Không lực Một: Tượng đài quyền lực hơn 70 năm của Mỹ

Không lực Một là tên gọi dành chỉ tất cả những máy bay chuyên chở Tổng thống Mỹ và là biểu tượng của sức mạnh và vị thế Mỹ trên thế giới hơn 73 năm qua.

Chiếc SAM 28000 bay trên đỉnh núi Rushmore nổi tiếng năm 2001.

Ý tưởng phát triển máy bay quân sự chuyên chở Tổng thống xuất phát từ năm 1943 sau khi Không lực Mỹ lo ngại việc dùng các máy bay dân sự cho hoạt động nhiều rủi ro này. Chiếc máy bay mang tên C-54 Skymaster đã được cải tiến và dùng để chở Tổng thống. C-53 được mệnh danh là “Bò thần” đã chở Tổng thống Franklin Roosevelt tới hội nghị Yalta tháng 2.1945.

Tên gọi “Không lực Một” xuất phát từ năm 1953 sau vụ việc chiếc Columbine II chở Tổng thống Dwight Eisenhower vào vùng không phận trùng với tên mã của một máy bay thương mại khác. Không lực Một từ đó trở thành tên chính thức cho máy bay chở Tổng thống Mỹ, một biểu tượng sức mạnh tuyệt đối ở mọi sân bay của Mỹ.

Tổng thống Theodore Roosevelt cùng phi công trước chuyến bay năm 1910.

Sau khi Tổng thống Roosevelt qua đời năm 1945, Phó Tổng thống Harry Truman nối tiếp ông thành người đứng đầu Nhà Trắng. Ông thay thế chiếc CV-54C năm 1947 bằng chiếc C-118 Lightmaster và được định danh là “Độc lập”. Tên gọi “Độc lập” trùng với quê nhà của ông Truman ở bang Missouri. Đây là máy bay đầu tiên của Không lực Một sở hữu hình đại bàng đầu trọc in trước mũi máy bay.

Người kế nhiệm Eisenhower đã đề xuất sử dụng 4 máy bay cánh quạt cho việc di chuyển của mình, trong đó có 2 chiếc Lockheed C-121 Constellation, 1 chiếc Columbine II và 1 chiếc Columbine III. Chiếc Columbine II là máy bay duy nhất của Không lực Một được bán. Tên gọi Columbine xuất phát từ loài hoa biểu tượng của quê nhà Đệ nhất phu nhân Mamie Eisenhower tại bang Colorado.

Chiếc VC-118 được Tổng thống Harry Truman sử dụng.

Trước khi nhiệm kì Tổng thống Eisenhower kết thúc năm 1958, Không lực Mỹ bổ sung thêm 3 chiếc Boeing 707 vào phi đội. Eisenhower là Tổng thống đầu tiên sử dụng chiếc CV-137 trong năm 1959 trong chuyến công du mang tên “Chuyến bay hòa bình”. Lúc đó, ông Eisenhower tới thăm tổng cộng 11 nước châu Á với quãng đường 35.000km trong 19 ngày.

Chiếc SAM 26000 gia nhập Không lực Một từ năm 1962 đến 1998, phục vụ Tổng thống Kennedy tới Clinton. Tháng 11.1963, chiếc SAM 26000 chở Tổng thống Kennedy tới thành phố Dallas, bang Texas. Chiều ngày hôm đó, Tổng thống Kennedy bị ám sát và phó Tổng thống Lyndon Johnson lên thay. Theo yêu cầu của ông Johnson, thi hài của Tổng thống Kennedy được đưa trở lại Washington. Một thập niên sau, chính chiếc SAM 26000 lại chở thi hài của Tổng thống Johnson trở về quê nhà Texas sau lễ viếng chính thức cử hành ở Washington.

Chiếc VC-121 Columbine III được Tổng thống Eisenhower tin dùng.

Tổng thống Johnson sử dụng chiếc SAM 26000 di chuyển chủ yếu trong nội địa nước Mỹ và đôi lúc bay tới miền Nam Việt Nam. Chiếc Không lực Một này sau đó phục vụ Tổng thống Nixon trong vài chuyến công du nước ngoài quan trọng, có thể kể đến chuyến thăm tới Trung Quốc năm 1972 và chuyến thăm Liên Xô một năm sau đó. Đây là 2 chuyến thăm lịch sử của một Tổng thống Mỹ tới Trung Quốc và Liên Xô. Nixon gọi chiếc máy bay SAM 26000 là “Tinh thần 76” nhằm kỉ niệm 200 năm ngày lập quốc nước Mỹ.

Sau khi thông báo ý định nghỉ hưu, Tổng thống Nixon bay trên chiếc SAM tới California để du lịch. Đại tá Ralph Albertazzie, người lúc đó là phi công chiếc Không lực Một cho biết khi Tổng thống Gerald Ford nhậm chức, ông yêu cầu đổi tên SAM 26000 thành SAM 27000. Theo Ralph, Tổng thống Ford muốn ám chỉ “không Tổng thống nào có mặt trên máy bay này”.

Boeing 707 SAM 26000 phục vụ từ Tổng thống Kennedy tới Bill Clinton.

Chuyến bay cuối cùng của chiếc SAM 27000 là vào ngày 29.8.2001 khi đưa Tổng thống George W.Bush tới thành phố Waco, Texas. Sau đó, chiếc Không lực Một được di chuyển tới sân bay quốc tế San Bernardino tại bang  California. SAM 27000 dược tháo rời và đưa tới thư viện Tổng thống Ronald Reagan tại thung lũng Simi để trưng bày.

Dù hai nhiệm kỳ của Tổng thống Ronald Reagan không có thay đổi gì với Không lực Một nhưng phiên bản kế tiếp của chiếc 747 đã bắt đầu được nhen nhóm. Không quân Mỹ đã gửi yêu cầu chính thức năm 1985 trong đó đề nghị máy bay chở Tổng thống mới phải có ít nhất 3 động cơ mỗi bên và bay được quãng đường 9.000km không cần tiếp dầu. Nội thất bên trong được chính Đệ nhất phu nhân Nancy Reagan thiết kế.

Chiếc SAM 28000 chở theo Tổng thống George.W.Bush đỗ tại Hawaii.

Thông thường, Không lực Một không có máy bay hộ tống tuy nhiên cũng có ngoại lệ. Tháng 6.1974, Tổng thống Nixon trên đường tới Syria đã được chiến đấu cơ sở tại bay yểm trợ.

Tổng thống Obama trên chiếc Không lực Một năm 2009.

Chiếc VC-25A hiện nay đã được lên kế hoạch thay thế trong thời gian tới vì bài toán kinh tế đặt ra. Mỗi giờ bay chiếc máy bay phục vụ Tổng thống Obama này ngốn tới 4 tỉ đồng. Hai lựa chọn khả dĩ được quân đội Mỹ cân nhắc là chiếc Boeing 747-8 hoặc siêu máy bay chở khách Airbus A380. Ngày 28.2.2015, Không quân Mỹ quyết định chọn máy bay của hãng Boeing làm Không lực Một tiếp theo.