FOMO – viết tắt của Fear of Missing Out – là trạng thái tâm lý phổ biến trong đầu tư tài chính. Đó là cảm giác lo lắng khi thấy người khác đang kiếm được tiền, khiến ta lao vào thị trường dù chưa hiểu rõ giá trị thật của tài sản.

Trong chứng khoán hay vàng, FOMO hoạt động giống một “virus cảm xúc”: lan nhanh, khó kiểm soát và thường bùng nổ khi giá tăng mạnh. Ban đầu, mọi người mua vì “người khác đang lãi”. Sau đó, giá tiếp tục tăng vì dòng tiền FOMO đổ vào. Nhưng khi những người mua sau cùng nhận ra mình đến muộn, bong bóng bắt đầu xì hơi.

🟡 Cơn sóng vàng: Từ “vào kịp chuyến” đến “ôm lỗ chỉ sau vài ngày”

Những tháng gần đây, giá vàng miếng SJC trong nước liên tục lập đỉnh, có lúc trên thị trường chợ đen, giá vàng vượt 180 triệu đồng/lượng vào ngày 17/10. Người dân đổ xô đi mua, xếp hàng dài tại các tiệm vàng vì sợ “ngày mai giá lại tăng”.

“Em chỉ nghĩ mai vàng lại tăng tiếp…”

Nhìn người người, nhà nhà xếp hàng mua vàng, chị Minh Anh – một nhân viên văn phòng ở Hà Nội – quyết định rút gần 400 triệu tiết kiệm để mua vàng.

“Cả cơ quan ai cũng bàn chuyện vàng, có người khoe mới lãi vài chục triệu chỉ sau một tuần. Em sợ không mua thì lỡ cơ hội, vì lãi suất ngân hàng ở mức thấp,” chị kể lại.

Ngày chị bước vào tiệm, giá vàng gần chạm đỉnh. Người chen kín, nhân viên bán hàng nói không kịp nghỉ tay. Không ai quan tâm giá cao, chỉ sợ hết hàng.

Nhưng chỉ sau ngày hôm sau 18/10, giá vàng quay đầu giảm mạnh tới 2 triệu đồng/lượng. Tính đến hôm nay, giá vàng vẫn tiếp tục đà giảm, lùi về mốc 145 triệu đồng/lượng.

 Số tiền tiết kiệm nhiều năm của chị Minh Anh “bay” hàng chục triệu chỉ trong vài ngày.

📉 Sóng chứng khoán: Đám đông “vào nhanh, ra nhanh”

Trên sàn chứng khoán Việt Nam, VN-Index thời gian qua cũng liên tục biến động, tăng mạnh trong nửa đầu năm, kéo theo tâm lý hưng phấn lan rộng. Các nhóm mạng xã hội đầu tư sôi động, liên tục hô hào “lên tàu kẻo lỡ”.

“Tưởng cổ phiếu nào cũng tăng…”

Anh Nguyễn Tuấn – 29 tuổi, nhân viên IT ở TP.HCM tham gia hội nhóm chứng khoán, thấy nhiều mã cổ phiếu mid-cap tăng 40–50% chỉ trong 2 tháng, anh Tuấn bắt đầu “vào hàng”.

Ban đầu, anh chỉ định mua thử vài mã ngân hàng. Nhưng thấy bạn bè khoe lãi lớn với cổ phiếu bất động sản, anh chuyển hết sang nhóm này, thậm chí còn vay margin để “tăng tốc”.

“Thấy ai cũng lời, mình cũng muốn không bị bỏ lại phía sau. Em nghĩ đơn giản: cứ mua là thắng,” anh kể.

Dòng tiền cá nhân “vào nhanh – ra nhanh” khiến nhịp sóng trở nên cực ngắn. Đến tháng 10, thị trường điều chỉnh mạnh. VN-Index có phiên mất bốc hơi gần 100 điểm, cổ phiếu anh nắm giữ giảm 20–25%.
Tài khoản từ lãi chuyển sang lỗ, margin bị call. Anh phải bán tháo gần hết danh mục, chốt lỗ hơn 200 triệu đồng.

