Lãi suất hết "cơ" giảm tiếp

Mặt bằng lãi suất đã giảm khá mạnh thời gian qua, về mức 7%/năm đối với lãi suất huy động và 9-11%/năm với lãi suất cho vay. Ngân hàng Nhà nước đánh giá, dư địa để giảm thêm lãi suất gần như không còn.

Bản báo cáo đánh giá về tình hình điều hành lãi suất, tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phát đi ngày 4/10 đưa ra nhiều nhận định khách quan về tình hình vĩ mô, chính sách điều hành lãi suất và tỷ giá ngoại hối.

Theo lý giải của NHNN, thực tế điều hành NHNN đã thực hiện giảm 2%/năm các mức lãi suất điều hành, chỉ điều chỉnh giảm 0,5%/năm lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi dưới 12 tháng từ cuối tháng 3/2013.

Mức lãi suất cho vay trung bình đã về gần mốc 10%/năm

Bên cạnh việc quy định lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với một số lĩnh vực, ngành kinh tế và kêu gọi các tổ chức tín dụng giảm lãi suất các khoản vay cũ về dưới 13%/năm thì việc lãi suất huy động giảm đã tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng tiếp tục giảm mạnh lãi suất cho vay, qua đó chia sẻ khó khăn đối với các doanh nghiệp.

"Từ quý IV năm 2011 đến nay, NHNN đã điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, đặc biệt là diễn biến lạm phát, đồng thời hài hòa trong mối quan hệ với tỷ giá đã phát huy tác dụng trong việc hỗ trợ ổn định thị trường ngoại hối và tỷ giá"- NHNN khẳng định.

Thống kê của cơ quan điều hành tiền tệ cũng cho thấy, cùng thời điểm này 2 năm trước, thị trường lãi suất cho vay đã lên tới đỉnh điểm 20-25%/năm, nhưng nay mức lãi suất cho vay trung bình đã về gần mốc 10%/năm. Hiện tỷ trọng các khoản vay có lãi suất dưới 15%/năm, tính đến 15/9 chiếm gần như chủ yếu, tới 82%.

Vì thế, dưới góc nhìn của cơ quan điều hành thì lãi suất không còn là trở ngại đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của DN. Mặt bằng cho vay giảm khoảng 9-12%/năm so với thời điểm giữa năm 2011 và đã trở về mức lãi suất của giai đoạn 2005-2006, thấp hơn năm 2007. Lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên hiện ở mức 7-9%/năm, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh ở mức 9-11%/năm, trong đó, đối với khách hàng tốt lãi suất cho vay chỉ từ 6,5-7%/năm.

Bà Nguyễn Thị Hồng, Vụ trưởng Vụ chính sách tiền tệ (NHNN) cho rằng: "Thời gian qua NHNN đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp hỗ trợ lẫn nhau. Thứ nhất, NHNN đã điều chỉnh giảm các mức lãi suất với liều lượng hợp lý. Thứ hai, NHNN áp trần lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên".

Tuy đã giảm khá nhiều, nhưng với kỳ vọng lãi suất sẽ giảm tiếp trong thời gian tới, theo NHNN là sẽ rất khó, bởi dư địa để giảm mặt bằng lãi suất trong năm 2013 là không còn nhiều.

Chia sẻ với Infonet, ông Lê Quang Trung - Phó tổng giám đốc NHTMCP Quốc tế (VIB) nhận xét, đúng là hiện nay dư địa điều hành để giảm tiếp lãi suất xuống thấp hơn nữa đã "gần như không còn". Sếp Phó của VIB lý giải: "Trần lãi suất huy động VND hiện ở mức khá thấp, 7%/năm cho kỳ hạn gửi dưới 6 tháng. Các ngân hàng đã hạ tối đa lãi suất do ứ vốn, khó cho vay, vì thế lãi suất rất khó giảm thêm".

Hoan nghênh sự điều hành kịp thời nhằm hạ nhiệt nhanh lãi suất, tháo ngòi nổ khó khăn về vốn cho DN và nền kinh tế thời gian qua, song dưới góc nhìn của ông Tomoyuki Kimura, Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam thì hạ lãi suất xuống thấp không thôi vẫn chưa đủ. 

Mặc dù lãi suất đã giảm nhanh, song tăng trưởng tín dụng vẫn bị hạn chế bởi các bản cân đối tài sản yếu kém của các NHTM, những mối quan ngại về tình hình tài chính của người vay, thị trường bất động sản èo uột và cầu tín dụng thấp.

“Lãi suất giảm nhanh cũng không có nhiều ý nghĩa nếu nợ xấu không được xử lý nhanh, kịp thời”- ông Tomoyuki Kimura lo lắng.

Lo lắng của vị Giám đốc Quốc gia ADB là hoàn toàn có cơ sở khi nợ xấu vẫn là mối đe dọa lớn nhất đối với hệ thống tài chính, cũng như nền kinh tế vĩ mô. Theo ông Kimura, chỉ khi những tiến bộ dần dần trong việc xử lý nợ xấu sẽ cải thiện được lòng tin của doanh nghiệp, thì các biện pháp kích thích chính sách, bao gồm việc cắt giảm lãi suất trong năm nay sẽ tạo động lực cải thiện hoạt động tín dụng và thúc đẩy tăng trưởng GDP của Việt Nam.