Việt Nam lần đầu có vắc xin phòng bệnh hô hấp do RSV, bảo vệ mẹ bầu, trẻ nhỏ và người cao tuổi

Ngày 27/9, Hệ thống Tiêm chủng VNVC chính thức ra mắt và triển khai tiêm vắc xin RSV, tác nhân hàng đầu gây viêm phổi, nhập viện ở trẻ nhỏ và người cao tuổi, đánh dấu bước tiến đột phá trong chiến lược phòng ngừa và giảm gánh nặng nhập viện, tử vong do RSV ở nước ta.

Vắc xin được tiêm một mũi duy nhất cho mẹ bầu từ tuần 24-36 để truyền kháng thể thụ động bảo vệ trẻ từ khi sinh ra đến 6 tháng tuổi và phòng bệnh chủ động cho người lớn từ 60 tuổi trở lên. Tính đến tháng 9/2025, vắc xin đã được phê duyệt sử dụng tại hơn 60 quốc gia và đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia ở nhiều nước.

Chị Nguyễn Đan Thùy, 25 tuổi, mang thai tuần thứ 32 tiêm vắc xin RSV tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC. Ảnh: Mộc Thảo

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, RSV là loại virus ác tính, có thể gây viêm phổi, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản nặng, khiến trẻ nhỏ và người cao tuổi phải nhập viện, thậm chí đối mặt với nguy cơ tử vong. Bệnh có thể để lại di chứng khò khè kéo dài, suy giảm chức năng phổi ở trẻ nhỏ, đồng thời làm nặng thêm các bệnh nền mạn tính như tim mạch, gan, thận, phổi ở người cao tuổi, trong khi hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.

Chính vì vậy, các nhà khoa học, các tập đoàn dược phẩm vắc xin đã không ngừng “chạy đua” trong cuộc chiến chống lại RSV để nghiên cứu và phát triển vắc xin phòng ngừa. Người dân Việt Nam đã chính thức được tiếp cận những loại vắc xin, sinh phẩm tiên tiến này để phòng bệnh do RSV, mở đầu là vắc xin RSV của Pfizer.

RSV lây lan qua đường hô hấp khi hít phải hoặc tiếp xúc các giọt bắn chứa virus trên các bề mặt như mặt bàn, ghế, sàn nhà, thành giường… Trẻ mắc RSV thường khởi phát các triệu chứng như ho, hắt hơi, sổ mũi, quấy khóc. Bệnh có thể diễn biến bất ngờ khiến trẻ sốt cao, co giật, tím tái, bỏ bú, thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực, suy hô hấp và dẫn đến tử vong.

Với người cao tuổi, nhiễm trùng do RSV thường dẫn đến nằm viện kéo dài, chăm sóc hồi sức tích cực, tăng tử vong từ 12-18%. RSV có thể làm trầm trọng thêm các bệnh mạn tính như béo phì, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), đái tháo đường, hen suyễn…

Người lớn tuổi tiêm vắc xin phòng bệnh tại VNVC. Ảnh: Mộc Thảo

Đến tiêm vắc xin RSV tại VNVC Hoàng Văn Thụ (TP.HCM), chị Trần Thị Thanh Phương, 32 tuổi cho biết từng chứng kiến nhiều bạn bè, đồng nghiệp có con phải nhập viện, thở máy vì RSV.

“Chính vì vậy, tôi càng có thêm động lực chủ động phòng ngừa sớm cho con. Tôi cảm thấy rất may mắn vì mình đang ở đúng độ tuổi thai có thể tiêm ngừa RSV, giúp con được bảo vệ ngay từ khi chào đời”, chị Phương chia sẻ.

