Sau dưa, hành đến lượt mía... đắng

Không chỉ có dưa hấu ở Quảng Ngãi, hành ở Trà Vinh... bị ế ẩm, những vùng mía tím bạt ngàn ở Hòa Bình cũng đang chung số phận. 

Từng được mệnh danh là cây xóa đói giảm nghèo của người dân Hòa Bình nhưng do phát triển ồ ạt, tắc đầu ra nên cây mía tím bỗng trở thành gánh nặng, giọt “đắng” đối với nhiều hộ gia đình.

Trồng mía cho… bò ăn

Cây mía tím mới được trồng nhiều ở Hòa Bình khoảng hơn chục năm trở lại đây, song đã khẳng định được vị thế của nó so với các cây trồng khác, với giá trị gấp 3 – 4 lần lúa, ngô, sắn… Cũng chính vì thế diện tích mía tím ở Hòa Bình tăng lên nhanh chóng, nếu năm 2010 là 5.000ha, nay đã hơn 8.000ha và dự kiến năm 2020 sẽ là 11.000ha, tập trung chủ yếu ở huyện Cao Phong, Tân Lạc, Lạc Sơn, Yên Thủy… Điều này sẽ không có gì đáng nói, nếu giá trị của cây mía vẫn ổn định. Tuy nhiên, gần đây giá cả thị trường không như kỳ vọng của người dân, giá mía đang sụt giảm nghiêm trọng 30 – 60% so với trước, khiến nhiều hộ dân lao đao.

 Mía ế, sụt giá nhiều người đưa mía ra bán ven QL6 và đường Hồ Chí Minh. Ảnh: Việt Tùng

Về Hòa Bình những ngày này, đi trên con đường Hồ Chí Minh, QL6… đoạn qua Cao Phong, Tân Lạc, Lạc Sơn, Yên Thủy… hai bên đường đâu đâu cũng thấy người dân bày bán mía. Nếu không để ý, hỏi han, thì nhiều người nhầm tưởng người dân nơi đây đang trúng vụ mía, song hỏi ra mới biết, họ đang cố vớt vát những đồng vốn cuối cùng để có tiền trồng vụ mới, mà lòng xót như xát muối.

Anh Bùi Văn Thắng, xã Mỹ Hòa (Tân Lạc) cho biết, năm ngoái anh trồng 1,5ha mía, vừa đầu vụ đã có khách đến mua với giá 7.000 – 8.000 đồng/cây, trừ chi phí lãi gần 200 triệu đồng. “Vụ này tôi quyết định trồng 2ha, mía đẹp lắm, nhưng giá tụt xuống chỉ còn 4.000 đồng/cây. Tiếc của tôi để lại già nửa chờ giá lên, ai ngờ giờ chỉ còn 2.500 đồng/cây, nghĩ mà xót. Tôi đành chặt mía dần cho trâu, bò ăn” – anh Thắng xót xa.

Tương tự, anh Bùi Văn Tiệp, xóm Cành, xã Bình Chân (Lạc Sơn) trồng gần 2 mẫu mía, theo anh Tiệp chưa có năm nào mía lại tiêu thụ chậm và mất giá như năm nay. Anh Tiệp buồn rầu nói: “Năm ngoái giá mía dao động từ 5.000 – 7.000 đồng/cây, trừ chi phí tôi lãi gần 100 triệu đồng, nay chỉ lãi được vài chục, đó là mía tôi đẹp. Nhiều nhà còn lỗ, may ra thì hòa vốn”.

Cần quy hoạch lại vùng mía

Theo tìm hiểu của chúng tôi, nguyên nhân mía tím năm nay mất mùa, mất giá do thời tiết không thuận lợi. Khi người dân trồng mía thì gặp hạn hán nên cây xấu và khi đến kỳ thu hoạch một phần do lượng cung quá lớn (do các địa phương đua nhau trồng, không có quy hoạch rõ ràng), một phần do thương lái ép giá, dẫn đến hiệu quả của cây mía thấp…

Về vấn đề này, ông Vũ Quang Hùng – Trưởng phòng NNPTNT huyện Tân Lạc thừa nhận giá mía năm nay ở Tân Lạc sụt giảm đáng kể, nguyên nhân cơ bản do địa phương chưa quy hoạch được vùng mía, người dân trồng tự phát khắp nơi dẫn đến cung vượt cầu. Trước tình trạng này, huyện đã và đang cùng các địa phương rà soát lại diện tích mía và các vùng có thể trồng mía tốt để đưa vào quy hoạch. “Một mặt chúng tôi đang nhờ UBND tỉnh, Sở KHCN tiến hành xong việc đăng ký nhãn hiệu hàng hóa cho cây mía để nâng giá trị, một mặt yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm việc trồng mía theo quy hoạch, tìm đầu mối tiêu thụ để bớt sự lệ thuộc vào thương lái” – ông Hùng cho hay.

Ông Vương Đắc Hùng – Phó Giám đốc Sở NNPTNT Hòa Bình cho biết, cây mía tím đã được tỉnh xây dựng quy hoạch giai đoạn 2011 – 2015 và định hướng đến năm 2020, hiện Sở NNPTNT và Sở KHCN đang phối hợp để xây dựng thương hiệu cho cây mía tím. “Trên thực tế những năm gần đây cây mía tím đã giúp cho nhiều người dân ở Hòa Bình xóa đói, giảm nghèo và vươn lên làm giàu. Song cũng chính vì hiệu quả kinh tế của nó mà nhiều nơi đua nhau trồng, dẫn đến cung vượt cầu, lợi dụng việc này thương lái đã ép giá xuống. Trong thời gian tới chúng tôi sẽ tập trung chỉ phát triển ở những vùng thuận lợi, lấy chất lượng là chính, chứ không chạy theo số lượng, tránh tình trạng được mùa mất giá” – ông Vương Đắc Hùng cho biết.