Gian nan thế chấp hàng tồn kho

Nhiều doanh nghiệp muốn thế chấp hàng tồn kho cho ngân hàng để vay tiền nhưng không dễ, phần vì bị ngân hàng làm khó, phần do không đáp ứng điều kiện vay.

Một trong những khó khăn nhất hiện nay của hầu hết doanh nghiệp (DN) là tình trạng hàng làm ra không tiêu thụ được nên không có tiền quay vòng sản xuất, trong khi vẫn phải trả lương nhân công và lãi vay ngân hàng (NH)…

Giảm giá 40%-50% vẫn khó bán

Ông Trần Bá Dũng, Phó Giám đốc Công ty May túi xách Hương Mi (nhãn hiệu Hami) tại TPHCM, cho rằng đầu vào đã khó, nay người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu khiến các DN nhỏ và vừa càng điêu đứng hơn vì bí đầu ra.

Mới đây, Hami phải đóng cửa một cửa hàng vì thua lỗ. “Hàng bán rất chậm, dù giảm giá 40%-50% vẫn khó bán. Nếu tiếp tục xuất hàng cho đại lý thì DN càng bị chôn vốn. Vì vậy, quan trọng nhất lúc này là kích thích tiêu dùng để bán được hàng” - ông Dũng nói.

Xe máy hiện đang tồn kho rất nhiều. Trong ảnh: Một cửa hàng bán xe máy ở TPHCM. Ảnh: Hồng Thúy

Giám đốc một DN sản xuất khăn giấy cho biết mặt hàng khăn giấy, giấy vệ sinh cũng rất khó tiêu thụ, buộc DN ông phải cơ cấu lại dây chuyền sản xuất, giảm lượng sản xuất để tránh bị đọng vốn. Dù vậy, do hàng tiêu thụ chậm nên các khoản vay của NH vẫn chưa thể trả được. “Ban đầu, DN đã lấy nguyên, vật liệu để thế chấp làm tài sản vay vốn lưu động nên nay không thể đem hàng tồn kho ra vay tiếp” - ông nói.

Theo kết quả khảo sát về thực trạng khó khăn của DN thực hiện trên 10.000 DN cả nước vừa được Tổng cục Thống kê công bố, số lượng DN phá sản, giải thể chiếm khoảng 8,4%, trong đó khoảng 15% DN phá sản do không tiêu thụ được sản phẩm, nhất là hàng hóa của ngành chế biến, chế tạo. Một số ngành khác có chỉ số tồn kho tăng cao là chế biến và bảo quản rau quả 123%, sản phẩm nhựa 89%, sản xuất xe có động cơ 56%, xi măng 52%, ô tô xe máy 42%...

Ngân hàng ngại “ôm”

Nhiều ý kiến cho rằng NH nên cho DN thế chấp hàng tồn kho để DN có vốn xoay xở. Theo các NH, phải xác định hàng tồn kho của DN là loại nào, mặt hàng gì mới có thể xem xét thế chấp được hay không. Phó Tổng Giám đốc HDBank Phạm Thiện Long cho biết trước nay, trong 10 DN vay vốn kinh doanh chỉ khoảng 2 DN thế chấp bằng bất động sản, số còn lại đều thế chấp hàng tồn kho hoặc các khoản phải thu (nguồn tiền hình thành trong tương lai).

“Đối với những DN nhỏ, có hàng tồn kho dễ vỡ, dễ hỏng, kém giá trị… thì các NH mới từ chối thế chấp” - ông Long nói. Thế nhưng, ngay bản thân các NH, đội ngũ nhân viên thẩm định giá từng loại mặt hàng như bột ngũ cốc, đường, cà phê, sắt, thép, xi măng… cũng như thời gian bảo quản của chúng đã là chuyện đau đầu.

Chính vì nhận thế chấp hàng tồn kho trong thời gian qua mà nhiều NH đang khốn đốn bởi loại hàng này rất khó định giá. Có mặt hàng nhận thế chấp xong, nay giảm giá mạnh buộc NH phải yêu cầu bổ sung tài sản bảo đảm nhưng DN không đáp ứng được.

“Nay NH muốn nhận thế chấp, phải xem hàng tồn kho của DN là gì, chẳng hạn có DN gỗ tồn kho tới 2.000 tỉ đồng nhưng là gỗ kém chất lượng, không bán được từ 2-3 năm nay. Có DN thế chấp kho hàng cà phê chỉ 100 tấn nhưng kê khống lên 1.000 tấn để vay vốn được nhiều, đến khi DN phá sản các NH mới té ngửa” - ông Phạm Thiện Long cho biết thêm.

Ông Đỗ Minh Toàn, Phó Tổng Giám đốc NH TMCP Á Châu (ACB), cho rằng nếu hàng tồn kho của DN là mặt hàng phổ biến, đủ điều kiện sẽ được thẩm định theo giá thị trường và cho vay khoảng 60%-70% giá trị tài sản thế chấp. Với mỗi mặt hàng, NH sẽ thẩm định giá trị khác nhau, tùy theo giá trị sử dụng của nguyên liệu.

Theo TS Đinh Sơn Hùng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, hàng tồn kho liên quan đến hệ thống kênh phân phối, bán hàng… Vì vậy, DN nên phân nhóm hàng cụ thể, mở rộng kênh tiêu thụ, tìm kiếm thị trường, thậm chí có thể đưa sang Lào, Campuchia để bán. Ở góc độ khác, một số chuyên gia kinh tế cho rằng NH cũng là DN kinh doanh tiền tệ nên không thể ép họ nhận thế chấp hàng tồn, hàng ế… của DN, bởi nó có thể làm gia tăng nợ xấu cho NH.