HIV/AIDS: Vì sao vẫn là đề tài cấm kỵ?

Không virus nào khơi dậy trong chúng ta nỗi sợ hãi như HIV, cho dù đã có thể kiểm soát. Chúng ta vẫn có không ít sự tưởng tượng sai về đề tài HIV.

Vậy sự thật của nó thế nào?

Chỉ tính đến 30 tháng 6/2012, Việt Nam đã có 204.019 người nhiễm HIV (trang Thông tin phòng, chống HIV/AIDS Quảng Trị). Tuy nhiên con số thực dường như chắc chắn còn lớn hơn. Theo số liệu điều tra tại nhiều quốc gia có tới 70% tổng số người đã mang mầm bệnh, không hề biết bản thân đã dính; điều đó có nghĩa: hoàn toàn vô thức, họ có thể tiếp tục đổ bệnh.

Chúng ta vẫn tưởng, vấn đề không liên quan đến mình, bởi bản thân không thuộc nhóm bị nguy cơ. Tuy nhiên ngày nay khái niệm này đã mất ý nghĩa: không có “nhóm nguy cơ”, chỉ có “những hành vi mạo hiểm’. Bởi cũng theo số liệu thống kê tại nhiều quốc gia, những người bị nhiễm virus vì lý do dụng cụ y tế, xăm mình, đục lỗ tai… chiếm tới 30% tổng số; những nạn nhân tình dục không an toàn cũng chiếm tỷ lệ đáng kể.

1. HIV là rắc rối của con nghiện ma túy, những người đồng tính luyến ái và gái mại dâm

- Sai. Từ lâu HIV đã chấm dứt là vấn đề duy nhất của những môi trường mạo hiểm. Ngày càng nhiều trường hợp bị lây nhiễm qua mối quan hệ tình dục nam-nữ. Không cần phải thực hành lối sống buông thả hoặc sử dụng dịch vụ gái gọi. Không hiếm câu chuyện nhiễm bệnh rất “trong sạch”. Chàng trai đi xuất khẩu lao động, tại nơi “đất khách quê người” làm bạn với thiếu nữ bản xứ, sau đó họ chia tay nhau, chàng trai trở về nước. Tại quê hương đấng mày râu yêu, cưới vợ - thiếu nữ có thai, bác sĩ chỉ định làm xét nghiệm kiểm tra nguy cơ nhiễm HIV. Và có kết quả dương tính.

Mọi người đều có thể là mối đe dọa. Vì thế một khi quyết định quan hệ xác thịt với đối tượng mới quen, nhất thiết phải sử dụng biện pháp phòng ngừa, trong trường hợp này là bao cao su. Dụng cụ này có chất lượng tốt sẽ bảo vệ được 98% khả năng nhiễm bệnh, với điều kiện: cùng với nó không dùng kem bôi trơn, bởi khi ấy rào cản bảo vệ trước virus đã bị vô hiệu hóa. Tiếc rằng nhiều người vẫn coi bao cao su chỉ là biện pháp tránh thai, không phải lá chắn chống nhiễm HIV.

2. Những người trẻ tuổi là đối tượng bị đe dọa cao nhất

- Ngược lại. Trong những năm qua giới nghiên cứu ghi nhận sự gia tăng đáng kể các trường hợp lây nhiễm trong nhóm người trên 50 tuổi. GS Christopher Coleman (University of Pennsylvania School of Nuring, Mỹ) cho rằng, ngày càng nhiều phụ nữ tuổi trung niên bị nhiễm HIV. Lý do: họ là đối tượng hay tha đổi đối tác tình dục, và thêm nữa – không sử dụng bao cao su, bởi đây không còn mối đe dọa có thai ngoài ý muốn. Con đường lây nhiễm phổ biến khác là thậm chí chỉ một lần “xé rào”, thí dụ trong chuyến đi công tác, với đồng nghiệp và sập bẫy. Chỉ cần một lần.

