Dạy trẻ tránh xa mẹ mìn

Cách bảo vệ con tốt nhất chính là dạy con tự vệ, giúp trẻ tập dần thói quen tự nhận thức vấn đề.

Công an huyện Phú Xuyên, Hà Nội vừa phá một vụ bắt cóc trẻ em, tạm giữ nghi can Nguyễn Thị Ngọc Hương, 38 tuổi, ngụ ở Đồng Nai. Theo khai nhận ban đầu của bà Hương, khi thấy bé trai B., bốn tuổi vào thăm mẹ trong một bệnh viện ở TP.HCM sáng 24/10, bà đã dụ bé mua đồ chơi, dẫn ra xe khách rồi đưa ra Hà Nội định mang sang Trung Quốc bán!

Mối nguy ngày càng lớn

Cách đây chưa lâu cũng xảy ra vụ bảy học sinh cấp 2 tại TP.HCM bị bắt cóc dưới chiêu bài đi “phỏng vấn nhận quà”. Một vụ khác: bé A. học lớp 2 ở một trường ở quận 3, trong lúc chờ mẹ đón ở cổng trường, bỗng có một người đàn ông phóng xe đến nói: “Mẹ con bận công chuyện, nhờ bác đón con”. Nghe ông ta kể tường tận tên của ba mẹ và vài thông tin về gia đình, bé A. tin tưởng leo lên xe. Trước đó, bé Đ., học sinh lớp 3 một trường ở quận Bình Thạnh trong lúc đợi người nhà đến đón sau giờ tan học, có một người đàn ông đến cho bé hộp sữa, hỏi cha mẹ làm gì, gia đình sống ở đâu… rồi kêu bé lên xe chở về giùm nhưng sau đó đã chở đi nơi khác. May mắn là trong những vụ việc này, cơ quan điều tra truy tìm được tung tích các bé và đưa về nhà bình an, không như một số vụ trẻ bị bắt cóc gây thương tích, thậm chí bị sát hại ở phía Bắc.

Thạc sĩ tâm lý học Lê Thị Thuý Hằng, hội Khoa học tâm lý – giáo dục Việt Nam nhận định: trẻ nhà giàu thường bị bắt cóc để tống tiền cha mẹ, còn trẻ nghèo bị bắt để đem bán. Trẻ nông thôn, miền núi dễ bị bắt cóc hơn vì việc giáo dục trẻ của người dân vùng sâu, vùng xa còn hạn chế, họ cũng ít đề cao cảnh giác. Trước khi ra tay, kẻ bắt cóc thường tìm hiểu kỹ sinh hoạt thường ngày của trẻ, đánh vào tâm lý dễ tin (bằng cách kể địa chỉ nhà, số điện thoại người thân…), sở thích (rủ đi chơi game, cho quà bánh, tiền bạc…), có trường hợp dùng bạo lực.

Nói không với người lạ

“Xã hội càng hiện đại càng tiềm ẩn nhiều mối nguy, nhưng nếu cha mẹ do lo sợ đủ chuyện xảy đến cho con mà tìm cách ngăn cấm con, càng khiến trẻ thiếu vốn sống để tự mình có được “vắcxin” phòng vệ trước cái ác. Càng lớn thì nhu cầu được tự do trong giao tiếp xã hội của trẻ càng mạnh mẽ, cha mẹ muốn cấm cản hoặc kiểm soát cũng rất khó. Do vậy, cần dạy và hình thành cho trẻ tính tự lập, tự chủ trong cuộc sống. Cha mẹ không thể lúc nào cũng ở bên con nên cần hướng dẫn trẻ tự phục vụ mình, nhận biết những nguy hiểm cần tránh”, thạc sĩ Hằng nói.

Cụ thể, cần dạy trẻ biết đề cao cảnh giác: không đi một mình ở nơi tối tăm, vắng vẻ. Đi ra ngoài phải thông báo mấy giờ về, đi với ai, làm gì… Không về khuya. Không ở trong phòng kín một mình với người lạ. Không nhận tiền, quà hoặc sự giúp đỡ đặc biệt của người khác mà không rõ lý do. Không đi nhờ xe người lạ. Không để người lạ chạm tay vào người. Không để người lạ vào nhà, nhất là khi trong nhà chỉ có mỗi trẻ. Không cho người lạ biết trẻ đang ở nhà một mình. Không nghe theo lời của người lạ dẫn đi đâu hay chở về nhà; trường hợp nhận ra họ là hàng xóm hay người quen thì trẻ cần thông báo cho thầy cô biết rồi nhờ gọi cho cha mẹ xác minh. Nếu đã lỡ đi theo người lạ mà thấy khác thường thì tìm mọi cách gọi điện thoại liên lạc với gia đình, hoặc hô hoán cho mọi người cứu…

