Điện ảnh Hollywood 2013: Nữ giới và phim hài kinh dị

Dù được coi là một năm khá ảm đạm của điện ảnh, nhưng phim Hollywood được ghi nhớ bởi sự lên ngôi của những bộ phim hài kinh dị có lãi hay nhiều phim về đề tài nữ giới nổi bật.

Phim 300 triệu USD như lá mùa thu, phim làm mới dần "tuyệt chủng"

Trong năm 2013, thị trường Bắc Mỹ chứng kiến 3 bộ phim vượt qua doanh thu 300 triệu USD như Iron Man 3, Catching Fire (The Hunger Games 2) và Despicable Me 2, lép vế hẳn so với 5 phim của 2012, dù so với các năm trước nữa chưa phải thua kém hẳn. Nhưng một vấn đề nổi cộm và đáng cảnh báo trong xu hướng làm phim hiện nay, đó là những dạng phim nhiều phần hoặc làm lại đang trở thành xu thế được các hãng ưa chuộng và đầu tư không tiếc tiền. Trong lúc những phim làm mới đang dường như biến mất.

3 bom tấn hiếm hoi được xem như niềm tự hào trong năm 2013.

Có thể nhận thấy rõ trong bảng Top 10 của năm 2013 để thấy, những phim phần tiếp theo hay phim làm lại, cải biên hoặc chuyển thể chiếm đến 9 bộ, duy chỉ có Gravity/Cuộc chiến không trọng lực là phim làm mới hoàn toàn. Với năm 2012 góp mặt 2 phim bom tấn làm mới là phim hoạt hình Brave và bộ phim hài Ted đã làm nên bước đột phá.

Thể loại phim nhiều phần lũng đoạn phương thức sản xuất phim ở Hollywood từ lâu đã không còn là chuyện gì lạ lùng và cũng không bị coi là tiêu cực, mà mạo hiểm hơn cả là với những bộ phim làm mới có kinh phí lớn, đồng thời có doanh thu khó đoán so với thu nhập ổn định mà phim nhiều phần mang lại. Chỉ có những hãng phim và công ty điện ảnh thực sự lớn và có tiềm năng mới dám thử sức một vài phim làm mới.

Vấn đề là ở chỗ, tốc độ phát triển của thể loại phim làm lại, ăn theo đang đi quá nhanh so với tốc độ của thể loại phim làm mới. Hệ quả này lâu dần sẽ tạo thành kết quả không mấy khả quan, đó là một ngày nào đó, Hollywood bỗng giật mình khi phát hiện ra hình thức phim làm lại, ăn theo đang thiếu hẳn loạt phim mới dự trữ để bổ sung cho những phim kéo dài nhiều phần lê thê và sắp gây nhàm chán cho người xem.

Những bộ phim kéo dài lê thê được các hãng đua nhau phát huy lợi thế.

Lionsgate may mắn có được Twilight và sau đó là The Hunger Games.

Lấy ví dụ trong một vài năm gần đây, Lionsgate đã giúp đưa loạt phim nổi tiếng Twilight/Chạng vạng trở thành ăn khách nhất, đỉnh điểm là năm 2012, may cho hãng này đã "khai quật" được ra The Hunger Games để làm bàn đạp tiếp theo, lấp đầy khoảng trống sau khi Chạng vạng đến hồi kết.

Tương tự, Warner Bros đã nói lời tạm biệt với loạt phim Harry Potter khai thác vào năm 2011, và sau đó với 3 phần của The Dark Knight, sau đó may mắn "vớ bở" được loạt phim Superman đầy thành công vào năm 2013.

Hãng Universal năm 2013 vẫn "nhai đi nhai lại" loạt phim Fast and Furious với Fast & Furious 6 và Despicable Me 2 trong năm 2013 đều được coi là hai bom tấn có sức công phá hết sức đáng nể, tuy nhiên phần 7 của Fast & Furious đang quay dở thì nam tài tử Paul Walker đã không may lìa đời sau tai nạn thảm khốc hồi tháng 11/2013. Như vậy, nào ai dám chắc với Despicable Me 2 cũng theo vết của Shrek với 4 phần và thoái chào.