“Em không dám mở app chứng khoán nữa. Giờ mới hiểu thế nào là FOMO là thế nào,” anh nói.

FOMO từng là động cơ khiến hàng triệu người trên thế giới lao vào đầu tư trong ảo tưởng, để rồi rơi vào bi kịch tài chính. Dưới đây là những “bài học đắt giá” từ quá khứ.

🌷 1637 – Cơn sốt hoa tulip ở Hà Lan

Củ hoa tulip trở thành biểu tượng giàu sang.

Giá tăng tới mức bằng cả căn nhà ở Amsterdam.

Bong bóng vỡ, giá giảm 99% chỉ trong vài tuần. 

💻 1999 – Bong bóng dot-com ở Mỹ

Cổ phiếu công nghệ tăng vọt, ai cũng muốn “lên tàu Internet”.

Nasdaq tăng hơn 300% trong 18 tháng, rồi sụp 78% sau đó. 

🏠 2008 – Khủng hoảng nhà đất Mỹ

Người dân Mỹ FOMO mua nhà để “đầu tư chắc thắng”.

Bong bóng vỡ, Lehman Brothers phá sản, kéo theo khủng hoảng toàn cầu.

🪙 2017 & 2021 – Cơn sốt Bitcoin

Giá Bitcoin tăng từ 1.000 USD lên 68.000 USD chỉ trong 4 năm.

Hàng triệu người đổ tiền vào vì “sợ lỡ cơ hội đổi đời”.

Năm 2022, giá rơi hơn 70%. 

🇻🇳 2021–2022 – Sóng FLC ở Việt Nam

Cổ phiếu FLC và họ FLC tăng dựng đứng, hàng loạt nhà đầu tư nhỏ lẻ lao vào.

Sau khi lãnh đạo doanh nghiệp bị khởi tố, giá cổ phiếu lao dốc không phanh.

Nhiều nhà đầu tư “đu đỉnh”, kẹt vốn suốt nhiều năm. 

⚖️ 1. Đặt nguyên tắc, không đặt cảm xúc

Trước khi đầu tư, hãy xác định rõ vì sao mua, giá trị doanh nghiệp nằm ở đâu, mức cắt lỗ thế nào. Khi giá tăng hoặc giảm mạnh, tuân thủ kỷ luật, đừng để “nóng ruột” dẫn dắt hành động.

🕰️ 2. Đừng chạy theo tin đồn và “room” mạng xã hội

FOMO lan nhanh nhất trong các nhóm chat, diễn đàn, khi ai đó khoe “lãi 20% chỉ sau 3 ngày”. Trước khi “lên tàu”, hãy tự hỏi: Nếu tin này sai thì sao? Kiểm chứng thông tin bằng dữ liệu thật: báo cáo tài chính, thông tin doanh nghiệp, khuyến nghị chính thức.

💡 3. Nhớ rằng “mất cơ hội” còn tốt hơn “mất tiền”

Bỏ lỡ một con sóng không khiến bạn nghèo đi, nhưng đu đỉnh có thể khiến bạn mất cả vốn lẫn niềm tin. Nhà đầu tư kỳ cựu thường chọn đứng ngoài khi không hiểu, thay vì nhảy vào vì sợ lỡ chuyến tàu.

📚 4. Xây dựng chiến lược dài hạn

Hãy đầu tư vào doanh nghiệp có nền tảng vững, lĩnh vực bạn hiểu rõ, và tầm nhìn tối thiểu 3–5 năm. Theo chuyên gia Nguyễn Hữu Bình (Công ty chứng khoán KB Việt Nam):

“Nhà đầu tư Việt Nam thường thua không phải vì thiếu cơ hội, mà vì thiếu thời gian chờ cổ phiếu đi đúng hướng. Ai cũng muốn nhanh, và đó là mảnh đất màu mỡ cho FOMO nảy nở.”

🧘♂️ 5. Giữ tâm lý vững vàng

Hãy chấp nhận rằng: Không ai mua được đáy, bán đúng đỉnh. Bình tĩnh là lợi thế lớn nhất trên thị trường đầy biến động.