Phim cổ tích ngày càng trở nên đen tối và đáng sợ

Kho tàng cổ tích thế giới luôn là nguồn ý tưởng dồi dào và giàu sức hấp dẫn cho các nhà làm phim Hollywood cũng như mọi quốc gia khai thác. Nhưng những bộ phim ngày càng đen tối và đáng sợ hơn, khiến cho nhiều người phải đặt câu hỏi, phim cổ tích có còn thực sự dành cho thiếu nhi?

Khi phim cổ tích mang màu tối

Tháng 1.2015, bộ phim cổ tích – nhạc kịch Into The Woods (dịch nghĩa là Tiến vào rừng thẳm, tên chiếu rạp ở Việt Nam là Khu rừng cổ tích) ra mắt và gây rất nhiều tranh cãi từ phía người xem. Số đông khán giả tỏ ra thất vọng, tuyên bố phim gây hoang mang cho trẻ nhỏ. 

Into the Woods với kịch bản ghép nối 4 câu chuyện cổ tích nổi tiếng nhất mọi thời đại vào một thế giới đẹp mê hồn, pha trộn cùng phép thuật và âm nhạc, khiến cho nhiều người mong chờ một phim phiêu lưu kỳ thú với cảm hứng tươi sáng về “hạnh phúc mãi mãi” ở kết phim. Vì vậy không ít người xem đã ngã ngửa khi nửa sau của phim vô cùng đen tối, lạnh lẽo và phức tạp.

Những năm gần đây người ta liên tục gặp các bộ phim phiêu lưu ly kỳ gốc cổ tích trong cả lĩnh vực điện ảnh cũng như truyền hình. Sức hút của những bộ phim này cho thấy cổ tích vẫn luôn gây được sức hấp dẫn khủng khiếp dù được khai thác đi khai thác lại bao nhiêu lần chăng nữa.

Loạt phim Once Upon A Time (Ngày xửa ngày xưa) đã chạy tới mùa thứ 4 và vẫn tiếp tục được sản xuất. Với kỹ xảo đẹp, dàn diễn viên ấn tượng và cốt truyện mang màu sắc nữ quyền, bộ phim làm mưa làm gió trên truyền hình của hơn 190 quốc gia, trong đó có cả Đài truyền hình Việt Nam.

Once Upon A Time mang Bạch Tuyết, Pinocchio, cô bé quàng khăn đỏ vào một cốt truyện phức tạp, những mối quan hệ chồng chéo, các cuộc trả thù và giải cứu dai dẳng trải dài trên 3 thế giới. Đáng sợ hơn là loạt phim Grimm sản xuất cùng năm, cũng đã tới mùa thứ 4.

Grimm sử dụng mô tuýp giải mã bí ẩn theo từng tập, với tất cả những kẻ phản diện trong cổ tích đều là giống loài ác độc gây tội ác mà nhân vật chính phải truy lùng rồi tiêu diệt.

Trong điện ảnh, người ta cũng liên tục đào xới lại các truyện cổ tích và thêm vào rất nhiều tình tiết “đảo ngược vấn đề” Nổi tiếng nhất hè 2014 là Maleficent của minh tinh Angelina Jolie về nhân vật phù thủy kinh điển cùng tên.

Lần đầu tiên kẻ phản diện của “nàng công chúa ngủ trong rừng” được kể câu chuyện từ góc nhìn của mình và lần này, phù thủy lại trở thành anh hùng.

Trước đó, năm 2013, Hansel và Gretel trở thành thợ săn phù thủy để trả thù xưa (Hansel & Gretel: Witch Hunters - Hansel và Gretel: Thợ săn phù thủy). Còn năm 2011 thì cô gái quàng khăn đỏ lại vô cùng trưởng thành và dữ dội (Red Riding Hood - Cô gái Quàng Khăn Đỏ).

Đó chỉ là vài ví dụ trong xu hướng phim cổ tích “ngược chiều” gần đây của Hollywood. Giới phê bình điện ảnh Mỹ gọi đây là xu hướng phá-Disney (De-Disneyfied), đi ngược lại phong cách trong sáng, hạnh phúc của các phim cổ tích kinh điển.

Ngay chính Disney cũng đi ngược lại truyền thống của chính mình. Trong số những tựa phim trên, Into The Woods, Maleficent và Once Upon A Time đều tới từ Disney. Khi các câu chuyện càng lúc càng dữ dội, người ta càng băn khoăn, liệu phim cổ tích có còn dành cho trẻ em?

Những con số giật mình

Bảng xếp hạng lứa tuổi tại Mỹ MPAA cho bộ phim Hansel & Gretel: Witch Hunters giới hạn tuổi là 18, Red Riding Hood hay Snow White and the Huntsman không dành cho trẻ em dưới 13 tuổi.

Loạt phim Grimm giới hạn 14 tuổi. Trong khi Once Upon A Time và Into The Woods đều nhận giới hạn PG – nghĩa là “cần có sự hướng dẫn của phụ huynh”. Bảng xếp hạng này dựa trên các yếu tố: hình ảnh và ngôn ngữ mang tính gợi dục, tình ảnh và ngôn ngữ thô bạo hay máu me, vấn đề sử dụng chất gây nghiện…

Nghĩa là nếu xử lý khéo léo, số phận nghiệt ngã của các nhân vật chỉ được gợi ý chứ không thể hiện rõ qua hình ảnh, bộ phim hầu như được coi là phù hợp cho thiếu nhi.

Nhưng sự đen tối trong phim thiếu nhi có phải là mới so với truyền thống? Mới đây vào tháng 11.2014, một nhóm nghiên cứu của Đại học Ottawa đã đăng bài khảo sát mang tên “Cartoons Kill” lên tạp chí y học BMJ.

Bài khảo sát nghiên cứu 45 bộ phim hoạt hình dành cho trẻ em và 90 phim tâm lý người lớn phát hành cùng thời, tất cả đều là phim bom tấn Hollywood từ năm 1937 tới 2013. Yếu tố khảo sát là cảnh cái chết của nhân vật quan trọng và tác động của nó tới tâm lý trẻ em.