Mối nguy hại khi ăn thực phẩm chế biến bằng dầu chăn nuôi

Dầu ăn chăn nuôi có quy trình sản xuất đơn giản, thành phần dinh dưỡng kém chất lượng, nếu tiêu thụ thức ăn chế biến bằng loại dầu này lâu dài có nguy cơ gây ung thư, suy gan thận, rối loạn chuyển hóa...

Ngày 24/6, Công an tỉnh Hưng Yên triệt phá đường dây sản xuất và tiêu thụ dầu ăn giả quy mô lớn của Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food. Theo cơ quan điều tra, công ty này nhập khẩu dầu thực vật dùng cho sản xuất thức ăn chăn nuôi, sau đó làm giả nhãn mác thành dầu ăn mang thương hiệu OFOOD để đưa ra thị trường dùng cho người. Số lượng dầu giả đã bán lên tới hàng chục nghìn tấn, chủ yếu phân phối đến các bếp ăn công nghiệp, nhà hàng và làng nghề chế biến thực phẩm.

Trước thông tin này, đại diện Cục An toàn Thực phẩm cho rằng số dầu giả này "nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng". Cục khuyến cáo cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm, đặc biệt là bếp ăn tập thể và đơn vị cung cấp suất ăn sẵn, khi sử dụng dầu cần yêu cầu nhà cung cấp làm rõ hồ sơ công bố cũng như hồ sơ nguyên liệu, không chỉ dựa vào bao bì, nhãn mác.

Sau khi thông tin trên được công bố, người dân bày tỏ sự lo lắng về thành phần của dầu ăn chăn nuôi cũng như tác hại của việc tiêu thụ thực phẩm chế biến bằng loại dầu ăn này.

Dầu ăn dùng cho chăn nuôi bị biến thành thực phẩm sử dụng cho người. Ảnh: VTV

Theo BS.CK1 Bùi Hoàng Bích Uyên, Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á TP HCM, dầu ăn trong chăn nuôi là các loại dầu thực vật được sử dụng để bổ sung vào thức ăn cho vật nuôi. Các loại dầu này thường là dầu thô - mới ép, chưa qua tinh chế, hoặc chưa kịp tinh chế. Vì vậy, đây là loại dầu không đạt tiêu chuẩn để sử dụng cho con người về mặt an toàn vệ sinh thực phẩm, chất lượng, hoặc hàm lượng dinh dưỡng.

Dầu ăn trong chăn nuôi và dầu ăn cho người có sự khác biệt rõ rệt về tiêu chuẩn chất lượng, an toàn và mục đích sử dụng. Sự khác biệt này là do cơ chế sinh học và sức chịu đựng của con người và vật nuôi khác nhau.

Về nguồn gốc, dầu ăn cho người được làm từ các loại hạt, quả sạch, không mốc, không bị nhiễm độc tố. Trong khi đó, dầu chăn nuôi thường dùng hạt không đạt tiêu chuẩn, phụ phẩm của quá trình sản xuất dầu ăn cho người.

Về quy trình sản xuất, dầu ăn cho người được xử lý tinh luyện qua nhiều bước để đảm bảo chất lượng, hương vị và an toàn cho người tiêu dùng, bao gồm khử mùi, màu, axit tự do, chất độc. Loại dầu này có độ tinh khiết cao, chỉ tiêu an toàn nghiêm ngặt, giới hạn về kim loại nặng, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật... là rất thấp hoặc không có. Trong khi đó, dầu chăn nuôi có thể chỉ xử lý sơ bộ hoặc không tinh luyện, miễn đạt tiêu chuẩn thức ăn; chỉ tiêu an toàn ít nghiêm ngặt hơn; kim loại nặng, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật... có thể chấp nhận cao hơn nếu không ảnh hưởng đến sức khỏe vật nuôi.

Theo đại diện của Bộ Công Thương, xét về thành phần dinh dưỡng, dầu ăn cho người không được có các vi sinh vật gây bệnh; có thể bổ sung vitamin A, D, E, các chất béo tốt cho tim mạch, chất chống oxy hóa để bảo vệ sức khỏe. Trong khi đó, dầu dùng trong chăn nuôi khả năng nhiễm vi sinh vật cao hơn; không cần bổ sung vi chất, chỉ cần cung cấp năng lượng, protein cần thiết cho sự phát triển và sức khỏe động vật.

Về mục đích sử dụng, dầu ăn chăn nuôi giúp tăng trưởng, tăng năng suất và cải thiện chất lượng sản phẩm chẳng hạn như thịt, trứng, sữa. Trong khi dầu ăn cho người để nấu nướng, làm đẹp và có thể dùng như một loại thực phẩm bổ sung.

BS Uyên nhấn mạnh việc sử dụng dầu ăn chăn nuôi để chế biến thực phẩm cho người là hành vi cực kỳ nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng đối với sức khỏe con người, bao gồm:

Ung thư

Các hợp chất độc hại như aflatoxin, acrylamide và polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) có thể hình thành trong dầu kém chất lượng hoặc dầu đã qua tái sử dụng nhiều lần, có khả năng gây đột biến tế bào và tăng nguy cơ ung thư (như ung thư gan, ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt).

Suy gan, suy thận

Một số tạp chất có thể tồn tại trong các loại dầu ăn chăn nuôi bao gồm kim loại nặng, các chất oxy hóa độc hại sinh ra do nhiệt như acrolein, aldehyde. Kim loại nặng như chì, cadimi, thủy ngân có thể tích lũy trong cơ thể, gây tổn thương nhiều cơ quan như thận, gan, hệ thần kinh, và xương.

Bệnh tim mạch

Dầu kém chất lượng có thể chứa nhiều chất béo xấu và các hợp chất oxy hóa, làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) và giảm mức cholesterol tốt (HDL), gây nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch, cao huyết áp và đột quỵ.

Rối loạn chuyển hóa

Thí nghiệm cho thấy chuột ăn dầu cọ đã chiên nhiều lần có mức men gan tăng cao, dấu hiệu của tổn thương gan. Những con chuột này cũng xuất hiện tình trạng kháng insulin, cho thấy dầu chiên lại có thể góp phần gây tiểu đường type 2. Mặc dù đây là nghiên cứu về dầu chiên lại nhiều lần, nhưng dầu chăn nuôi vốn đã có chất lượng kém tương tự.

Vấn đề tiêu hóa

Các chất cặn bã và tạp chất trong dầu có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày và ruột, dẫn đến viêm dạ dày, viêm ruột, khó tiêu.

Suy yếu hệ miễn dịch

Sử dụng dầu ăn kém chất lượng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và các bệnh mãn tính hơn.

Bộ Công Thương: Sẽ kiểm tra diện rộng các cơ sở sản xuất dầu ăn

Đại diện Cục Công nghiệp cho biết hành vi dùng nguyên liệu dầu ăn chăn nuôi thành thực phẩm cho người "có dấu hiệu sản xuất, buôn bán hàng giả" và sẽ...

Bấm xem >>