Mỹ trừng phạt Nga, Trung Quốc dính đòn

Lệnh trừng phạt mới của Mỹ đối với Trung Quốc là lời cảnh tỉnh dành cho Thổ Nhĩ Kỳ, khi nước này cũng đang đặt hàng tên lửa S-400 của Nga

Mỹ vừa giáng đòn trừng phạt lên quân đội Trung Quốc vì mua máy bay chiến đấu và tên lửa Nga, đồng thời liệt vào danh sách đen thêm hơn 30 công dân và tổ chức của Nga - phần lớn vì bị cáo buộc liên quan tới nghi án can thiệp của Moscow vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.

Các lệnh trừng phạt mới do Bộ Ngoại giao Mỹ công bố hôm 20-9 nhanh chóng tăng nhiệt căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh trong bối cảnh hai bên đang mắc kẹt trong chiến tranh thương mại, đồng thời khiến quan hệ Mỹ - Nga thêm phần xấu hơn. Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 21-9 nhanh chóng lên tiếng yêu cầu Washington "sửa sai" ngay lập tức trước khi quá muộn hoặc đối mặt với hậu quả vì quyết định này. Nền kinh tế số 2 thế giới vốn là một trong những khách hàng mua vũ khí chủ chốt của Nga. Trong năm 2017, Trung Quốc mua khoảng 15 tỉ USD vũ khí Nga, tương đương năm trước đó.

Theo báo Guardian (Anh), lệnh trừng phạt của chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với Trung Quốc lần này đánh dấu lần đầu tiên Mỹ đưa ra trừng phạt theo Đạo luật chống đối thủ Mỹ thông qua các lệnh trừng phạt (CAASTA) nhằm chống lại bên thứ ba dính líu tới các thực thể Nga bị liệt vào danh sách đen. Giới chức Mỹ cho biết họ quyết định trừng phạt Cục Phát triển Thiết bị (EDD) sau khi cơ quan chuyên trách vấn đề mua bán vũ khí của quân đội Trung Quốc này mua chiến đấu cơ Sukhoi Su-35 của Nga hồi tháng 11-2017 và mua các tên lửa phòng không S-400 hồi đầu năm nay. EDD cùng Giám đốc cơ quan này là ông Li Shangfu bị trừng phạt vì mua vũ khí từ Rosoboronexport, công ty xuất khẩu vũ khí chính của Nga đã nằm trong danh sách đen CAASTA vì ủng hộ chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad.

Mỹ trừng phạt Nga, Trung Quốc dính đòn - 1

Hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 tại lễ diễu binh kỷ niệm Ngày Chiến thắng ở Moscow - Nga hồi tháng 5. Ảnh: REUTERS

Theo báo South China Morning Post, hành động này nhằm vào cơ quan chủ chốt trong Quân ủy Trung ương Trung Quốc cũng như lãnh đạo của cơ quan kể trên. Thế nhưng, giới chức Mỹ nói trừng phạt nhằm vào Nga chứ không có ý định gây tổn hại tới Bắc Kinh. Trong khi đó, theo cựu quan chức cấp cao chuyên về lệnh trừng phạt thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ Peter Harrell, việc chính quyền của ông Trump chọn thời điểm Mỹ - Trung đang căng thẳng thương mại để hành động sẽ đè nặng áp lực hơn lên Bắc Kinh.

Đây là lần thứ hai trong vài tuần qua, chính phủ Mỹ trừng phạt các thực thể liên quan tới Trung Quốc. Hôm 14-9, Văn phòng Kiểm soát Tài sản nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ đã thông báo trừng phạt chống lại các công ty phát triển ứng dụng và thiết kế web ở Trung Quốc do người Triều Tiên sở hữu và quản lý.

Mặt khác, lệnh trừng phạt mới đối với Trung Quốc cũng được cho là lời cảnh tỉnh đối với Thổ Nhĩ Kỳ khi nước đồng minh NATO của Mỹ cũng đang đặt hàng tên lửa S-400 của Nga và dự kiến nhận lô vũ khí đó trong năm sau. "Chúng tôi hy vọng động thái này thể hiện được sự nghiêm túc của chúng tôi và khuyến khích các quốc gia khác suy nghĩ lại về việc giao dịch với Nga trong lĩnh vực tình báo và quốc phòng" - quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh.

Trong khi đó, đánh giá quyết định mới của Mỹ đưa thêm cá nhân và tổ chức Nga vào danh sách đen của Bộ Ngoại giao, ông Harrell cho rằng diễn biến này cho thấy sự tách biệt giữa ông Trump và chính quyền của mình về quan điểm với nghi án Nga can thiệp bầu cử Mỹ. Trong số 33 cái tên mới bổ sung vào danh sách đen (3 công ty và 30 cá nhân), có tổng cộng 28 đối tượng đã bị công tố viên đặc biệt Robert Mueller, người đang trực tiếp điều tra cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ, truy tố hồi đầu năm nay.