Đáng sợ virus “ăn não”

Muỗi Aedes truyền bệnh sốt xuất huyết ở Việt Nam cũng là loài truyền virus Zika - loại virus “ăn não” để lại dị tật nguy hiểm ở thai nhi đang lây lan nghiêm trọng ở nhiều quốc gia.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết có 20 quốc gia và vùng lãnh thổ ở châu Mỹ Latin bị ảnh hưởng bởi virus Zika, trong đó có Barbados, Bolivia, Guadeloupe, Guatemala, Puerto Rico và Panama.

Nhiều nguy cơ xâm nhập Việt Nam

Trong năm 2015, WHO tiếp tục ghi nhận các trường hợp mắc bệnh do virus Zika tại một số quốc gia châu Mỹ và châu Phi. Gần đây nhất, ngày 31-12-2015, Trung tâm Phòng chống dịch bệnh Mỹ thông báo đã ghi nhận trường hợp đầu tiên mắc bệnh do virus Zika tại quần đảo Puerto Rico.

Hầu hết các trường hợp nhiễm virus Zika có triệu chứng nhẹ hoặc không có biểu hiện gì. Do đó, rất nhiều trường hợp đã mắc bệnh nhưng không phát hiện được. Brazil là quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi virus Zika với gần 4.000 ca, trong số này có 49 ca tử vong.

Loài muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết cũng chính là loài muỗi truyền virus Zika. Trong ảnh: Một ca sốt xuất huyết đang được điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương

PGS-TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, cho biết bệnh do virus Zika gây ra được phát hiện từ năm 1947, gần đây bùng phát trở lại. Trẻ nhiễm virus Zika khi sinh ra đầu bị tóp nhỏ, gọi là hiện tượng đầu nhỏ do virus “ăn não”. Việt Nam hiện chưa phát hiện trường hợp nào nhiễm Zika nhưng virus này có thể đã xâm nhập nước ta. Virus Zika do muỗi Aedes lây truyền. Đây là loại muỗi gây dịch sốt xuất huyết đang phát triển ở Việt Nam với số người mắc lên đến vài chục ngàn.

“Tại một số nước trong khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là Thái Lan cũng đã ghi nhận sự xuất hiện của loại virus này. Hiện nay, sự giao lưu, du lịch, thương mại, lao động giữa các nước rất lớn nên nguy cơ virus Zika có thể xâm nhập và lan truyền tại nước ta không hề nhỏ. Dù ở Thái Lan, virus Zika chưa bùng phát mạnh mẽ nhưng cũng không vì thế mà chúng ta chủ quan” - ông Phu cảnh báo.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với WHO để theo dõi sát diễn biến và các nguy cơ của dịch bệnh cũng như tăng cường các biện pháp giám sát, phòng chống.

Biến chủng nguy hiểm

PGS-TS Trần Đắc Phu cho biết khi nhiễm virus Zika, bệnh nhân thường có biểu hiện sốt, nổi mẩn và một số triệu chứng khác như: đau cơ, nhức đầu, đau khớp, đau mắt. Phương thức lây truyền chủ yếu của virus Zika là qua muỗi Aedes nhưng có một số bằng chứng nghi ngờ có thể lây truyền qua đường máu, từ mẹ sang con khi sinh và qua đường tình dục, dù rất hiếm. Thời gian ủ bệnh là từ 3 đến 12 ngày.

Lo ngại về sự xuất hiện của loại virus đáng sợ này, những ngày qua, phụ nữ ở châu Mỹ Latin được cảnh báo tạm ngừng mang thai trong vài tháng hoặc vài năm để tránh nguy cơ sinh con bị dị tật đầu nhỏ.

Phân tích nguy cơ virus Zika xâm nhập nước ta, PGS-TS Nguyễn Văn Kính, Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương, cho rằng thông thường, muỗi Aedes chỉ có thể mang 1 trong 2 loại virus. Nếu như muỗi đã mang virus sốt xuất huyết thì khó có thể cùng lúc mang virus Zika. Tuy nhiên, không loại trừ virus biến chủng, tái tổ hợp cả 2 chủng virus này, khi đó sẽ rất nguy hiểm.

“Khi nhiễm virus Zika, các biểu hiện lâm sàng của bệnh tương đối nhẹ, giống như nhiễm Rubella. Đáng ngại nhất là phụ nữ mang thai nhiễm bệnh, có thể tác động trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi” - PGS Kính lo ngại.

Để phòng bệnh do virus Zika, các chuyên gia dịch tễ khuyến cáo cần phải diệt muỗi truyền bệnh và các ổ chứa của muỗi, bọ gậy. Trứng của muỗi Aedes có thể chịu được khô hạn tới hơn 1 năm và vẫn nở ra lăng quăng khi gặp nước. Khi muỗi đã nhiễm virus, nó có thể truyền bệnh suốt đời nên với chỉ 1 con, nó có thể truyền bệnh cho rất nhiều người. Đến nay, chưa có thuốc đặc trị bệnh do virus Zika gây ra. Vắc-xin phòng bệnh này vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu.