Lịch vạn niên
Chỉ nhờ những bí kíp này mà người Nhật đã giúp con trẻ tự lập, khiến cả thế giới trầm trồ ngưỡng mộ
Dạy trẻ tự lập từ nhỏ sẽ khiến chúng hình thành thói quen tốt, không ỷ lại vào người khác và biết tự chịu trách nhiệm cho những việc làm của mình. Vậy, người Nhật đã dạy con thế nào mà khiến cả thế giới phải học theo?
Tự lập là gì?
Tự lập được hiểu là khả năng tự thực hiện các công việc của mình một cách độc lập, không ỷ lại hay bị phụ thuộc vào người khác.
Dạy trẻ tự lập là dạy con tự thực hiện các công việc cá nhân hàng ngày, hạn chế sự phụ thuộc của con vào cha mẹ, đồng thời, khuyến khích tinh thần chủ động, tự giác của con.
Tự lập trong văn hóa Nhật Bản
Người Nhật luôn tự hào về ý chí tự lập, kiên cường, vượt lên trên hoàn cảnh của dân tộc mình. Thực tế, nhiều quốc gia thế giới cũng luôn ngưỡng mộ những đức tính cao đẹp này của người Nhật. Thậm chí, Nhật Bản được coi như hình mẫu lý tưởng định hướng cho phát triển. Đã có thời, du học Nhật Bản trở thành một phong trào rộng lớn. Điển hình như Việt Nam có Phan Bội Châu với phong trào Đông du.
Người Nhật dạy con tính tự lập khi còn nhỏ.
Nhìn theo chiều dài lịch sử, Nhật Bản trong thời phong kiến không phải là quốc gia hùng mạnh. Thế nhưng, sau cải cách kinh tế, Nhật Bản vươn lên trở thành đất nước phát triển nhất châu Á. Sự thành công của Nhật Bản do nhiều nguyên nhân nhưng yếu tố con người được đánh giá là mang tính quyết định nhất và trên hết là khả năng làm việc độc lập, tinh thần kỷ luật, trách nhiệm.
Việc học kiến thức rất quan trọng. Tuy nhiên, cha mẹ Nhật cũng rất chú ý việc dạy con trở nên tự lập. Trẻ em Nhật Bản sẽ học cách tự lập trước khi bắt đầu học kiến thức. Điều này sẽ giúp trẻ rèn luyện tinh thần chủ động và tự giác. Do đó, hầu hết cha mẹ Nhật Bản thường không cần phải nhắc nhở con học hành.
20 bí kíp dạy con tự lập của cha mẹ Nhật
1. Dạy con tính kỷ luật
Người Nhật nổi tiếng với tính kỷ luật cao và điều này được giáo dục ngay ở những đứa bé. Cha mẹ Nhật Bản rất hiếm khi áp dụng các hình phạt, cũng như mắng mỏ khi dạy con. Thay vào đó, chính bản thân họ luôn cố gắng làm gương để những đứa con của mình tự động "bắt chước" những hành vi của bố mẹ.
Chính vì vậy, muốn dạy con theo kiểu Nhật Bản thì bản thân cha mẹ phải là người tuân thủ kỷ luật. Nếu muốn trẻ luôn tôn trọng kỷ luật và tuân thủ những nội quy cần thiết, chính bố mẹ phải là những người đầu tiên làm điều này để noi gương cho trẻ.
Ở Nhật, khi bé những đứa trẻ đã được dạy cách xếp hàng khi đi qua đường, mua hàng, chờ đến lượt và tự giác ăn uống đúng giờ không để bố mẹ nhắc nhở. Kỷ luật ở Nhật không được rèn luyện bằng đòn roi sự nghiêm khắc hay những lời la hét của bố mẹ, mà bằng sự kiên nhẫn, nhẹ nhàng từng chút một của bố mẹ.
Người Nhật nổi tiếng với tính kỷ luật cao và điều này được giáo dục ngay ở những đứa bé.
2. Dạy bé công bằng và tôn trọng tất cả mọi người
Trẻ em ở Nhật sẽ luôn được tôn trọng, bình đẳng và công bằng dù bạn là giàu hay nghèo, khi đã học chung trường đều được thầy cô đối xử bình đẳng với nhau. Ở những năm đầu đời, các bé sẽ được dạy về các giá trị sống chung trong một xã hội. Bên cạnh đó, trẻ em luôn được dạy phải đối xử công bằng với tất cả bạn bè và tôn trọng người lớn tuổi. Văn hóa cúi chào 90 độ luôn là một nét đẹp được người Nhật rèn luyện cho con từ khi còn bé.