Đến lượt Sony, loạt phim 007 cũng phải đợi 3 năm mới cho ra đời một phần. Trong khi loạt phim The Amazing Spider-Man đang làm mưa làm gió cũng đã tính toán đến việc ra mắt nhỏ giọt hai năm một phần. Cụ thể phần 3 và 4 lần lượt được công bố lịch chiếu dự kiến vào 10/6/2016 và 4/5/2018.

Disney vẫn thu hoạch tốt từ loạt phim về các anh hùng siêu nhân, hay loạt phim Star Wars vẫn thu hút sự yêu mến đối với người hâm mộ kể từ lần đầu ra mắt năm 1977. Nhưng tương lai ai nói trước được, thị hiếu khán giả có còn tiếp tục bị lôi cuốn bởi thể loại phim khoa học viễn tưởng ngoài vũ trụ kéo dài lê thê?

Warner Bros sau thành công vang dội loạt phim Harry Potter vẫn còn có The Dark Knight để thay thế.

Dù sao vẫn có những bộ phim kịch bản gốc ra rạp trong năm 2013.

Còn hai hãng Paramount và 20th Century Fox trong hai năm qua không có nhiều khởi sắc, với Paramount vẫn "xào xáo" lại loạt phim Transformers. Hay như với Fox đã định hình cách làm "5 năm mài dao chém một lần sống đủ 5 năm".

Năm 2013 có thể coi như một năm với những bước tiền dài với việc các hãng phim lớn đầu tư thực hiện dàn dựng phim mới, từ phim kinh phí lớn như The Lone Ranger/Kỵ sĩ cô độc, Pacific Rim/Siêu đại chiến, R.I.D.P/Đồn cảnh sát ma, Ender's Game. Ngoài ra, cũng không thể loại trừ thị trường phim cho thanh thiếu niên đang mở ra hướng khai thác mới như Beautiful Creatures/Gia tộc huyền bí, The Mortal Instruments: City of Bones.

Nếu không có sự quan tâm và cách nhìn đúng đắn, không khó để nhận thấy ngày tận cho các bộ phim mới. Thể loại phim này cần được kích thích để các hãng phim lớn đầu tư khai thác tương tự như những phim làm lại, phim nhiều phần.

Phim hài, phim kinh dị giỏi lấy ngắn nuôi dài, nữ giới lên ngôi

Thể loại phim hài và phim kinh dị vốn thường là những phim có kinh phí vừa và nhỏ, nhưng từ trước đến nay đều biết lấy ngắn nuôi dài, đầu tư nhỏ nhưng thu lợi nhuận lớn. Ưu thế này của hai thể loại phim trên đã biểu hiện một cách rõ rết trong năm 2013 vừa qua.

Hai bộ phim hài kinh phí trung bình là The Hangover 3 và Grown Ups 2 thắng lớn trong năm.

Mặc dù, trong suốt nửa đầu năm duy chỉ có sự xuất hiện của bộ phim hài Identity Thief. Để rồi nửa cuối năm bắt đầu tập trung khai ngòi với 7 bộ phim hài kịch liên tiếp mang về doanh thu vượt qua mốc 100 triệu USD. Con số trên ngang bằng với năm có nhiều phim hài ra rạp nhất là năm 2007. Đó là còn chưa kể đến sự góp mặt của phần 2 bộ phim Anchorman: The Legend Continues.

Trong số đó, The Hangover 3/Ba chàng ngự lâm 3 và Grown Ups 2/Những đứa trẻ to xác 2 có doanh thu phòng vé cao nhất, lần lượt với 351 triệu USD (kinh phí 103 triệu USD) và và 247 triệu USD (kinh phí 80 triệu USD), như vậy vẫn coi là quá lãi với những phim kinh phí vừa và thấp.

Ngoài ra, còn một vài phim làm mới vượt qua doanh thu 100 triệu như Identity Thief/Siêu trộm Ú Ù (174 triệu USD), This Is the End/Sống nốt ngày cuối cùng (126 triệu USD), The Heat/Cuộc chiến nảy lửa (230 triệu USD), We're the Millers/Gia đình bá đạo (270 triệu USD)... đều có đặc điểm chung là kinh phí không quá 30 - 40 triệu USD.

