Nhiễm khuẩn HP sớm ở trẻ em – hậu quả lâu dài

70% dân số Việt Nam nhiễm khuẩn Hp và nếu không lưu ý bạn có thể lây nhiễm vi khuẩn cho con cái của mình mà không hay biết. Không chỉ gây viêm dạ dày cấp cho trẻ, vi khuẩn Hp còn có thể để lại những hậu quả lâu dàivề sau.

Nguy cơ nhiễm bệnh sớm từ thói quen của cha mẹ

Trước đây người ta thường nghĩ đau dạ dày là do uống do uống rượu, là do stress, là do ăn uống không điều độ…cho nên bệnh dạ dày chỉ gặp ở người lớn thôi. Sau này, khi các nhà khoa học phát hiện ra thủ phạm gây bệnh dạ dày chính là do nhiễm khuẩn Hp và kỹ thuật nội soi hiện đại hơn thì chúng ta mới phát hiện ra ngay cả trẻ nhỏ cũng mắc viêm loét dạ dày.

Vi khuẩn Hp có thể lây nhiễm qua đường tiêu hóa, do đó ở các nước có điều kiện kinh tế còn hạn chế và điều kiện vệ sinh chưa tốt như Việt Nam, tỉ lệ nhiễm khuẩn Hp trong cộng đồng lên tới 70-80%. Đặc biệt, ông bà, cha mẹ trẻ thường hay có thói quen nhai mớm thức ăn, hôn trẻ, dùng đũa gắp thức ăn, dùng chung đồ chấm, canh…khiến cho vi khuẩn gây bệnh dễ lây lan từ người lớn sang trẻ ngay từ khi còn rất nhỏ. Điều đáng lo là nhiễm khuẩn Hp mới đầu hầu như không gây ra triệu chứng bất thường nào. Vi khuẩn Hp khi đã nhiễm thì tồn tại tới suốt đời nếu như không sử dụng phác đồ điều trị đặc biệt. Sau một thời gian cư trú và gặp các điều kiện thuận lợi, vi khuẩn bắt đầu gây chứng viêm loét dạ dày, thiếu máu và thậm chí ảnh hưởng tới phát triển thể chất của trẻ.

Vi khuẩn Hp gây viêm loét dạ dày và ung thư dạ dày như thế nào?

Sự có mặt của vi khuẩn Hp trong dạ dày trong một tỉ lệ nhất định gây ra sự xáo trộn yếu tố bảo vệ của niêm mạc dạ dày, kích hoạt phản ứng viêm dẫn tới viêm loét dạ dày và thậm chí gây ung thư dạ dày. Người nhiễm Hp càng sớm thì nguy cơ mắc ung thư dạ dày khi trưởng thành càng tăng cao. Theo nghiên cứu, nhiễm Hp từ khi còn nhỏ làm tăng gấp 8-10 lần nguy cơ mắc ung thư dạ dày sau này.

Thiếu máu thiếu sắt và ảnh hưởng tới phát triển thể chất của trẻ

Thiếu máu thiếu sắt và giảm phát triển chiều cao, cân nặng ở trẻ có thể liên quan tới việc giảm hấp thu các chất khoáng tại dạ dày.

Chúng ta được biết hầu hết các chất dinh dưỡng được hấp thu tại ruột non, tuy nhiên có một số chất khoáng, đặc biệt là sắt chủ yếu được hấp thu tại dạ dày vì môi trường acid giúp các chất này hòa tan tốt hơn. Tuy nhiên sự có mặt của vi khuẩn Hp làm trung hòa bớt môi trường acid, do đó làm giảm hấp thu sắt. Đồng thời vi khuẩn Hp còn hấp thu một phần sắt tại dạ dày, phá vỡ các rào chắn liên kết giữa các tế bào niêm mạc dạ dày khiến chất dinh dưỡng bị đẩy ra ngoài và vi khuẩn Hp sử dụng chính những chất đó để sinh trưởng, phát triển. Do vậy mà trẻ nhiễm Hp có thể bị thiếu máu thiếu sắt dẫn tới gầy yếu, xanh xao, dễ ốm vặt cũng như kém phát triển thể chất (chiều cao và cân nặng).

Biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn Hp

Vi khuẩn Hp lây nhiễm chủ yếu qua đường tiêu hóa, chính vì vậy việc phòng ngừa lây nhiễm tập trung vào việc giữ vệ sinh ăn uống để giảm nguy cơ tiếp xúc với nguồn bệnh:

- Không nhai mớm thức ăn cho trẻ, hôn môi trẻ

- Mỗi người nên có bộ dụng cụ ăn uống riêng, không dùng chung

- Hướng dẫn trẻ rửa tay với xà phòng sau khi đi vệ sinh

- Diệt ruồi, gián là những trung gian truyền bệnh

Ngoài các biện pháp phòng ngừa cơ học và không đặc hiệu kể trên, hiện nay các nhà khoa học Nhật Bản đã nghiên cứu và ứng dụng thành công một loại kháng thể từ lòng đỏ trứng gàcó tên gọi OvalgenHP, có thể sử dụng để giúp giảm nguy cơ lây nhiễm Hp..

PGS.TS.BS.Nguyễn Anh Tuấn

Phó chủ nhiệm bộ môn nhi khoa bệnh viện Đại học Y dược Tp.HCM