Sai lầm khi quan niệm những người trẻ tuổi là đối tượng bị đe dọa cao nhất

3. Vài năm trước, phòng khám nha khoa được xếp vào nhóm “những địa chỉ mạo hiểm"

- Thực tế rất hiếm trường hợp bị lây nhiễm tại địa chỉ này. Bởi để xảy ra tình huống như vậy, cần có số lượng máu nhiều hơn. Ngoài ra dụng cụ ở đây phần lớn được khử trùng nghiêm túc.

4. Không sợ lây nhiễm qua đường truyền máu tại các cơ sở y tế

- Máu của người cho hiến từ lâu đã được kiểm tra theo hướng HIV, những người cho hiến được đánh giá dưới góc độ lây nhiễm và các triệu chứng HIV/AIDS. Và cho dù vẫn tồn tại nguy cơ xuất viện với bệnh lây nhiễm, song xác suất rất thấp.

5. Chúng ta vẫn ngại bắt tay bệnh nhân HIV

-    Sai lầm. Chỉ có sự lây nhiễm duy nhất qua hành động “trao đổi” các chất lỏng của cơ thể (máu, tinh dịch, dịch nhầy âm đạo và sữa mẹ cho con bú). Đã biết về sự thật này, chúng ta có thể sống an toàn 100% dưới cùng một mái nhà với nhân HIV. Dùng bữa chung hoặc cùng đi bơi không phải là mối đe dọa.

6. Không bắt buộc bị lây nhiễm – cả khi quan hệ tình dục vớ người mang mầm bệnh

Với điều kiện, phải dùng bao cao su đảm bảo chất lượng – bao cao su vẫn là rào cản duy nhất đối với HIV trong quan hệ thầm kín. Có chi tiết thú vị: thực tế cho thấy: đàn ông đã cắt bao quy đầu giảm thiểu được tới 60% nguy cơ lây nhiễm. Lý do: ca tiểu phẫu cắt bỏ bộ phận này đồng thời loại bỏ cả những tế bào mang tên Langerhans – phần tử đặc biệt đã bị virus thâm nhập. Các nhà khoa học cũng phát hiện, trung bình cứ 10 người, có 1 người xuất hiện biến thể di truyền – bị thiếu cái gọi là protein CCR-5, “cọc bám” của virus HIV. Nếu biến thể được kế thừa của bố hoặc mẹ - có thể bị lây nhiễm, song tiến triển sẽ nhẹ hơn và nguy cơ chuyển sang giai đoạn AIDS rất thấp. Nếu may mắn được kế thừa của cả hai – sẽ hoàn toàn miễn dịch vơi virus.

7. Ngày nay đã có thể chữa trị HIV

Dẫu sự thật không có biệt dược khả dĩ loại bỏ virus HIV hoặc AIDS, nhưng liệu pháp hiện đại cho phép duy trì phong độ sức khỏe thậm chí đến tuổi già. Có thuốc chống retrovirus có thể kìm hãm sự nhân bản của chúng. Chữa trị càng sớm càng tốt, và sẽ gia tăng hy vọng không dẫn đến giai đoạn AIDS.

8. Đa số nạn nhân cảm thấy bản thân đã nhiễm virus HIV

Chính xác. Những dấu hiệu nhiễm bệnh đầu tiên thường không có đặc thù: là sốt cao hoặc trạng thái người hâm hấp sốt, các hạch nổi to, viêm họng, đau nhức khớp hoặc cơ. Chúng xuất hiện sau 1-8 tuần kể từ thời điểm quan hệ vớ người bị bệnh và kéo dài từ vài ngày đến hơn chục tuần. Chỉ xét nghiệm mới cho phép chẩn đoán chính xác. Suốt những năm tiếp theo (từ 1,5 đến 15 năm) virus không lộ mặt. Giai đoạn tiếp theo là sự phát triển đầy đủ triệu chứng AIDS và người bệnh sẽ tử vong vì lý do ung thư hoặc các bệnh lây nhiễm, mà cơ thể đã bị suy yếu không thể tự vệ.