Lịch vạn niên
Xôi 7 màu vùng Tây Bắc làm từ những nguyên liệu gì, hương vị thơm ngon thế nào mà được tạp chí quốc tế ca ngợi?
Ghé những khu chợ vùng cao vùng Tây Bắc, khách du lịch rất dễ bắt gặp những gánh hàng xôi 7 màu sắc, hương thơm của nếp dẻo thơm lừng. Đồng bào dân tộc thiểu số đã sử dụng các loại nguyên liệu tự nhiên để làm nên màu sắc hấp dẫn cho món ăn này.
Xôi 7 màu – Đặc sản Tây Bắc
Nhiều khách du lịch gọi thứ xôi này là xôi cầu vồng bởi nó mang đủ 7 màu sắc rực rỡ nhất: đỏ cam, tím, xanh lam, nâu,… Trong những buổi chợ phiên thị trấn Sa Pa (Lào Cai), thứ xôi 7 màu này thu hút rất nhiều khách du lịch. Bên cạnh các loại đặc sản thường thấy như hạt dẻ nóng, bánh chưng gù,… loại xôi 7 màu mang màu sắc riêng biệt, hấp dẫn hơn. Không chỉ nhờ màu sắc rực rỡ mà còn là hương thơm của gạo nếp đặc trưng của vùng cao.
Xôi được tạo thành từ nhiều nguyên liệu tự nhiên
Người dân tộc Nùng Dín chính là những người làm nên món xôi 7 sắc màu này. Đằng sau món ăn này, người dân dộc Nùng Dín đã thổi hồn câu chuyện ý nghĩa. Họ thường kể lại với nhau rằng, trước đây ở vùng đã có một cuộc xâm lăng của những kẻ ngoại xâm, những người dân tộc Nùng Dín đã đứng lên chiến đấu anh dũng. Cuộc chiến đấu đó kéo dài suốt 7 tháng và rất nhiều người đã hy sinh. Để ghi nhớ công ơn những anh hùng, người dân tộc Nùng Dín đã làm nên thứ xôi 7 màu này với từng ý nghĩa riêng: số 7 tượng trưng cho 7 tháng chiến đấu, màu đỏ tượng trưng cho màu máu và sự chiến thắng, màu vàng tượng trưng cho sự li tán, màu xanh cho mùa xuân chiến thắng,… Chính từ nguồn gốc đó, người Nùng Dín không chỉ xem xôi 7 màu là một món ăn đặc sản mà còn là một biểu tượng ẩm thực đặc trưng của họ.
Gạo nếp được ngâm cùng hoa xôi, lá xôi đũa, nghệ,... để cho ra màu sắc đẹp mắt
Một điều đặc biệt, để làm ra 7 màu xôi này, những người đồng bào sử dụng hoàn toàn nguyên liệu từ tự nhiên. Các loại nguyên liệu được người Nùng Dín sử dụng để làm nên màu sắc cho xôi là: nghệ, hoa vàng, tro bếp, xôi hoa, lá xôi đũa,… Tuy nhiên, không phải là cứ xay nhuyễn các nguyên liệu trên rồi đem ngâm với nếp thì sẽ cho ra màu xôi đẹp. Quá trình ngâm xôi cũng là quá trình kết hợp màu sắc với nhau để cho ra những màu khó như tím hay đỏ thẫm. Chẳng hạn, để nhuộm xôi màu tím, cần sử dụng màu đỏ từ lá xôi đũa kết hợp với tro bếp theo tỷ lệ hợp lý rồi mới đem đi ngâm với gạo nếp. Còn với màu đỏ thẫm, cần mang gạo nếp đã ngâm đỏ với lá xôi đũa trước, sau đó kết hợp cùng lá xôi hoa để cho ra sắc thẫm. Với màu xanh thì nguyên liệu tạo màu chính là xôi hoa và tro bếp. Còn màu vàng sử dụng nguyên liệu là nghệ.
Một điều quan trọng nhất là khi ngâm gạo nếp với nguyên liệu tạo màu, cần sử dụng đúng tỷ lệ thì mới cho ra màu xôi đẹp mà đúng. Chỉ cần sai tỷ lệ, màu sắc của xôi sẽ không được như ý. Điều này đòi hỏi những người đồng bào dân tộc phải nắm rõ các công thức tạo màu xôi và tỷ lệ chia màu đạt đến độ chính xác nhất.
Những hàng xôi 7 màu rất dễ bắt gặp ở chợ phiên Lào Cai
Sau khi tạo màu cho xôi, công đoạn đồ cũng cầu kỳ không kém. Theo lời kể của những người phụ nữ bán hàng ở chợ phiên Sa Pa, gạo nếp sau khi đã tạo màu cần được vớt ra, đãi sạch và nấu riêng từng màu ở từng nồi để tránh màu xôi lẫn vào nhau. Thêm lưu ý khác là khi nấu xôi không nên cho bất cứ nguyên liệu khác như muối, bột ngọt,… vì sẽ làm xấu màu của xôi.
Hương vị thơm ngon khó cưỡng của xôi 7 màu
Xôi 7 màu không chỉ đẹp mắt mà còn vương vấn khách du lịch bởi hương vị dẻo bùi, mùi thơm ấm nóng của vùng cao. Mùi gạo nếp thơm phức cùng hương mùi lá rừng khiến người ta không thể nào quên được hương vị đặc trưng nơi núi rừng Tây Bắc.
Theo chị Khánh Huyền (khách du lịch tại chợ thị trấn Sa Pa): "Tôi đã nghe nhiều về xôi 7 màu rồi, lần này quyết tâm đến chợ phiên để thưởng thức cho bằng được món này. Cảm nhận đầu tiên khi ăn xôi là gạo nếp ở đây dẻo, bùi, người ta đem nấu với nhiều loại nguyên liệu của rừng nên có mùi thơm đặc trưng mà ở vùng khác không có".
Xôi mang đậm hương vị núi rừng Tây Bắc
Xôi 7 màu tuy làm cầu kỳ nhưng cách thưởng thức lại rất giản dị, gần gũi. Chỉ cần bốc một nắm xôi nóng hổi và chấm vào đĩa muối vừng, muối lạc là có thể thưởng thức ngay được. Thông thường, những gánh hàng xôi của người đồng bào dân tộc khá đơn giản, không có quá nhiều phần nguyên liệu ăn kèm như chà bông, hành phi hay đậu xanh như ở Hà Nội. Nhưng chính vì thế mà xôi 7 màu luôn mang một hương vị riêng, đậm đà và nóng ấm hương vị núi rừng Tây Bắc.
Đối với người Nùng Dín, họ xem xôi 7 màu là món ăn mang ý nghĩa quan trọng, thường được dâng lên bàn thờ tổ tiên trong những ngày Tết đầu năm. Điều đó cũng thể hiện sự cầu mong may mắn cho một năm mới. Ngoài ra, vào dịp cúng rằm tháng 7 Âm lịch, người dân tộc cũng sẽ nấu món xôi này để ghi nhớ lịch sử oanh liệt của họ.
Nếu có dịp được ghé Tây Bắc, đừng quên thưởng thức món xôi 7 màu ở ngay tại những buổi chợ phiên của vùng cao.
Nguồn: [Link nguồn]
Xôi Hà Nội là thứ ẩm thực mang nét đẹp văn hoá truyền thống của đất Hà thành, không chỉ là thứ phong vị ẩm thực mà còn gắn bó mật thiết với đời sống người dân. Ở...
