“Ốc đảo” duy nhất ở đồng bằng sông Hồng

Xóm Tiền Giang, thôn Cự Lộc, xã Minh Đức, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương hình thành trong quá trình xây dựng hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải những năm 1960. Bị chia cắt với vùng trung tâm bởi con sông đào Cửu An và sông Vạn, việc đi lại của người dân gặp nhiều khó khăn.

Tròng trành một chuyến đò ngang

Xóm Tiền Giang được xem là “ốc đảo” duy nhất giữa Đồng bằng sông Hồng. Trước đây, phương tiện duy nhất để qua sông là chiếc đò mỏng manh do người dân tự chế. Đầu năm 2009, chính quyền địa phương đầu tư một chiếc đò sắt chạy máy trị giá gần 100 triệu đồng với sức chứa tối đa 10 người để đưa đón người dân nơi đây sang sông.

Đồng thời, 2 cư dân của xóm là ông Vũ Đình Thư và Phạm Đình Tốt được cử đi tập huấn điều khiển phương tiện đường thủy để về phục vụ nhân dân. Ông Tốt đã có thâm niên hơn 20 năm chèo đò tay trước khi chuyển sang lái đò máy, ông kể: “Tôi và ông Thư luân phiên nhau lái thuyền phục vụ miễn phí bà con trong xóm còn khách vãng lai thì thu phí mỗi người 5.000 đồng/lượt. Trước đây chúng tôi phải trích tiền thu được để nộp về cho xã 500.000 đồng/tháng nhưng gần 2 năm nay, khách qua đò vắng, tiền thu không đủ bù chi phí xăng dầu, nên chúng tôi không phải nộp nữa”.   

Ông Tùng bên căn nhà bỏ hoang hơn 10 năm qua của gia đình ông Nguyễn Hữu Toàn

Sau hơn 4 năm hoạt động, chiếc đò máy dù mới được bảo dưỡng, sửa chữa vài tháng trước với chi phí hơn 5 triệu đồng nhưng vẫn bị hoen gỉ, dưới mặt sàn là những lát gỗ ghép lại cong vênh. Trước khi khách xuống đò, ông Tốt lấy một chiếc cọc tre cắm xuống nước để cố định đò. 10 chiếc phao tròn có lớp vải bọc bạc màu, rách te tua treo trên mái che dường như chưa một lần sử dụng. Bản thân ông Tốt cũng lo ngại chiếc đò này chưa thực sự an toàn, đặc biệt trong mùa mưa bão.

Ngồi trên chiếc đò nhỏ đang tròng trành rẽ nước sang sông, chúng tôi chạnh lòng lo lắng khi nghe kể về câu chuyện đắm đò thương tâm xảy ra nơi đây khoảng 10 năm về trước. Chiếc đò chở gần 10 người mang theo lễ vật đi ăn hỏi chẳng may bị đắm làm một cô gái tuổi đôi mươi chết đuối. Mấy ngày sau, người dân đi theo dòng nước chảy mới tìm thấy xác trôi về tận cống Cầu Xe. “Mỗi khi có mưa lớn, bão gió là chúng tôi không dám chở khách vì nước dâng cao, lục bình dày đặc. Đi lại cách trở  nên dân xóm Tiền Giang chịu nhiều thiệt thòi lắm. Người dân muốn sang trung tâm xã cũng ngại ngần vì đò giang cách trở, nông sản bán ra cũng khó mà vận chuyển sang sông cho nhanh, bảo toàn cho tươi đẹp. Vì thế, người dân cứ loanh quanh trên “ốc đảo”, khó càng thêm khó”, ông Tốt giãi bày.

Cái khó “bó” cái khôn

Ông trưởng xóm Nguyễn Thanh Tùng cho biết, những ngày đầu đào đất dưới sông lập thành làng xóm chỉ có hơn 40 hộ dân nhưng rồi cách sông, cách đò nên người dân bỏ đi gần nửa. Hiện giờ “ốc đảo” chỉ có 25 hộ dân với 220 nhân khẩu. Cuộc sống lam lũ, thanh niên trai tráng trong làng bỏ đi làm ăn xa nơi xứ người nên ở làng chỉ còn toàn người già ốm yếu, phụ nữ và trẻ em. Cánh đồng lúa rộng 22 mẫu nằm cách dòng sông chỉ một con đê nhưng luôn “khát nước” vì hệ thống dẫn nước không hoàn chỉnh. Làm nông nghiệp vất vả lại không có lãi nên một số hộ dân còn để ruộng hoang mấy năm nay, cỏ dại mọc um tùm. Nhiều gia đình khác muốn giữ ruộng nên đã phải đi “mời” người quen ở nơi khác đến trồng lúa không lấy tiền. 

Hiện tại, ở xóm Tiền Giang có gần 10 gia đình để hoang... nhà cao cửa rộng. Ông Tùng cho biết, nhiều thửa đất rao bán với giá “vừa mua vừa cho” nhưng chẳng ai mặn mà bởi địa thế nơi đây cách trở. Hơn nữa, nước sạch không có nên một số hộ có điều kiện thì xây bể nước mưa còn lại bà con trong xóm đa phần là dùng nước sông để ăn uống. Nhà nào muốn đi xát gạo thì phải qua xã Hà Kỳ cách đó hơn 3km. Sinh hoạt khó khăn, việc buôn bán cũng chẳng khá hơn. Bà con trồng dưa hấu thì bị thương lái ép giá vì vận chuyển khó khăn. Một số hộ muốn bán giá cao chút hơn thì phải kéo xe chở đi bán cách hơn 5km. “Điều tôi lo lắng nhất vẫn là những đứa trẻ đi học qua sông vất vả lắm chú à. Ở vùng sông nước nên chúng tôi phải dạy cho con cháu biết bơi để nhỡ may có bất trắc thì còn tự cứu mình”, ông Tùng nói. 

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Đức Mạnh - Chủ tịch xã Minh Đức cho biết: “Tôi rất hiểu nỗi khó khăn của người dân ở đây nhưng xã chúng tôi còn nghèo nên dù có biết, có muốn thay đổi cũng khó lắm”.