Ở Nhật còn có nét văn hóa và xu hướng thời trang rất khác lạ so với phần còn lại của thế giới. Vì họ dạy con phải tôn trọng sở thích và quyền riêng tư của người khác. Bố mẹ Nhật dạy con phải biết tôn trọng những ngành nghề được xem là thấp kém nhất như người vệ sinh đường phố, thợ điện, lao công,... Mọi người đều phải đối xử như nhau và tất cả công việc nào cũng đáng trân trọng.
3. Rèn luyện cho bé tính tự giác từ khi còn nhỏ
Thói quen rèn luyện tính tự giác cho bé khi còn nhỏ là việc rất quan trọng với trẻ em ở Nhật. Khi mới 2 - 3 tuổi, các bé đã được bố me dạy tự múc cơm ăn, cách cầm đũa, tự vệ sinh cá nhân và ngồi nghiêm chỉnh khi vào bàn ăn.
Những trẻ em ở Nhật luôn ý thức rằng việc mình cần phải làm là gì, con không cần phải đợi bố mẹ đến chỉ dạy hay người khác phải nhắc nhờ. Vì thế, chính đặc điểm này đã làm nổi bật cách dạy con của bố mẹ Nhật.
4. Luôn làm gương và quan tâm đến môi trường nuôi dạy con
Người Nhật luôn làm gương để con mình noi theo vì họ cho rằng mình là phản chiếu của đứa con và luôn cố gắng sống đúng kỷ luật, nề nếp. Vì thực tế họ cũng lớn lên như một đứa trẻ đã được nuôi dạy bằng tình yêu thương gia đình, sự tôn trọng và bình đẳng. Bạn sẽ rất khó thấy các bố mẹ Nhật dạy con điều hay lẽ phải nhưng bản thân mình lại hành động ngược lại.
Họ còn rất quan tâm đến môi trường xung quanh của con mình. Bố mẹ Nhật quan niệm rằng, nếu một môi trường đầy những tệ nạn xấu của xã hội thì con họ sẽ không phát triển tốt. Ngoài ra, môi trường bên ngoài chỉ là một phần, không khí gia đình cũng là một yếu tố rất quan trọng.
Các thành viên luôn gắn kết với nhau là cách dạy con của người Nhật mình từ bé. Nếu như gia đình họ có xung đột hay những mẫu thuẫn nào, họ cũng đều giải quyết trong êm đềm, không để các bé chứng kiến.
Người Nhật luôn làm gương để con mình noi theo vì họ cho rằng mình là phản chiếu của đứa con và luôn cố gắng sống đúng kỷ luật, nề nếp.
5. Không nói về những đứa con của mình
Trong khi các bà mẹ thường cởi mở chia sẻ, phụ nữ Nhật thường có xu hướng giữ sự riêng tư cá nhân, chỉ chia sẻ cho những người thân cận nhất. Tất cả những gì họ quan tâm là con của mình đang chơi trong đội bóng đá nào, tham gia câu lạc bộ nào, có hòa đồng không. Họ không bao giờ khoe khoang con của mình. Nhưng điều này không có nghĩa là áp lực việc học, tài năng của con cái là không có. Việc nuôi dạy con cái ở Nhật rất cạnh tranh để vào các trường top đầu.
7. Không giải quyết tất cả rắc rối giúp con
Đây là nguyên tắc dạy con tự lập hàng đầu của người Nhật. Cha mẹ chỉ đóng vai trò là người hướng dẫn. Con sẽ tự đánh giá và ra quyết định. Đồng thời, con cũng chính là người chịu trách nhiệm cho việc làm của mình.
Việc con tự giải quyết những rắc rối giúp bé độc lập tìm ra cách xử lý vấn đề. Điều này buộc trẻ phải tư duy, cân nhắc và chủ động làm các công việc của mình mà không dựa giẫm vào cha mẹ.