Khi nói chuyện với trẻ, cần nhẹ nhàng và làm sao để trẻ coi cha mẹ như những người bạn lớn tuổi, từ đó dễ nghe lời hơn. “Việc dạy trẻ nên bắt đầu sớm, thường xuyên. Khi trẻ có thể nhận thức được sự việc là có thể từng bước dạy trẻ những điều căn bản, như vạch ra những giới hạn khi trẻ tiếp xúc với mọi người xung quanh hay cùng con chơi những trò có tình huống lạc đường, bị người lạ rủ đi chơi, khi ở nhà một mình mà có sự cố xảy ra…”, thạc sĩ Hằng gợi ý.

Theo thạc sĩ xã hội học Phạm Thị Thuý, giảng viên học viện Hành chính TP.HCM, cố vấn chuyên môn hội quán Các bà mẹ: cách bảo vệ con tốt nhất chính là dạy con tự vệ, giúp trẻ tập dần thói quen tự nhận thức vấn đề. Nên khéo léo thảo luận với trẻ những bài báo thông tin trẻ em bị xâm hại, bạo hành, bị bắt cóc để trẻ ghi nhớ và rút kinh nghiệm... “Tuyệt đối không để trẻ một mình với bất kỳ ai, dù đó là bạn rất thân của gia đình. Thực tế đã có nhiều vụ bắt cóc, lạm dụng tình dục trẻ em mà thủ phạm là người thân, bạn bè cha mẹ, hàng xóm…”, thạc sĩ Thuý lưu ý. Cũng theo bà, cha mẹ cần dạy trẻ tập thói quen ứng phó nhanh, chẳng hạn khi cha mẹ không có nhà, trẻ không được tự ý mở cửa cho khách vào dù là người quen biết, mà gọi điện báo người lớn. Khi bị lạc đường, gọi điện về cho gia đình hoặc đến cơ quan công an, trường học nhờ giúp đỡ. “Cha mẹ cần lưu số điện thoại, địa chỉ của gia đình vào sổ tay, sách vở và cặp sách của trẻ. Nên dạy các bé từ sáu tuổi trở lên cách sử dụng điện thoại và các kỹ năng phòng tránh xâm hại…”, thạc sĩ Thuý nói.

Công an huyện Phú Xuyên, Hà Nội vừa phá một vụ bắt cóc trẻ em, tạm giữ nghi can Nguyễn Thị Ngọc Hương, 38 tuổi, ngụ ở Đồng Nai. Theo khai nhận ban đầu của bà Hương, khi thấy bé trai B., bốn tuổi vào thăm mẹ trong một bệnh viện ở TP.HCM sáng 24.10, bà đã dụ bé mua đồ chơi, dẫn ra xe khách rồi đưa ra Hà Nội định mang sang Trung Quốc bán!

 Khi cha mẹ không có nhà, trẻ không được tự ý mở cửa cho khách vào dù là người quen biết (Ảnh minh họa)

Mối nguy ngày càng lớn

Cách đây chưa lâu cũng xảy ra vụ bảy học sinh cấp 2 tại TP.HCM bị bắt cóc dưới chiêu bài đi “phỏng vấn nhận quà”. Một vụ khác: bé A. học lớp 2 ở một trường ở quận 3, trong lúc chờ mẹ đón ở cổng trường, bỗng có một người đàn ông phóng xe đến nói: “Mẹ con bận công chuyện, nhờ bác đón con”. Nghe ông ta kể tường tận tên của ba mẹ và vài thông tin về gia đình, bé A. tin tưởng leo lên xe. Trước đó, bé Đ., học sinh lớp 3 một trường ở quận Bình Thạnh trong lúc đợi người nhà đến đón sau giờ tan học, có một người đàn ông đến cho bé hộp sữa, hỏi cha mẹ làm gì, gia đình sống ở đâu… rồi kêu bé lên xe chở về giùm nhưng sau đó đã chở đi nơi khác. May mắn là trong những vụ việc này, cơ quan điều tra truy tìm được tung tích các bé và đưa về nhà bình an, không như một số vụ trẻ bị bắt cóc gây thương tích, thậm chí bị sát hại ở phía Bắc.