Phim đề tài nữ giới gây chú ý trong năm 2013.

Điều đáng nói ở chỗ, cả 3 bộ phim là Identity Thief, The Heat và We're the Millers đều do các ngôi sao nữ thủ vai diễn chính, như Melissa McCarthy, Sandra Bullock và Jennifer Aniston.

Ngoài ra, nói đến những phim ăn khách và "bá đạo" đều về đề tài nữ giới, những dạng phim như vậy đã không có đối thủ trong năm 2013 vừa qua. Ví dụ cụ thể, á quân của năm 2013 The Hunger Games: Catching Fire với sự xuất hiện của nữ diễn viên 9x đoạt giải Oscar Jennifer Lawrence.

Hay con ngựa bất kham dịp cuối năm là Gravity với nữ chủ nhân tượng vàng Oscar Sandra Bullock, hay mới đây nhất là bộ phim hoạt hình đang làm mưa làm gió là Frozen/Nữ hoàng băng giá cũng góp mặt với hai chị em nàng công chúa Elsa và Anna. Đặc biệt, cả ba bộ phim đề tài nữ giới trên đều làm nên thành tích vang dội và lọt vào Top 10 phim của năm, một điều vô cùng hiếm trong lịch sử điện ảnh.

Trở về với thể loại phim hài, tính chất của doanh thu tăng vọt so với giá thành đáng chú ý nhất phải kể đến bộ phim Jackass Presents: Bad Granpa/Lão già siêu quậy, có kinh phí đầu tư 15 triệu USD và doanh thu phòng vé vượt mốc 100 triệu USD (146 triệu USD).

The Conjuring được xếp hạng phim kinh dị ăn khách nhất năm 2013.

Xét về tính cạnh tranh cao thấp về giá giữa phim hài kịch và phim kinh dị cho thấy, phim kinh dị có phần thắng thế hơn đôi chút. Ví dụ, tháng 1/2013 từng chứng kiến những Mama/Mẹ ma với kinh phí 15 triệu USD và mang về 78 triệu USD. Tháng 5/2013 tiếp tục với sự xuất hiện của The Purge/Sự thanh trừng, kinh phí 3 triệu USD và đoanh thu là 66 triệu USD.

Sang tháng 7/2013, bộ phim kinh dị bom tấn The Conjuring/Ám ảnh kinh hoàng đã chứng tỏ sự vượt trội và địa vị của loại hình phim kinh dị khi nhà đầu tư chỉ bỏ ra 2 triệu USD, đồng thời phá vỡ kỷ lục doanh thu phòng vé của phim kinh dị, lập nên kỷ lục mới với 137 triệu USD, trở thành phim kinh dị ăn khách nhất của năm 2013. Sau đó, bộ phim Indious: Chapter 2/Qủy quyệt 2 cũng của đạo diễn James Wan từ The Conjuring, tiếp tục mang lại thành công không kém đàn anh với 83 triệu USD trên tổng kinh phí đầu tư 5 triệu USD.

Bên cạnh đó, một số phim có tính cạnh tranh giữa giá thành và giá đầu tư tương phản hẳn như trường hợp Scary Movie 5/Kinh dị 5 (20 triệu/78 triệu USD) và Evil Dead/Ma cây (17 triệu/98 triệu USD). Điều này cho thấy, dòng phim kinh dị đã có một mùa bội thu, thay vì ảm đạm như các anh em thể loại khác.

Những Kinh dị 5 (trên) và Ma cây năm nay đã góp phần làm rạng danh dòng phim kinh dị.

Nói tóm lại, phim kinh dị sản xuất nhanh, kinh phí đầu tư thấp, trong khi năng suất thu hồi vốn nhanh và cao, đồng thời có đặc điểm dễ dàng phát hành được loạt phim ăn theo sau đó. Do đó, nhiều hãng phim lớn cũng đang bắt đầu đua tranh quyết liệt trong việc sản xuất và phát hành thể loại phim này, tất nhiên yếu tố sáng tạo luôn được đặt lên hàng đầu.