8. Kiên nhẫn với trẻ
Nhiều bố mẹ thường nóng tính, khó chịu khi con cái không nghe lời và thường mắc những sai lầm mà bố mẹ đã dạy bé trước đó. Các bé sẽ luôn có rất nhiều câu hỏi đôi khi là những câu hỏi rất ngây ngô hoặc hỏi đi hỏi lại một vấn đề. Vì thế, các bậc phụ huynh có thể sẽ không có tính nhẫn nại để trả lời những câu hỏi của con. Nhưng cha mẹ Nhật không ngại giải thích nhiều lần cho con họ ở một vấn đề.
Vì theo quan niệm của người Nhật trẻ em cần nhiều thời gian để thông thạo một việc nào đó và ít nhất là 3 tháng. Chẳng hạn, khi trẻ đã nhớ được chữ "a i u e o" thì phải mất ít nhất 3 tháng trẻ mới có thể đọc được chúng thành thạo. Thế nên, bố mẹ luôn rất sẵn lòng và kiên nhẫn về những câu hỏi của con.
9. Dạy con cách nghiên cứu, tìm tòi
Dạy con cách nghiên cứu, tìm tòi là việc làm cần thiết rèn luyện tư duy của bé ngay khi còn nhỏ. Những việc gì do tự chúng ta tìm tòi và nghiên cứu thì sẽ nhớ dai và lâu hơn. Cũng giống như việc khi biết địa chỉ rồi nhưng được người khác đưa lên xe dẫn đi thì chúng ta cảm thấy rất khó nhớ đường. Nhưng nếu tự dùng bản đồ, rồi vừa đi vừa hỏi đường thì chúng ta sẽ nhớ rất lâu.
Ngay còn bé, bố mẹ Nhật đã dạy bé cách tra cứu từ điển đơn giản, trẻ sẽ sử dụng từ điển để viết đúng Hán tự hay tra nghĩa của từ. Với cách tự tìm kiếm, mày mò này thì các bé có thể học được một cách chính xác mà không hề cảm thấy nhàm chán.
Dạy con cách nghiên cứu, tìm tòi là việc làm cần thiết rèn luyện tư duy của bé ngay khi còn nhỏ.
10. Luôn nghĩ cho người khác
Tất cả phụ huynh ở Nhật đều phải dạy dỗ con mình ngay từ lúc trẻ bắt đầu có ý thức không nên làm phiền người khác, luôn giữ thái độ ôn hòa, hành động phù hợp. Điều này thể hiện đặc biệt ở chỗ công cộng, không được làm ồn ào ảnh hưởng đến mọi người.
11. Cho phép tranh giành, để con tự tìm năng lực
Ngoại trừ tranh giành đồ ăn, tranh giành đồ chơi, trẻ nhỏ còn tranh chấp đủ loại đồ vật, thậm chí kể cả ngủ với mẹ. Ngày nay ai ngủ bên phải mẹ, ai ngủ bên trái, trái hay phải không phải đều giống nhau hay sao? Thế mà chúng cũng tranh giành. Có khi thỏa thuận không thành liền động thủ, có khi đánh nhau đến nỗi hai đứa đều khóc lớn mà cũng không dừng tay. Mẹ Nhật thường không ngăn cản, cũng không giảng giải chị nhất định phải nhường em.
Trong nhà có thể thông qua sự can thiệp của cha mẹ để tạo ra hoàn cảnh công bằng, nhưng ở trường học và xã hội không có công bằng tuyệt đối. Từ lúc nhỏ đã để cho trẻ tự tìm tòi ra năng lực của mình, nhận ra mình thật nhỏ bé trong xã hội, phải tuân theo quy tắc của xã hội, thậm chí phải thừa nhận một số quy tắc ngầm. Nếu không phục, chúng sẽ phải tự mình cố gắng vượt lên khỏi vị trí hiện tại.
12. Tạo cơ hội cho các bé tham gia các hoạt động tập thể
Không chỉ tập trung vào việc dạy kỷ luật, nề nếp cho các bé, bố mẹ Nhật cũng chú trọng vào việc tạo cơ hội cho các bé tham gia các hoạt động tập thể giúp bé rèn luyện thể chất và được vui chơi, giải trí với các bạn bè. Đối với trẻ lên 2, cha mẹ đã cho trẻ đi bộ đều đặn hàng ngày và họ chia nhỏ khoảng cách tập luyện thành những đoạn ngắn 10m, 20m mỗi ngày.