Thạc sĩ tâm lý học Lê Thị Thuý Hằng, hội Khoa học tâm lý – giáo dục Việt Nam nhận định: trẻ nhà giàu thường bị bắt cóc để tống tiền cha mẹ, còn trẻ nghèo bị bắt để đem bán. Trẻ nông thôn, miền núi dễ bị bắt cóc hơn vì việc giáo dục trẻ của người dân vùng sâu, vùng xa còn hạn chế, họ cũng ít đề cao cảnh giác. Trước khi ra tay, kẻ bắt cóc thường tìm hiểu kỹ sinh hoạt thường ngày của trẻ, đánh vào tâm lý dễ tin (bằng cách kể địa chỉ nhà, số điện thoại người thân…), sở thích (rủ đi chơi game, cho quà bánh, tiền bạc…), có trường hợp dùng bạo lực.

Nói không với người lạ

“Xã hội càng hiện đại càng tiềm ẩn nhiều mối nguy, nhưng nếu cha mẹ do lo sợ đủ chuyện xảy đến cho con mà tìm cách ngăn cấm con, càng khiến trẻ thiếu vốn sống để tự mình có được “vắcxin” phòng vệ trước cái ác. Càng lớn thì nhu cầu được tự do trong giao tiếp xã hội của trẻ càng mạnh mẽ, cha mẹ muốn cấm cản hoặc kiểm soát cũng rất khó. Do vậy, cần dạy và hình thành cho trẻ tính tự lập, tự chủ trong cuộc sống. Cha mẹ không thể lúc nào cũng ở bên con nên cần hướng dẫn trẻ tự phục vụ mình, nhận biết những nguy hiểm cần tránh”, thạc sĩ Hằng nói.

Cụ thể, cần dạy trẻ biết đề cao cảnh giác: không đi một mình ở nơi tối tăm, vắng vẻ. Đi ra ngoài phải thông báo mấy giờ về, đi với ai, làm gì… Không về khuya. Không ở trong phòng kín một mình với người lạ. Không nhận tiền, quà hoặc sự giúp đỡ đặc biệt của người khác mà không rõ lý do. Không đi nhờ xe người lạ. Không để người lạ chạm tay vào người. Không để người lạ vào nhà, nhất là khi trong nhà chỉ có mỗi trẻ. Không cho người lạ biết trẻ đang ở nhà một mình. Không nghe theo lời của người lạ dẫn đi đâu hay chở về nhà; trường hợp nhận ra họ là hàng xóm hay người quen thì trẻ cần thông báo cho thầy cô biết rồi nhờ gọi cho cha mẹ xác minh. Nếu đã lỡ đi theo người lạ mà thấy khác thường thì tìm mọi cách gọi điện thoại liên lạc với gia đình, hoặc hô hoán cho mọi người cứu…

Khi nói chuyện với trẻ, cần nhẹ nhàng và làm sao để trẻ coi cha mẹ như những người bạn lớn tuổi, từ đó dễ nghe lời hơn. “Việc dạy trẻ nên bắt đầu sớm, thường xuyên. Khi trẻ có thể nhận thức được sự việc là có thể từng bước dạy trẻ những điều căn bản, như vạch ra những giới hạn khi trẻ tiếp xúc với mọi người xung quanh hay cùng con chơi những trò có tình huống lạc đường, bị người lạ rủ đi chơi, khi ở nhà một mình mà có sự cố xảy ra…”, thạc sĩ Hằng gợi ý.

Theo thạc sĩ xã hội học Phạm Thị Thuý, giảng viên học viện Hành chính TP.HCM, cố vấn chuyên môn hội quán Các bà mẹ: cách bảo vệ con tốt nhất chính là dạy con tự vệ, giúp trẻ tập dần thói quen tự nhận thức vấn đề. Nên khéo léo thảo luận với trẻ những bài báo thông tin trẻ em bị xâm hại, bạo hành, bị bắt cóc để trẻ ghi nhớ và rút kinh nghiệm... “Tuyệt đối không để trẻ một mình với bất kỳ ai, dù đó là bạn rất thân của gia đình. Thực tế đã có nhiều vụ bắt cóc, lạm dụng tình dục trẻ em mà thủ phạm là người thân, bạn bè cha mẹ, hàng xóm…”, thạc sĩ Thuý lưu ý. Cũng theo bà, cha mẹ cần dạy trẻ tập thói quen ứng phó nhanh, chẳng hạn khi cha mẹ không có nhà, trẻ không được tự ý mở cửa cho khách vào dù là người quen biết, mà gọi điện báo người lớn. Khi bị lạc đường, gọi điện về cho gia đình hoặc đến cơ quan công an, trường học nhờ giúp đỡ. “Cha mẹ cần lưu số điện thoại, địa chỉ của gia đình vào sổ tay, sách vở và cặp sách của trẻ. Nên dạy các bé từ sáu tuổi trở lên cách sử dụng điện thoại và các kỹ năng phòng tránh xâm hại…”, thạc sĩ Thuý nói.