Lý do Tổng thống Mỹ Trump đột ngột câu giờ với Iran

Nhà Trắng nói rằng việc Tổng thống Donald Trump đột ngột tuyên bố ông có thể mất tới 2 tuần để quyết định có nên đưa Mỹ vào trung tâm của cuộc xung đột Israel - Iran hay không là để tạo thêm cơ hội cho ngoại giao.

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng bước đi này cũng mở ra một loạt lựa chọn quân sự và bí mật mới cho Mỹ và đồng minh.

Nếu tận dụng tối đa, ông Trump sẽ có thời gian để đánh giá xem 6 ngày ném bom không ngừng nghỉ của Israel có làm thay đổi suy nghĩ ở Tehran hay không.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: AP)

Israel đã phá hủy một trong hai trung tâm làm giàu uranium lớn nhất của Iran, căn cứ tên lửa, loại bỏ các sĩ quan cấp cao nhất và các nhà khoa học hạt nhân của nước này.

Thỏa thuận mà Đại giáo chủ Ali Khamenei bác bỏ vào đầu tháng này – nhằm cắt đứt con đường của Iran để chế tạo bom bằng cách dừng làm giàu nhiên liệu trên đất Iran - có thể sẽ thay đổi rất nhiều, vì một trong những trung tâm hạt nhân lớn nhất của Iran đã bị hư hại nghiêm trọng.

Mỹ cũng công khai nói đến khả năng thả loại bom phá boong-ke mạnh nhất thế giới để phá huỷ cơ sở hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, tình hình hiện nay cũng có thể khiến Iran càng quyết tâm không đầu hàng.

Một số chuyên gia nhận định có khả năng thông báo mà ông Trump đưa ra ngày 19/6 là cách để lừa người Iran và khiến họ mất cảnh giác.

"Đó có thể là vỏ bọc cho quyết định tấn công ngay lập tức. Có lẽ đây là mưu mẹo để Iran chủ quan”, ông James G. Stavridis, một đô đốc Hải quân đã nghỉ hưu và từng là chỉ huy tối cao của Mỹ tại châu Âu, phát biểu trên CNN.

Ngay cả khi không phải để lừa dối, với việc mở thêm một lối thoát cho người Iran, ông Trump cũng sẽ củng cố các lựa chọn quân sự của mình.

Thời gian 2 tuần đủ để tàu sân bay thứ 2 của Mỹ vào vị trí, giúp lực lượng Mỹ có cơ hội tốt hơn để đối phó với sự trả đũa của Iran. Israel sẽ có thêm thời gian để phá hủy hệ thống phòng không xung quanh cơ sở hạt nhân Fordow và các mục tiêu hạt nhân khác, giảm thiểu rủi ro cho lực lượng Mỹ nếu ông Trump quyết định tấn công Iran.

Và bước đi này cũng giúp ông Trump không bị ràng buộc vào lịch trình chiến trường do Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu quyết định.

Trong vòng 1 giờ đồng hồ sau khi Nhà Trắng công bố quyết định của Tổng thống Trump về việc chờ thêm 2 tuần, ông Netanyahu ám chỉ có thể sẽ sử dụng thời gian này để thử các cuộc tấn công của Israel vào nhà máy hạt nhân Fordow nằm dưới một ngọn núi.

"Chúng tôi sẽ đạt được tất cả các mục tiêu của mình, tất cả các cơ sở hạt nhân của họ. Chúng tôi có đủ sức mạnh để làm như vậy", ông nói.

Các chuyên gia quốc tế cho biết, Israel đã chuẩn bị phương án quân sự từ nhiều năm trước, tính toán cách họ có thể làm gián đoạn hệ thống cung cấp điện cho các máy ly tâm trong nhà máy làm giàu uranium dưới lòng đất. Can thiệp vào dòng điện đó có thể gây mất ổn định và phá hủy các cỗ máy tinh vi khi chúng quay với tốc độ siêu thanh.

Vài ngày trước, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) kết luận việc Israel phá hủy nhà máy điện phía trên cơ sở hạt nhân của Iran tại Natanz có thể đã gây hư hại nghiêm trọng hàng nghìn máy ly tâm đang quay.

Người Israel đã tính toán bước đi cần thiết để ném bom và phong toả lối vào các cơ sở hạt nhân của Iran, khiến các nhân viên và chuyên gia mắc kẹt bên trong và ngăn chặn việc đưa nhiên liệu gần đạt cấp độ bom vào nhà máy để làm giàu lần cuối. Số nhiên liệu được lưu trữ tại cố đô Isfahan cũng sẽ là mục tiêu của Israel, các quan chức Mỹ cho biết.

Một phụ nữ Israel được sơ tán khỏi khu vực trúng tên lửa của Iran ở Ramat Gan ngày 19/6. (Ảnh: AP)

Những chuyển động và sức ép

Câu hỏi được nghĩ đến hiện nay là liệu người Iran có đủ linh hoạt về chính trị để tranh thủ khoảng thời gian mà ông Trump tạo ra hay không. Các quan chức chính quyền cho biết, trong những ngày gần đây, Đặc phái viên Steve Witkoff của Tổng thống Mỹ đã liên lạc với Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi.

"Tôi nghĩ câu hỏi đặt ra là, liệu người Iran có coi đây là cơ hội để tránh những thách thức đáng kể khi cơ sở còn lại của họ đứng trước nguy cơ bị phá huỷ hay không”, bà Laura Holgate, cựu đại sứ Mỹ tại IAEA thời chính quyền Biden cho biết.

Theo bà, có lẽ Iran sẽ không chấp nhận đầu hàng hoặc từ bỏ hoàn toàn khả năng làm giàu uranium vào thời điểm này.

Việc ông Trump công khai nói đến khả năng tham gia vào cuộc chiến đã gây chia rẽ sâu sắc trong lực lượng chính trị ủng hộ ông, đến mức Phó Tổng thống JD Vance viết một bài đăng dài trên mạng xã hội hôm 17/6 để xoa dịu lo ngại Tổng thống đang từ bỏ cam kết giữ nước Mỹ tránh xa chiến tranh ở nước ngoài.

Một số đồng minh nổi bật nhất của tổng thống, như Nghị sĩ Marjorie Taylor Greene, Tucker Carlson và Stephen K. Bannon đã chỉ trích viễn cảnh Mỹ tham gia vào cuộc chiến của quốc gia khác.

“Bất kỳ ai thèm khát việc Mỹ tham gia hoàn toàn vào cuộc chiến tranh Israel/Iran đều không phải là người theo chủ nghĩa Nước Mỹ trên hết/MAGA”, bà Greene đăng trên mạng xã hội.

Một tuần Israel - Iran chìm trong chiến sự

Sau một tuần giao tranh, căng thẳng Israel - Iran chưa có dấu hiệu hạ nhiệt khi hai bên không ngừng tập kích nhau, thậm chí có nguy cơ leo thang nếu...

Bấm xem >>