Bi kịch của hải quân Ukraine ở Sevastopol

Bị chính những người từng sát cánh với mình trước đây vây hãm, hải quân Ukraine đang trong thế tiến thoái lưỡng nan ở Sevastopol.

Bà Lilia Timashuk đứng trên cầu cảng một căn cứ hải quân nhỏ trên vịnh Sevastopol ở phía nam Crimea và trò chuyện qua điện thoại với người chồng Vasily của mình. Bà và Vasily chỉ đứng cách nhau có 50 mét, nhưng suốt cả tuần nay, họ không thể nào chạm được vào nhau hay trò chuyện với nhau mà không dùng điện thoại.

Vasily là một thiếu tá trên một tàu chiến hải quân Ukraine chuyên chống tàu ngầm và rà phá thủy lôi. Thế nhưng giờ đây nó đang phải thả neo cách cầu cảng một đoạn, và toàn bộ 92 sĩ quan, thủy thủ trên tàu đều không thể lên bờ vì họ quyết định trung thành với Ukraine và không chịu giao tàu cho người Nga hoặc chính quyền tự trị Crimea. Cách đó không xa, chiếc kỳ hạm trong hạm đội của họ cũng đang chịu chung số phận.

Trên một ngọn đồi nhìn xuống cầu cảng, những người lính Nga trang bị súng máy, súng trường bắn tỉa cùng nhiều thiết bị khác đang đứng gác. Các thủy thủ Ukraine cũng được trang bị súng trường và đứng canh gác trên tàu để đẩy lùi bất cứ âm mưu xâm nhập nào.

Một thủy thủ Ukraine canh gác trên tàu Ternopil đang neo đậu ở Sevastopol

Cứ vài giờ, các đại diện của chính quyền Crimea lại đến cầu cảng tìm cách thuyết phục thủy thủ đoàn của hai chiếc tàu chiến lên bờ và trở về nhà. Tuy nhiên, viên thuyền trưởng của tàu luôn từ chối đề nghị này.

Mặc dù họ không hề muốn rời tàu, nhưng họ cũng không thể nào rời khỏi cảng nhà để tới điểm tập kết tại Odessa như phần lớn các tàu chiến khác của hải quân Ukraine. Mỗi lần họ tìm cách rời đi, nhiều tàu chiến Nga lại tìm cách phong tỏa lối ra để ngăn chặn họ. Thậm chí hôm qua một chiếc tàu chiến cũ của Nga cũng đã bị đánh đắm ngay tại luồng ra vào cảng, ngăn chặn hoàn toàn nỗ lực rút đi của tàu chiến Ukraine.

Hôm thứ Tư, người Nga đã cho phép dân địa phương mang thực phẩm và nước uống tiếp tế cho các thủy thủ trên 2 chiếc tàu chiến, và một giáo sĩ cũng được phép lên tàu để cầu nguyện cho các thủy thủ.

Tàu chiến Nga bị đánh đắm chắn luồng ra vào cảng

Bà Lilia nói: “Tôi không chỉ lo sợ cho chồng mình mà còn cho cả thủy thủ đoàn. Trên tàu họ giống như một gia đình, cả người Ukraine và người Nga, và thật dã man khi người ta tìm cách chia rẽ họ vì lý do chính trị. Họ đã tuyên thệ trung thành, và họ sẽ không từ bỏ vũ khí và rời bỏ tàu.”

Từ cuối tuần trước, các lực lượng Nga đã bắt đầu kiểm soát toàn bộ bán đảo, bắt đầu bằng quân cảng Sevastopol, nơi Hạm đội Biển Đen đóng quân, và cũng là nơi hải quân Ukraine bị vây hãm. Tuy nhiên cho đến hiện nay, chưa một phát súng nào nổ ra ở đây. Một bầu không khí yên bình đến kỳ lạ vẫn bao trùm cả khu vực vốn đang rất căng thẳng này.

Không phải ngẫu nhiên mà những cuộc đối đầu giữa binh sĩ Ukraine và lính Nga tại các căn cứ quân sự ở Crimea lại trở thành tâm điểm chú ý của dư luận trong suốt tuần qua. Rất nhiều người gốc Nga hiện đang phục vụ trong lực lượng lục quân, hải quân và không quân Ukraine. Trước đây, nhiều sĩ quan cấp cao của Ukraine cũng đã từng sát cánh với các đồng đội Nga trong lực lượng Hồng Quân cho đến khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991.