Chị Trần Thị Thanh Phương, 32 tuổi, mang thai tuần 34 tiêm phòng RSV tại VNVC Hoàng Văn Thụ, TP HCM. Ảnh: Mộc Thảo

Hệ thống Tiêm chủng VNVC một lần nữa đã thể hiện vai trò tiên phong và quan trọng trong lĩnh vực tiêm chủng vắc xin tại Việt Nam khi đã phối hợp cùng hãng vắc xin toàn cầu là Pfizer nỗ lực để đưa vắc xin RSV về Việt Nam chỉ sau 2 năm khi vắc xin này được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Điều này được xem là nỗ lực đột phá của y học dự phòng Việt Nam khi trước đây chỉ có thể tiếp cận các vắc xin sau hàng chục năm đã được sử dụng trên thế giới.

Sự hiện diện sớm của vắc xin RSV tại Việt Nam cùng thời điểm với nhiều quốc gia phát triển trên thế giới đã khẳng định nỗ lực của các đơn vị lớn trong ngành dược phẩm, tiêm chủng vắc xin trong việc tiếp tục mang về cho Việt Nam những phát minh đột phá về công nghệ trong phòng bệnh, mở ra cơ hội bảo vệ sớm và hiệu quả cho trẻ em và người cao tuổi trước những bệnh lý gánh nặng do RSV gây ra.

BS Chính cho biết, sau nhiều năm chờ đợi, Việt Nam đã có vắc xin phòng RSV dành cho mẹ bầu và người từ 60 tuổi, giúp truyền kháng thể bảo vệ trẻ sơ sinh và giảm biến chứng hô hấp. Trong thời gian tới, VNVC sẽ tiếp tục nỗ lực đưa về thêm các loại vắc xin và kháng thể đơn dòng phòng RSV từ những tập đoàn vắc xin và dược phẩm hàng đầu thế giới, nhằm mở rộng cơ hội bảo vệ trẻ nhỏ và người trưởng thành.

Tại VNVC, vắc xin RSV được bảo quản trong hệ thống kho lạnh, dây chuyền lạnh và xe lạnh bảo quản đạt chuẩn GSP tiêu chuẩn quốc tế, giám sát nhiệt độ tự động 24/24. Ảnh: Mộc Thảo

Với mạng lưới hơn 240 trung tâm tiêm chủng quy mô lớn và hiện đại, hệ thống hàng trăm kho bảo quản vắc xin đạt chuẩn quốc tế và tự chủ trong hệ thống logistic phân phối vắc xin chuyên dụng, Hệ thống Tiêm chủng VNVC đã nhanh chóng và kịp thời triển khai tiêm vắc xin phòng RSV trên toàn quốc. Điều này càng có ý nghĩa khi cả nước đang bước vào mùa mưa, thời tiết diễn biến phức tạp của các bệnh đường hô hấp trong đó có RSV.

Ngay trong ngày đầu ra mắt, VNVC đã ghi nhận hàng trăm thai phụ và người cao tuổi đăng ký tiêm vắc xin RSV. Bên cạnh đó, hội thảo chuyên đề về chăm sóc sức khỏe thai phụ và phòng ngừa RSV do VNVC tổ chức trên toàn quốc cũng thu hút đông đảo phụ nữ mang thai tham dự, góp phần lan tỏa thông tin khoa học và nâng cao nhận thức bảo vệ con ngay từ trong bụng mẹ của các gia đình đang chuẩn bị chào đón các em bé sắp được chào đời.

Hội thảo chuyên đề “Bảo vệ con yêu từ trong bụng mẹ” do VNVC tổ chức thu hút sự tham gia đông đảo của mẹ bầu. Ảnh: Mộc Thảo

BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa, BVĐK Tâm Anh TP HCM cho biết ở giai đoạn mang thai, người phụ nữ có nhiều thay đổi về sinh lý và miễn dịch nên rất dễ mắc các bệnh truyền nhiễm. “Việc Việt Nam có vắc xin RSV tiêm cho mẹ bầu giúp truyền kháng thể bảo vệ con trong những tháng đầu đời là một bước tiến vượt bậc của y học dự phòng trong sản khoa, phù hợp với khuyến cáo quốc tế, góp phần giảm trẻ sơ sinh nhập viện, tử vong, giảm gánh nặng điều trị cho gia đình và xã hội”, bác sĩ Mỹ Nhi cho biết thêm.