Ở tù xong lên mạng đọc tin mới biết mình bị oan

Theo quyết định giám đốc thẩm, thời điểm hai ông buôn bán pháo nổ (ngày 19-11-2015) thì không phải chịu trách nhiệm hình sự, chỉ bị xử phạt hành chính.

Phản ánh đến Pháp Luật TP.HCM, ông Vũ Văn Điện (51 tuổi, trú huyện Giao Thủy, Nam Định) và Đinh Trọng Khang (55 tuổi, trú huyện Hải Hậu, Nam Định) cho biết đang trong quá trình yêu cầu TAND tỉnh Nam Định xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại vì đã kết án oan đối với mình.

Lên mạng tìm hiểu, biết mình bị oan

Vụ việc bắt đầu từ ngày 19-11-2015, tổ công tác thuộc Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Nam Định bắt quả tang ông Khang điều khiển xe máy chở theo 25,289 kg pháo nổ. Tại cơ quan điều tra, ông Khang khai nhận số pháo này mua của ông Điện. Sau đó cả hai bị khởi tố, truy tố về tội buôn bán hàng cấm theo khoản 1 Điều 155 BLHS 1999.

Ngày 27-1-2016, tại bản án sơ thẩm số 07/2016 (gọi tắt là bản án số 07), TAND tỉnh Nam Định tuyên phạt hai ông Điện và Khang cùng mức án 12 tháng tù và phạt bổ sung 3 triệu đồng. Đến tháng 11-2016 thì cả hai ông chấp hành xong hình phạt trên.

Sau khi ra tù, ông Điện thường xuyên lên mạng Internet đọc tìm hiểu các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh. Thời điểm này, Quốc hội khóa XIV thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư năm 2014, trong đó có quy định kinh doanh pháo nổ thuộc ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh.

Kiểm tra lại Luật Đầu tư 2014, ông Điện bất ngờ phát hiện thời điểm ông bị bắt thì hành vi kinh doanh pháo nổ được coi là ngành nghề kinh doanh có điều kiện chứ không phải là hành vi cấm đầu tư như luật sửa đổi. Tức là thời điểm ông bị bắt thì người buôn bán pháo nổ sẽ không bị xử lý hình sự và chỉ bị xử phạt hành chính.

Sau khi bàn bạc và thống nhất với ông Khang, hai ông quyết định đến TAND tỉnh Nam Định để kêu oan. Nhưng sau một số lần trực tiếp tới trụ sở TAND tỉnh để yêu cầu xin lỗi, bồi thường oan bằng miệng, hai ông đều bị từ chối. Không bỏ cuộc, hai ông tiếp tục đi dò hỏi, tham khảo ý kiến các luật sư để tiếp tục việc kêu oan.

Ở tù xong lên mạng đọc tin mới biết mình bị oan - 1

Ông Vũ Văn Điện (trái) và ông Đinh Trọng Khang trình bày về vụ án oan hy hữu của mình. Ảnh: TUYẾN PHAN

Hủy án, tuyên 2 ông không phạm tội

Một diễn biến khác mà hai ông cũng không ngờ tới, đó là vào tháng 11-2017, chánh án TAND Cấp cao tại Hà Nội đã có quyết định kháng nghị bản án số 07 của TAND tỉnh Nam Định. Chánh án đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Hà Nội xét xử giám đốc thẩm vụ án theo hướng tuyên hai ông không phạm tội và đình chỉ vụ án.

Ngày 12-3-2018, tại quyết định giám đốc thẩm số 59/2018, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Hà Nội đã quyết định hủy bản án số 07 của TAND tỉnh Nam Định, tuyên bố hai ông Điện, Khang không phạm tội buôn bán hàng cấm và đình chỉ vụ án.

Theo quyết định giám đốc thẩm, tại Phụ lục 4 kèm theo Luật Đầu tư 2014 (có hiệu lực từ ngày 1-7-2015) quy định kinh doanh các loại pháo nổ thuộc danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Tại Điều 6 Luật sửa đổi, bổ sung Luật Đầu tư năm 2014 (có hiệu lực từ ngày 1-1-2017) quy định kinh doanh pháo nổ thuộc ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh. Vì thế kể từ ngày 1-7-2015 đến 1-1-2017, không xác định pháo nổ là hàng cấm và không xử lý hình sự đối với hành vi tàng trữ, vận chuyển, buôn bán pháo nổ trong nội địa quy định tại Điều 155 BLHS 1999.

Do chính sách pháp luật thay đổi, vì vậy hành vi buôn bán 25,289 kg pháo nổ của ông Điện và ông Khang vào ngày 19-11-2015 không phải chịu trách nhiệm hình sự nhưng phải được xử lý theo Luật Xử lý vi phạm hành chính. Từ đó quyết định giám đốc thẩm cũng chuyển vụ việc cho cơ quan xử lý vi phạm hành chính để xử phạt theo thẩm quyền với hai ông.

Nhận được quyết định giám đốc thẩm, hai ông mừng khôn xiết và chính thức mời luật sư soạn thảo các văn bản yêu cầu TAND tỉnh Nam Định bồi thường oan. Tuy nhiên, thêm một lần nữa TAND tỉnh này từ chối vì cho rằng trường hợp của hai ông không phải oan, sai.

Không chấp nhận, ông Điện và ông Khang quyết định khởi kiện TAND tỉnh Nam Định ra TAND TP Nam Định. Thế nhưng TAND TP Nam Định đã trả lại đơn khởi kiện vì cho rằng hai ông không bị oan, cũng không cung cấp được văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường. Đặc biệt, hai ông cho biết kể từ khi có quyết định của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Hà Nội tới nay, cơ quan chức năng tỉnh cũng chưa xử phạt hành chính như bản án đã yêu cầu.

TAND tỉnh Nam Định nói gì về việc từ chối bồi thường oan cho ông Điện, ông Khang và lãnh đạo TAND Tối cao nói gì về vụ án này, Pháp Luật TP.HCM sẽ phản ánh trong số báo tới.

Tố cáo thẩm phán chủ tọa phiên xử sơ thẩm

Cùng với yêu cầu bồi thường, ông Điện và ông Khang còn làm đơn tố cáo đối với thẩm phán chủ tọa phiên tòa sơ thẩm vào ngày 27-1-2016. Hai ông cho rằng quyết định của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Hà Nội đã khẳng định rõ là hai ông không phạm tội. Việc TAND tỉnh kết án 12 tháng tù khiến các ông phải ngồi tù oan ức.

“Khi được phân công xét xử thì thẩm phán phải nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án và áp dụng đúng các quy định của pháp luật để giải quyết. Vậy thời điểm xét xử vụ án, thẩm phán với vai trò chủ tọa phiên tòa có nắm được quy định của Luật Đầu tư năm 2014 rằng kinh doanh pháo nổ không thuộc các ngành nghề bị cấm đầu tư kinh doanh hay không?” - đơn viết.

Hai ông cũng cho biết vì phải chịu bản án oan mà cuộc sống gia đình đảo lộn. Thời điểm ông Điện bị bắt, vợ đang mổ tim, mọi hoạt động kinh doanh đều bị chững lại, con cái phải tự xoay sở sinh hoạt. Còn ông Khang, cũng vì vụ án mà vợ bị trầm cảm, cha ông thì mất đúng vào thời điểm ông đang phải thụ án. “Không gì có thể đánh đổi với những ngày tháng chúng tôi phải ngồi tù, chúng tôi yêu cầu xin lỗi và bồi thường để lấy lại danh dự, còn chuyện tiền bạc có lẽ bao nhiêu cũng không thể bù đắp lại được” - ông Điện nói.