Ví dụ loạt phim kinh dị nổi tiếng đã tạo nên thương hiệu trên thế giới như A Nightmare On Elm Street (1984), Friday the 13th/Thứ 6 ngày 13 (2009), Halloween... đều là những phim được quay đến phần thứ 8 hoặc thứ 10.

Ngay đến loạt phim Paranormal Activity mới đây cũng đã công chiếu phần ngoại truyện để chuẩn bị cho ra mắt phần thứ 5 sắp tới. Hay như loạt phim Saw/Lưỡi cưa mỗi năm đều đặn ra mắt người hâm mộ, cũng đang rậm rịch cho chiến dịch khởi động trở lại trong năm 2014.

Phim hoạt hình tung hoành, một buồn vui lẫn lộn

Khi tổng kết điện ảnh của năm, sẽ là một thiếu xót nếu không nhắc đến thể loại phim hoạt hình. Thể loại phim ăn khách này từng ở đỉnh cao vào năm 2010 khi có một nửa lọt vào bảng Top 10 của năm.

3 trong số phim hoạt hình làm nên một phần thành công cho hoạt hình năm 2013.

Năm 2013 dù không phá được kỷ lục trên, nhưng 3 bộ phim hoạt  hình của năm nay lọt vào Top 10 đồng thời mỗi phim đều đạt doanh thu vượt qua mốc 250 triệu USD, điều này cũng coi như đã là một thành tích vô tiền khoáng hậu. Mặc dù vậy, có thể dựa vào tình hình thị trường phim hoạt hình năm 2012 cũng có thể rút ra bài học cần phải nghiên cứu, đó là sự phân bố kế hoạch công chiếu không có sự đồng đều.

Trong năm ngoái, tổng cộng có 10 bộ phim hoạt hình đến từ các hãng phim lớn của Hollywood tấn công các rạp chiếu. Con số này so với các năm không phải cao cũng không thấp, trong đó có 5 phim công chiếu trong khoảng hai tháng từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 8, mật độ phát hành dày đặc trong mùa hè cũng đã lập kỷ lục về lượng phim ra mắt trong một thời gian.

Kết quả lả, những Monster University/Lò đào tạo quái vật và Despicable Me 2 nhờ ưu thế là những phần tiếp theo đã giành thắng lợi vang dội. Bên cạnh đó, Planes/Vương quốc máy bay với kinh phí thấp nhưng cũng thu về doanh thu đáng kể.

Trong khi hai bộ phim kinh phí gần 100 triệu USD và được mong chờ là Epic/Trận hùng chiến xứ sở lá cây và Turbo/Tay đua siêu tốc đều do 20th Century Fox phát hành, lại không gặp may. Khi Epic với kinh phí 93 triệu USD nhưng cũng vật vã mới mang về hơn 258 triệu USD, còn Turbo lại khiến trở thành sự kiện khiến DreamWorks đau đầu (kinh phí 127 triệu, doanh thu 283 triệu USD).

Những Epic (trên) và Turbo (dưới) đều chịu thất bại thảm hại, đồng thời dành "ngôi vương" cho Frozen.

Cũng ra mắt trong dịp nghỉ nhưng lại có sự tương phản rõ rệt giữa các phim, Frozen/Nữ hoàng băng giá được coi như phim  hoạt hình cuối cùng của năm 2013, ra mắt công chúng ngày 22/11 lại không gặp phải bất kỳ đối thủ nào.

Thêm vào đó, phim lại được sự đầu tư công phu từ những nhà là phim hoạt hình xuất sắc của Walt Disney. Điều này khiến phim thuận lợi với doanh thu liên tiếp tăng mạnh, thậm chí từng gây áp lực cho những bom tấn điện ảnh như Catching Fire 2 và cả The Hobbit 2: The Desolation of Smaug, để rồi cuối năm Frozen chiến thắng giòn giã với 271 triệu USD, bỏ xa những chú minion da vàng trước đó.