Gắn camera xe buýt: Khó trị "dê xồm"

Gắn camera trên xe buýt sẽ giúp các doanh nghiệp vận tải kiểm soát doanh thu, nâng cao chất lượng phục vụ nhưng để chống nạn quấy rối tình dục, trộm cắp thì khó khả thi

Theo Trung tâm Quản lý và Điều hành vận tải hành khách công cộng TP HCM, kế hoạch gắn camera trên các tuyến xe buýt trên địa bàn đã xong khâu chuẩn bị. Việc lắp đặt camera dự kiến hoàn tất vào năm 2016. Chủ trương này được hầu hết doanh nghiệp (DN) vận tải đồng tình.

Phí vận hành: 400.000 đồng/xe/tháng

TP HCM hiện có gần 2.800 xe buýt hoạt động trên 107 tuyến có trợ giá và khoảng 400 xe hoạt động trên 32 tuyến không trợ giá. Theo kế hoạch, Trung tâm Quản lý và Điều hành vận tải hành khách công cộng TP HCM sẽ lắp đặt 3 camera trên mỗi xe buýt (2 chiếc bên trong, chiếc còn lại gắn ở đầu xe để theo dõi hành trình và việc đón, trả khách).

Những xe buýt mới đầu tư theo đề án 1.680 xe (Quyết định 2545 của UBND TP HCM ngày 23-5) hoặc DN tự đầu tư mới cũng bắt buộc phải lắp đặt camera. Từ quý III năm nay, việc lắp đặt được tiến hành và hoàn thành vào quý IV/2016. Theo kế hoạch này, các đơn vị vận tải phải thống nhất được lộ trình, số lượng xe buýt dự kiến lắp đặt trong từng giai đoạn để có báo cáo cụ thể.

Mức kinh phí đầu tư lắp đặt camera trung bình khoảng 13 triệu đồng/xe, phí vận hành khoảng 400.000 đồng/xe/tháng. Trung tâm cho biết sẽ tham mưu cho Sở Giao thông Vận tải TP HCM kiến nghị UBND TP hỗ trợ các DN vận tải đã đầu tư lắp đặt đồng bộ trên xe buýt hoặc đưa nội dung chi phí thiết bị vào để tính toán việc tăng thêm trợ giá.

Theo Trung tâm Quản lý và Điều hành vận tải hành khách công cộng TP HCM, việc lắp đặt camera trên xe buýt ngoài giúp DN vận tải kiểm soát sản lượng, nâng cao chất lượng phục vụ còn góp phần chống nạn quấy rối tình dục, trộm cắp.

Trước đó, tháng 12-2014, Ủy ban An toàn giao thông quốc gia đã có công văn gửi UBND TP Hà Nội và TP HCM nêu số liệu khảo sát của tổ chức Action Aid về tình trạng quấy rối tình dục nơi công cộng ở 2 TP này. Theo đó, 31% nữ sinh từng bị quấy rối trên xe buýt.

Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho rằng dù cuộc khảo sát chỉ thực hiện trên diện hẹp (2.046 người) nhưng kết quả phần nào phản ánh nguy cơ bị xâm hại về thân thể và nhân phẩm, gây tổn thương về tâm lý, tình cảm và sức khỏe của phụ nữ khi sử dụng dịch vụ công cộng. Do đó, cơ quan này đề nghị UBND TP Hà Nội và TP HCM chỉ đạo các cơ quan chức năng điều tra, khảo sát và có biện pháp chấn chỉnh tình trạng trên.

Khó chống sàm sỡ

Theo ông Nguyễn Duy Khánh, Trưởng Phòng Điều hành Công ty TNHH một thành viên Xe khách Sài Gòn (SaigonBus), việc gắn camera trên xe buýt sẽ rất hiệu quả trong công tác giám sát doanh thu, nâng cao chất lượng phục vụ. Tuy nhiên, để chống nạn trộm cắp và quấy rối tình dục trên xe buýt là việc không đơn giản.

Ông Khánh cho biết hiện nay, SaigonBus có 364/670 xe buýt đã được lắp đặt camera giám sát. Trong đó, các xe bán vé tự động và 3 tuyến có nhân viên soát vé đã gắn camera. Tuy nhiên, gần 100% số camera lắp đặt đều “offline” - nghĩa là hình ảnh và dữ liệu trên xe được truyền tải về trung tâm điều khiển nhưng phải hết ngày mới kiểm tra. Do đó, dù có tình huống trộm cắp hay sàm sỡ trên xe buýt thì cũng không thể xử lý ngay được.

Riêng tuyến số 1 (lộ trình Bến Thành - Bến xe Chợ Lớn), SaigonBus đã thử nghiệm gắn camera truyền tải hình ảnh trực tuyến từ đầu năm 2015. Song, đến nay, công ty chưa phát hiện trường hợp trộm cắp hay quấy rối tình dục nào.

Cũng cho rằng mục tiêu chống “dê xồm” trên xe buýt qua camera là khó thành, một tài xế chạy tuyến 19 (lộ trình Bến Thành - ĐHQG TP HCM) cho biết tình trạng sàm sỡ, móc túi thường chỉ diễn ra khi xe buýt có đông người. Trong khi đó, các camera được gắn cố định ở đầu xe và cửa sau nên khi hành khách đứng chen nhau thì không thể quan sát hết.

“Nếu camera có theo dõi được đối tượng trộm cắp hay sàm sỡ trên xe thì cũng khó xử lý vì hết ngày mới có thể kiểm tra dữ liệu. Trong khi đó, mỗi ngày có hàng trăm tuyến xe hoạt động thì sẽ tốn rất nhiều thời gian để kiểm tra. Trường hợp hành khách phát hiện trực tiếp những đối tượng này, chúng tôi cũng chỉ có quyền yêu cầu xuống xe chứ không thể làm gì” - tài xế này phân vân.

Trong khi đó, nữ sinh Phan Thị Diệp (sinh viên năm 3 Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM) thắc mắc: “Gắn camera trên xe buýt rồi chống quấy rối tình dục như thế nào? Nếu trường hợp đối tượng sàm sỡ đeo khẩu trang hoặc che mặt thì sao có thể xác định được?”.

Trường hợp phát hiện kẻ quấy rối tình dục trên xe buýt thì ai có trách nhiệm đứng ra bảo vệ người bị hại cũng được đặt ra. Theo một tài xế chạy tuyến Bến Thành - An Sương, để nâng cao hiệu quả trong việc gắn camera trên xe buýt, cơ quan chức năng nên xem xét đặt thêm nút cảnh báo ở vị trí lái xe, nối với trụ sở công an để tài xế có thể thông báo ngay cho lực lượng chức năng khi phát hiện “dê xồm”, “đạo chích”... Khi đó, nếu camera ghi lại được hình ảnh thì sẽ có bằng chứng để xử lý đối tượng theo quy định.