Bị khởi tố vì... bắt trói kẻ trộm

Vì sao ông Tập tự vẫn?

Được biết sau khi xuất ngũ, ông Tập từng là cán bộ UBND xã Vĩnh Bình và mới đây ông vừa nhận huy hiệu 40 năm tuổi Đảng. Sau khi ông Tập mất, gia đình anh Trình có cung cấp cho chúng tôi một tờ giấy viết tay được cho là thư tuyệt mệnh của ông Tập để lại. Nội dung thư có đoạn: “Tôi báo gia đình đừng buồn, tôi không còn đường nào khác phải chết (…) Khi tôi chết công an đến mổ xẻ thì nói tôi muốn chết, không ai giết tôi (…) Tôi không còn lao động nổi, làm khó khăn gia đình. Lắm khi bị tai biến càng khó nhiều hơn nữa”.

Theo Viện trưởng VKSND huyện Chợ Lách Huỳnh Văn Toàn, cách vài ngày trước khi ông Tập chết, cơ quan điều tra có mời ông lên làm việc. Qua xác minh từ gia đình, do ông Tập lớn tuổi, lại thường xuyên đau bệnh, cộng với buồn bực chuyện bản thân bị vướng vào vụ án là nguyên nhân dẫn đến vụ tự vẫn.

________________________________________

Bắt trộm đêm khuya, làm sao để không bị tội?

. Phóng viên: Thưa ông, trong trường hợp người dân bắt trộm, nhất là bắt trộm vào giữa đêm khuya, thì họ phải làm thế nào để không bị tội bắt, giữ người trái pháp luật?

+ Ông Huỳnh Văn Toàn (Viện trưởng VKSND huyện Chợ Lách): Tôi không nhớ rõ điều mấy trong BLTTHS nhưng bắt người phạm tội quả tang thì người bắt phải đem liền tên trộm đến cơ quan chức năng. Nhưng trong luật thì không ghi rõ “liền” là ngay tức khắc hay là mấy tiếng đồng hồ sau.

. Giả định người dân đưa tên trộm đến cơ quan chức năng, giữa đường tên trộm vùng vẫy và bị nạn chết thì lỗi đó thuộc về ai, thưa ông?

+ Tất nhiên có thể bằng cách nào đó nhưng thẩm quyền bắt giữ chỉ có cơ quan công an mới có thẩm quyền.

. Dân bắt trộm quả tang giữa đêm khuya vắng người nhưng không được trói, lỡ tên trộm chạy thoát thì sao?

+ Cái này phải suy nghĩ thêm, theo quy định thì chỉ có lực lượng chức năng mới được còng, người dân không được còng. Tuy nhiên, theo tôi nghĩ, người dân khi bắt trộm thì cũng phải như thế (được còng - PV).

. Nếu là ông, trong trường hợp vụ án nói trên, sau khi phát hiện tên trộm, gọi ba lần nhưng trưởng ấp không bắt máy và sợ tên trộm trốn thoát thì ông sẽ làm gì?

+ Theo tôi, sau khi bắt trộm, gia đình cùng với lối xóm phải đưa tên trộm đến công an ấp, công an ấp phải đưa về công an xã. Một là phải dẫn đi, hai là phải giữ đó rồi thông báo, nếu thông báo không được thì phải có biện pháp đi, chạy đến lực lượng chức năng.

. Xin cảm ơn ông.

_______________________________________

Áp dụng tội danh không ổn

Nếu một người có hành vi xâm phạm đến quyền tự do thân thể của người khác trái pháp luật thì có thể bị xử lý về tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật theo quy định tại Điều 123 BLHS. Tuy nhiên, người phạm tội quả tang hoặc người bị truy nã thì ai cũng có quyền bắt và giao nộp cho cơ quan công an để xử lý.

Hầu hết trong các vụ bắt được trộm, đối tượng bị bắt bao giờ cũng bị đánh đập. Khi xử lý, hầu hết cơ quan tố tụng đều thông cảm tâm lý nóng nảy, bức xúc nên thường cho qua. Tuy nhiên, sự thông cảm chỉ ở một chừng mực nhất định, nếu thương tật gây ra là nghiêm trọng hoặc xảy ra những hậu quả nghiêm trọng khác thì sẽ xem xét xử lý người đã đánh đập, hành hạ đối tượng trộm cắp.

Trong vụ này, việc bắt trộm của cha con anh Trình và giao cho chính quyền là đúng. Tuy nhiên, quá trình bắt, giữ, cha con anh Trình đã đánh, cột, treo người bị bắt là không đúng. Nếu cha con anh Trình đánh đối tượng trộm gây thương tích nghiêm trọng thì cơ quan CSĐT có thể trưng cầu giám định tỉ lệ thương tật để xem xét về tội cố ý gây thương tích hoặc tội danh khác phù hợp.

Còn nếu hậu quả hai cha con anh Trình gây ra không nghiêm trọng thì không cần thiết phải truy cứu trách nhiệm hình sự vì nguyên nhân vụ việc xuất phát từ sự bức xúc do đối tượng trộm gây ra. Riêng tội danh bắt, giữ người trái pháp luật mà Cơ quan CSĐT Công an huyện Chợ Lách áp dụng, tôi cho rằng không phù hợp.

Một kiểm sát viên cao cấp VKSND Tối cao

_________________________________________

Không cần thiết phải xử hình sự

Tôi không đồng ý với cách xử lý của Cơ quan CSĐT Công an huyện Chợ Lách trong vụ này. Cha con anh Trình bắt trộm, đây thuộc trường hợp bắt người phạm tội quả tang, người dân nào cũng có quyền bắt để giao cho cơ quan công an. Như vậy việc cha con anh Trình bắt người là đúng pháp luật.

Vậy còn việc giữ người từ 2 giờ 30 đến 4 giờ 40 có phải là hành vi giữ người trái pháp luật không? Thời điểm bắt trộm chưa có cơ quan nhà nước nào làm việc, anh Trình cũng đã gọi cho trưởng ấp nhưng không được, vậy nếu muốn giao thì giao cho ai? Trong khi đó, lỗi của người phạm tội bắt, giữ người trái pháp luật là lỗi cố ý, hướng đến xâm phạm quyền tự do thân thể của người bị hại. Việc giữ người của cha con anh Trình không có chủ đích từ trước, do kẻ trộm vào nhà, cha con anh Trình bắt được thì phải cột, phải giữ lại chứ.

Tôi cho rằng việc xử lý hình sự, khởi tố hai cha con anh Trình về tội bắt, giữ người trái pháp luật là không cần thiết. Việc làm của cơ quan CSĐT có thể gây ảnh hưởng không tốt đến phong trào toàn dân phòng, chống, đấu tranh với tội phạm.

Luật sư Phan Thiên Vượng, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Đồng Nai

Hồng Tú ghi