Chuyện chụp chiếu, xét nghiệm "khoán"

Việc để tư nhân đầu tư hàng loạt máy móc vào bệnh viện (BV) công lập đã khiến tình trạng “khoán” chụp chiếu, xét nghiệm nảy sinh. Theo đó, mỗi năm BV phải đạt một con số nhất định về số ca chụp chiếu (CT Scanner, MRI, …), bất kể số lượng bệnh nhân thế nào, có cần chụp chiếu hay không.

Đặt “chỉ tiêu” về số ca chụp CT - Scanner!

Trong một nghiên cứu của TS.BS Vũ Xuân Phú, Phó Giám đốc BV Phổi TƯ vừa được công bố trên Tạp chí Y học thực hành của Bộ Y tế vào tháng 3/2012, có một thông tin đáng chú ý. Đó là mỗi khi thực hiện liên doanh liên kết, công ty cho thuê thiết bị y tế đều thỏa thuận và thống nhất với BV về số lượng ca chụp/năm.

Nghiên cứu tại 3 bệnh viện cho thấy "chỉ tiêu" chụp CT-Scanner mỗi năm được bệnh viện và công ty (đơn vị đặt máy) thống nhất là 1.500 ca (Ảnh minh họa: Internet)

Cụ thể tại 3 BV (nơi tiến hành nghiên cứu) là Phố Nối (Hưng Yên), Gang Thép (Thái Nguyên) và Bắc Kạn, doanh số kỳ vọng khi xây dựng dự án liên doanh, liên kết trung bình là 1.500 ca chụp CT - Scanner trong 1 năm.

Theo đó, BV Phối Nối vượt “chỉ tiêu” 118%, BV Giang Thép đạt 85% và BV Bắc Kạn đạt 82% chỉ tiêu.

Việc “vượt chỉ tiêu” chưa đủ thuyết phục để kết luận BV có lạm dụng hay không, nhưng rõ ràng chuyện ra "chỉ tiêu" là “có vấn đề”.

Theo đánh giá của lãnh đạo một BV lớn tại Hà Nội thì việc chỉ định chụp chiếu (bất kể loại nào) cũng phải căn cứ trên tình trạng cụ thể của người bệnh, không thể đưa ra “chỉ tiêu” dạng khoán như trên được.

Tuy nhiên, khi liên doanh liên kết dưới hình thức đặt máy thì việc đưa ra “chỉ tiêu” như trên là điều tất yếu và phải được sự đồng thuận của lãnh đạo BV thì các bên mới ký hợp đồng.

Nếu vượt “chỉ tiêu” thì dễ “nói chuyện” nhưng không vượt thì sẽ có “vấn đề”, ảnh hưởng đến phần trăm ăn chia giữa BV và doanh nghiệp (hiện đang là 40 - 60).

Do đó, tất yếu các BV sẽ thúc đẩy việc sử dụng máy móc để đạt chỉ tiêu, gây tình trạng lạm dụng tràn lan, lãng phí lớn cho người bệnh cũng như quỹ BHYT.

Tỷ lệ phát hiện bệnh thấp: Dấu hỏi lớn

Cũng trong nghiên cứu của TS.BS Vũ Xuân Phú, một thông tin đáng chú ý khác là tỷ lệ phát hiện vấn đề của bệnh nhân được chỉ định chụp cắt lớp (CT - Scanner) từ các máy xã hội hóa (máy của tư nhân đặt trong bệnh viện) chỉ đạt ở mức 30 - 41%!

Một dấu hỏi lớn đang được đặt ra về hiệu quả sử dụng của các máy chụp cắt lớp này trong các BV công lập.

Ngoài chuyện “khoán” gây lạm dụng như đã nêu ở trên, hiện nay vấn đề chất lượng các máy móc liên kết cũng đang là một “vấn đề”.

Nghiên cứu ở các BV tuyến tỉnh như trên cho thấy, có đến 2/3 máy móc là do Trung Quốc sản xuất, có một máy do Nhật sản xuất nhưng không phải máy mới 100%.

Theo bác sỹ Phú - Chủ nhiệm đề tài nghiên cứu - thì cỡ mẫu của nghiên cứu này không phản ánh bức tranh toàn cảnh của toàn hệ thống. Tuy nhiên, với những con số mà nghiên cứu đưa ra cùng những gì diễn ra trên thực tế đã được phản ánh, có thể thấy Bộ Y tế cần có biện pháp mạnh để chấm dứt tình trạng này.