Bên cạnh đó, họ còn dẫn con đến những công viên tham gia các hoạt động tập thể ở đấy hay nhà trường sẽ tổ chức hoạt động tập thể cho các bé vì các hoạt động này sẽ hỗ trợ con phát triển sức khỏe, mạnh dạng giao lưu bạn bè và giúp bé phát triển các kỹ năng mềm cần thiết. Người Nhật luôn muốn con mình phát triển toàn diện cả về thể chất, trí tuệ và giao tiếp.
13. Kể những câu chuyện cổ tích và so sánh với thực tế
Những câu chuyện cổ tích có rất nhiều ở Nhật, vào những lễ hội như Tengu Matsurii, tưởng nhớ một con yêu tinh hay lễ hội ném đậu xua đuổi mua quỷ Setsubun. Từ những câu chuyện về các nhân vật ấy, bố mẹ sẽ kể cho trẻ những liên tưởng về người xấu trong xã hội bây giờ, một cuộc sống khắc nghiệt đang chờ đón trẻ khi lớn lên.
14. Đề cao sự tập trung, tránh quấy nhiễu
Bồi dưỡng thói quen đọc sách của trẻ nhỏ là chuyện vô cùng quan trọng. Nhà cửa cần phải dọn dẹp sạch sẽ chỉnh tề, chỉ có sách là có thể bừa bộn. Bọn nhỏ thường để sách ở nơi thuận tay, có đôi khi thậm chí còn bừa bộn nữa, giống như ai đó vừa bỏ sách mà chạy đi toilet gấp vậy.
Trẻ nhỏ khi gặp vật gì có hứng thú sẽ tự mình cầm xem. Đúng lúc này nếu vừa đến thời gian ăn cơm, mẹ Nhật sẽ tuyệt đối không hô "Ăn cơm đi" mà cắt đứt sự tập trung của bọn nhỏ với thế giới sách vở. Đói một chút thân thể không xảy ra vấn đề gì, nhưng nếu thường xuyên bị cắt đứt như vậy, quãng thời gian quý giá giúp trẻ rèn luyện khả năng tập trung sẽ vĩnh viễn không còn nữa.
Khi con cái đang tập trung tinh thần đọc sách, không nên vì yêu thương mà phá vỡ không gian tập trung của trẻ.
Bồi dưỡng thói quen đọc sách của trẻ nhỏ là chuyện vô cùng quan trọng. Nhà cửa cần phải dọn dẹp sạch sẽ chỉnh tề, chỉ có sách là có thể bừa bộn.
15. Khuyến khích trẻ bộc lộ năng lực bản thân
Trẻ được tự do lựa chọn các môn học mình thích và làm theo. Trẻ em thường được cha mẹ hỏi về buổi học ở trường, và tự do bày tỏ suy nghĩ của riêng mình.
Trẻ em ở đất nước này luôn có những giờ học ngoại khóa rất bổ ích như tham gia làm bánh, tới những ngày hội thể thao, biểu diễn ở những sự kiện cộng đồng, tham gia những lễ hội được tổ chức qua đêm, tới các buổi giao lưu, những đền chùa, các buổi triển lãm…
Thậm trí, trẻ được cha mẹ cho tham gia buổi cắm trại qua đêm ở trường do nhà trường tổ chức. Khiến các em được rèn luyện sự tự tin, lòng dũng cảm ngay từ lúc còn nhỏ. Trong những giờ học ngoại khóa như vậy, trẻ tỏ ra rất hứng thú và điều đó đã để lại trong các em những ấn tượng vô cùng sâu sắc.
16. Chia sẻ việc bếp núc
Đừng tưởng rằng, trẻ nhỏ ngay cả bản thân còn chưa thể gánh vác, thì không có khả năng giúp đỡ người khác. Trẻ con từ rất nhỏ đã có tâm muốn học cách giúp đỡ người khác, người lớn nhất định phải coi trọng chuyện này, không thể chỉ nghĩ: "Chỉ tổ gây cản trở chứ chẳng giúp được gì".
Đối với người lớn thì chuyện này không có ý nghĩa gì, nhưng với trẻ, tự mình lấy hết toàn lực giúp người xung quanh là một việc vô cùng thành công giúp tăng cường sự tự tin của chúng, càng quan trọng hơn là xúc tiến sự phát triển về thân tâm của con cái, dẫn dắt chúng sau này có thể thuận lợi tiến vào xã hội.