Sau khi Nga kiểm soát toàn bộ bán đảo Crimea, một số binh lính Ukraine đã chấp nhận đầu hàng, hay nói cách khác là “tuyên thệ trung thành với Crimea”, tuy nhiên vẫn có hàng ngàn binh lính khác vẫn trung thành với Ukraine và sẵn sàng chờ lệnh từ chính phủ ở Kiev.

Hôm thứ Tư, truyền thông Ukraine phát một đoạn trao đổi qua sóng vô tuyến giữa thuyền trưởng kỳ hạm Ukraine tại quân cảng Sevastopol và viên đô đốc Nga yêu cầu ông đầu hàng. Vị thuyền trường này đáp lại một cách giận dữ: “Người Nga không bao giờ đầu hàng.” Viên đô đốc Nga tỏ vẻ ngạc nhiên: “Nhưng anh là người Ukraine cơ mà.” Vị thuyền trưởng tuyên bố: “Tôi là một công dân Ukraine trung thành và tôi cũng là người Nga, bởi thế, tôi sẽ không đầu hàng.”

Tàu tên lửa Moskva của Nga tuần tra trên Biển Đen

Vì những viên sĩ quan này đang bị vây hãm bên trong các tàu chiến hoặc căn cứ của mình, nên người phát ngôn cho họ thường là những bà vợ sống gần đó. Bà Krystinia, vợ của một sĩ quan không quân Ukraine tâm sự: “Tôi mệt mỏi lắm rồi. Mẹ tôi là một sĩ quan cấp cao trong quân đội Nga, còn chồng tôi phục vụ trong không quân Ukraine. Gia đình tôi giờ có cả hai phe. Giờ thì các chính trị gia đang tìm cách xé nát nó.”

Những chiếc tàu chiến ở Sevastopol đã trở thành biểu tượng cho cả hai bên. Đối với người Nga và rất nhiều người dân của thành phố cảng Sevastopol vốn không bao giờ chấp nhận chủ quyền của Ukraine đối với Crimea, quân cảng này là tài sản chiến lược giúp Nga có thể duy trì ảnh hưởng của mình trên Biển Đen và Địa Trung Hải, đồng thời tự bảo vệ mình trước bất cứ cuộc tấn công nào từ phía Thổ Nhĩ Kỳ, một quốc gia thành viên của NATO.

Còn đối với người Ukraine, Sevastopol là biểu tượng cho chủ quyền và độc lập của đất nước. Hạm đội Ukraine đóng quân ở cảng Sevastopol, rất xa thủ đô Kiev. Có lẽ cú đòn mạnh nhất giáng xuống niềm tự hào của người Ukraine trong tuần vừa qua là tuyên bố của chỉ huy hạm đội vừa được bổ nhiệm Denis Berezovksy rằng ông tuyên bố trung thành với chính quyền Crimea và trao lại căn cứ cho họ. Sau tuyên bố của Đô đốc Berezovksy, quân đội Nga và các dân quân thân Nga đã kiểm soát căn cứ phục vụ cho cả hạm đội lẫn lực lượng cảnh sát biển này.

Một thủy thủ Ukraine đau đáu nhìn ra phía Biển Đen

Tuy nhiên các thủy thủ trên 2 chiếc tàu chiến vẫn tỏ thái độ chống đối và công khai treo cờ Ukraine trên tàu và một số tòa nhà ở bộ chỉ huy hải quân. Tại đây, nhiều lính Nga và lính Ukraine đã biết nhau từ trước, và họ vẫn cùng nhau cười đùa và trêu chọc về các vị chỉ huy của mình.

Trong khi đó, người dân địa phương ở Crimea lại tỏ ra ủng hộ người Nga và coi những người lính Ukraine như những kẻ xâm lược. Họ đã treo cờ của hạm đội Nga tại quảng trường Nakhimov, địa điểm được đặt tên theo một đô đốc đã chỉ huy hạm đội Nga chiến đấu tại Sevastopol trong cuộc chiến Crimea và hy sinh vào năm 1855.

Ông Alexander Ivanov, một cựu sĩ quan hải quân từng phục vụ trong hạm đội tàu ngầm của Hồng Quân thời Liên Xô tuyên bố: “Đây là một thành phố Nga. Người Ukraine chẳng có gì để mong đợi ở đây. Họ thật ngạo mạn khi chiếm giữ những con tàu từng thuộc về Liên Xô. Tôi không phản đối gì người dân Ukraine cả, nhưng các chính trị gia ở Kiev đều ghét người Nga, và giờ đây những thủy thủ này đang phải trả giá.”