Giá dầu tăng vọt sau các cuộc không kích của Mỹ vào Iran

Giá dầu thế giới đã tăng hơn 2% trong phiên giao dịch đầu tuần, sau khi Mỹ bất ngờ tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran. Diễn biến căng thẳng này khiến giới đầu tư lo ngại nguy cơ gián đoạn nguồn cung từ khu vực Trung Đông, vốn chiếm tỷ trọng lớn trong sản lượng dầu toàn cầu.

Ngay sau khi thị trường mở cửa cuối tuần, giá dầu thô Mỹ (WTI) đã tăng 2,38%, đạt 75,60 USD/thùng. Dầu Brent – chuẩn toàn cầu – cũng tăng 2,34%, lên mức 78,81 USD/thùng, dù trước đó đã có lúc vượt mốc 81 USD.

Nguyên nhân trực tiếp là việc Tổng thống Donald Trump thông báo hôm thứ Bảy rằng Mỹ đã tiến hành các cuộc không kích trực tiếp vào ba cơ sở hạt nhân của Iran, bao gồm Fordo, Natanz và Isfahan – đánh dấu lần đầu Washington tham chiến rõ ràng trong xung đột Iran - Israel.

Động thái bất ngờ này đã làm dấy lên lo ngại về phản ứng trả đũa của Iran và rủi ro kéo theo đối với nguồn cung dầu toàn cầu. Giới phân tích nhận định nếu Iran phản ứng nhẹ hoặc không phản ứng, giá dầu có thể hạ nhiệt trở lại. Tuy nhiên, tình hình vẫn đang rất khó đoán định.

Điều gì khiến eo biển Hormuz trở thành điểm nóng chiến lược?

Theo các chuyên gia năng lượng, kịch bản tồi tệ nhất đối với thị trường dầu là việc Iran quyết định đóng cửa eo biển Hormuz – tuyến vận chuyển tới 20 triệu thùng dầu/ngày, tương đương 20% tổng nhu cầu tiêu thụ toàn cầu trong năm 2024.

Dù truyền thông nhà nước Iran đưa tin quốc hội nước này đã ủng hộ việc đóng cửa eo biển, quyền quyết định cuối cùng vẫn nằm ở Hội đồng An ninh quốc gia. Phía Mỹ đã cảnh báo rõ ràng, Ngoại trưởng Marco Rubio tuyên bố rằng hành động này sẽ là “tự sát về kinh tế” với Iran, vì nước này cũng phụ thuộc lớn vào xuất khẩu dầu qua tuyến đường này.

Ông Rubio cũng kêu gọi Trung Quốc – khách hàng mua gần như toàn bộ lượng dầu xuất khẩu của Iran – gây sức ép lên Tehran để tránh kịch bản đóng eo biển. “Khoảng một nửa lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc đi qua eo biển Hormuz,” ông nói.

Iran và khu vực có đang tiến gần tới một cuộc xung đột mở rộng?

Bên cạnh nguy cơ leo thang ở Iran, tình hình tại các quốc gia láng giềng như Iraq cũng đang nóng lên. Tại đây, các nhóm dân quân thân Iran đã nhiều lần đe dọa tấn công lực lượng Mỹ nếu Washington nhắm vào lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei.

Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran cũng cảnh báo rằng các căn cứ quân sự Mỹ tại Trung Đông “không phải là thế mạnh mà là điểm yếu lớn nhất” của Washington. Dù không nêu rõ địa điểm, tuyên bố này cho thấy nguy cơ bùng phát xung đột rộng hơn đang hiện hữu.

Tuy nhiên, cũng có tín hiệu tích cực từ việc Iran và Ả Rập Saudi – hai đối thủ truyền thống – đã nối lại quan hệ ngoại giao. Điều này có thể giúp giảm khả năng gián đoạn nguồn cung dầu từ quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới là Saudi Arabia.

Saudi Arabia hiện vẫn giữ vai trò trung lập, dù theo dõi sát sao tình hình. Bộ Ngoại giao nước này ra thông báo bày tỏ “lo ngại sâu sắc” về các cuộc không kích của Mỹ nhằm vào Iran, nhưng khẳng định không tham gia trực tiếp vào xung đột.

Trước đây, năm 2019 – khi quan hệ Iran – Saudi còn căng thẳng – các cơ sở dầu mỏ tại Abqaiq và Khurais của Saudi đã bị tấn công, khiến sản lượng giảm mạnh. Dù nhóm Houthi tại Yemen nhận trách nhiệm, nhưng Riyadh và Washington cáo buộc Iran đứng sau. Tehran khi đó phủ nhận.

Những diễn biến hiện tại làm dấy lại lo ngại về sự an toàn của các trung tâm dầu mỏ trọng yếu trong khu vực.

Thị trường có biện pháp ứng phó với cú sốc nguồn cung?

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết đang theo dõi sát tình hình, đồng thời khẳng định thị trường hiện vẫn được cung cấp đầy đủ. Tổ chức này cũng cho biết có sẵn 1,2 tỷ thùng dầu dự trữ khẩn cấp, sẵn sàng đưa ra thị trường nếu cần thiết để ổn định giá cả.

Dù vậy, các nhà đầu tư vẫn rất thận trọng trước nguy cơ bất ổn kéo dài, đặc biệt nếu xung đột tiếp tục lan rộng và ảnh hưởng đến các nhà sản xuất lớn trong khu vực.

Sau lời kêu gọi sơ tán khỏi Tehran của ông Trump, giá dầu tăng vọt

Căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran bước sang ngày thứ năm đã đẩy giá dầu thô tăng hơn 2%, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ kêu gọi mọi...

Bấm xem >>