17. Dạy trẻ biết cảm ơn và xin lỗi
Có thể nhiều người cảm thấy Nhật Bản lễ tiết rườm rà, nhưng thực tế thì những người từng được đối đãi qua như vậy đều không có ai tỏ vẻ phản cảm. Những đứa trẻ coi thường lao động, coi thường quan tâm đến người khác, thì nhất định sẽ không có tiền đồ tương lai tốt đẹp.
Trẻ không biết xin lỗi cha mẹ cũng sẽ đem tất cả sai lầm đổ lỗi cho người khác, có thể nhìn được những đứa trẻ như vậy tương lai vào xã hội sẽ gặp phải bao nhiêu vách tường cản trở chứ! Chỉ cảm ơn và xin lỗi trong lòng là không đủ, nhất định phải cổ vũ bọn trẻ dùng ngôn ngữ, chữ viết và hành động mà biểu đạt ra.
18. Cổ vũ con mạo hiểm và thử nghiệm
Thông thường, những đứa trẻ thích mạo hiểm thì chỉ số thông minh đều tương đối cao, dù cho bị cấm cũng sẽ giấu cha mẹ làm những việc chúng muốn làm, thử nghiệm và khiêu chiến có thể mang đến sự phát triển càng lớn hơn.
Quá nghiêm khắc chỉ trích sẽ bóp chết thiên tính và tiềm năng của trẻ. Tuy biết là có nguy hiểm nhất định, nhưng trẻ nhỏ muốn làm gì, chỉ cần trong phạm vi hợp lý, nên cổ vũ chúng thử nghiệm. Tuy có thể sẽ có một chút mạo hiểm, nhưng cha mẹ cũng phải học cách chịu đựng áp lực, bình tâm đối mặt với sự mạo hiểm từ trẻ.
Bọn nhỏ bị thương không đáng sợ, sợ chính là chúng không học được làm sao đối mặt với tổn thương, khó khăn và thử thách.
Hideko biết rõ cái gì là hạnh phúc, nhưng quyết không đem tất cả hạnh phúc đưa cho bọn nhỏ. Hideko chờ mong chính là những đứa con kiên cường và dũng cảm hơn mình, cũng chờ đợi đến lúc bọn nhỏ có thể tìm được cảm giác khi tự mình tìm thấy hạnh phúc.
19. Không quy chụp hay áp đặt trẻ
Không quy chụp hay áp đặt trẻ, đây là điều dạy con rất hay ở bố mẹ người Nhật. Họ cho rằng nếu mình áp đặt trẻ sẽ làm tâm lý bé trở nên không được thoải mái, trẻ sẽ không được tự do làm những điều mình thích và tính cách của trẻ sẽ ngày càng rụt rè.
Bố mẹ Nhật không dùng những lời lẽ tiêu cực để mắng chửi con. Thay vào đó, bố mẹ sẽ nói nhẹ nhàng với con rằng việc đó con đã làm sai và lần sau sẽ không được tái phạm. Nếu bạn sử dụng những lời chửi mắng nặng nề, chắc chắn rằng bé sẽ học theo và bé cũng sẽ bị ảnh hưởng tâm lý rất mạnh.
20. Khen hành vi cụ thể của bé
Khi bé làm tốt một việc nào đó, bố mẹ Nhật sẽ không nói câu "Con tôi giỏi quá" đều này sẽ làm bé trở nên tự phụ, không cố gắng ở những việc sau này. Họ chỉ khen những hành vị cụ thể mà bé đã làm được, chẳng hạn như "Con mẹ hôm nay tự múc cơm ăn thật giỏi", "Ai mà tự thay quần áo giỏi thế nhỉ",...
Vì họ quan niệm rằng, khi các bé được khen về một hành động cụ thể thì ở những lần sau, bé sẽ thực hiện tốt hơn công việc đó và bố mẹ sẽ hài lòng, khen ngợi tiếp tục. Cha mẹ Nhật không ngại khen con nhưng họ khen rất cụ thể.
Nguồn: [Link nguồn]
Trẻ em ở Nhật nổi tiếng chăm chỉ, lễ phép, có khả năng gắn bó với gia đình, quy củ, khuôn phép và cũng hết sức tự tin táo bạo. Tại Nhật, các bậc phụ huynh luôn có bí quyết...
