đây là cả một quá trình rèn luyện, cố gắng không ngừng nghỉ của ông trong suốt hơn 20 năm khó khăn.

Với những người khác, khi hoàng đế nổi giận thì không ai dám lên tiếng. Hòa Thân chỉ là một thị vệ nhỏ bé, trái lại dám đứng ra truyền thánh ý. Ứng biến đầy thông minh, sắc sảo. Nếu diễn đạt không trúng suy tư của Càn Long, chắc chắn sẽ mắc tội phạm thượng, phải xử chết. Từ đó, có thể thấy được bản lĩnh và sự khôn khéo hơn người của Hòa Thân.

Khác với tạo hình thường thấy trên phim ảnh (trái), sự thật Hòa Thân là đệ nhất mỹ nam tử Mãn Châu

Có một giai thoại khác rất phổ biến trong dân gian. Nói về việc Hòa Thân được Càn Long để ý và sủng ái là do ngoại hình của ông.

Trước hết, có thể khẳng định một điều, khác xa với tạo hình béo lùn, giảo hoạt thường thấy của diễn viên Vương Cương vào vai Hòa Thân trên truyền hình. Tướng mạo thật sự của Hòa Thân vô cùng tuấn tú. Trong các tài liệu lịch sử đều thể hiện, Hòa Thân được xem là đệ nhất mỹ nam tử Mãn Châu.

Tác phẩm Hòa Thân đại thần tham nhũng, chép lại lời đặc sứ người Anh là Mã Giáp Nĩ Ni (người Trung Quốc thường phiên âm tên của người nước ngoài ra tiếng Hán), miêu tả về Hòa Thân như sau:

“Tướng mạo anh tuấn, trắng trẻo. Cử chỉ khoáng đạt, lịch sự. Luôn bình tĩnh, giao hòa với mọi người, Ứng đối tự nhiên, sắc sảo. Mọi việc không kể lớn nhỏ, đã nói là làm. Bề ngoài kính cẩn dị thường”.

Hoàng đế Gia Khánh cũng từng nhận xét Hòa Thân là người: “Tuấn tú, tinh anh, nhanh nhẹn”.

Không chỉ có vẻ ngoài ưa nhìn gây thiện cảm. Tương truyền, dung mạo của Hòa Thân còn rất giống với một phi tần của Ung Chính (cha của Càn Long). Do một lỗi lầm của Càn Long lúc nhỏ, bà đã bị xử tội giảo (thắt cổ). Vì vậy, Càn Long khi thấy Hòa Thân, ông đã đặc biệt ấn tượng. Tuy nhiên, một số thông tin cho rằng giữa Càn Long và Hòa Thân nảy sinh quan hệ tình cảm đồng giới là không có căn cứ.

____________

Hòa Thân đã từng có lần ra sức điều tra, diệt trừ một vụ án tham nhũng lớn. Đây là một sự kiện rất thú vị trong cuộc đời làm quan của Hòa Thân, cũng phần nào thể hiện sự xảo quyệt và mưu kế hơn người của ông ta. Mời bạn đón đọc chi tiết trong bài kỳ sau, xuất bản vào sáng ngày 24/09/2019