Nhiều người nghĩ rằng chỉ cần có đủ tiền tiết kiệm là đã sẵn sàng nghỉ hưu. Nhưng Jeremy Keil, chuyên gia tài chính và tác giả cuốn sách Retire Today, nhận định:

“Tôi không biết liệu bạn có thể thực sự biết mình đã sẵn sàng nghỉ hưu chưa. Nhưng hầu hết những người đã nghỉ hưu đều nói: ‘Hãy làm đi!’”

Ông nhấn mạnh rằng chuẩn bị nghỉ hưu không chỉ là về tài chính mà còn là về tư duy và danh tính. Một kế hoạch hưu trí chi tiết giúp bạn cảm thấy tự tin, vững vàng hơn khi bước sang giai đoạn mới của cuộc đời. Như vậy, tiền bạc kết hợp với kế hoạch và tư duy là bộ ba nền tảng để nghỉ hưu an toàn và an tâm.

Bước đầu tiên là ước tính mức sống và thời gian bạn sẽ nghỉ hưu, tức là tiền phải đủ không chỉ cho vài năm đầu mà có thể kéo dài cả đời. Nhiều người chỉ tập trung vào số tiền mình có mà bỏ qua việc tính toán tiền cần cho khoảng thời gian dài hơn. Thống kê cho thấy ít người chết đúng tuổi thọ trung bình, vì vậy dựa vào con số trung bình để lập kế hoạch có thể khiến bạn thiếu hụt tài chính khi về già.

Một kế hoạch hưu trí tốt nên tính đến nhiều kịch bản tuổi thọ khác nhau, tối thiểu phải có sự khác biệt giữa nam và nữ, đồng thời cân nhắc các yếu tố sức khỏe, thói quen sinh hoạt và lối sống.

Nếu bạn tham gia các chương trình hưu trí thông qua công ty hoặc bảo hiểm xã hội, hãy nắm rõ các quyền lợi của mình. Với những người có vợ/chồng, quyết định về việc nhận phúc lợi nên được xem xét ở mức độ gia đình, vì lựa chọn cá nhân sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích lâu dài của người còn lại.

Chuyên gia quốc tế khuyến nghị nên bắt đầu đóng góp cho quỹ hưu trí hoặc tiết kiệm cá nhân càng sớm càng tốt, bởi thời gian dài sẽ giúp lợi ích tài chính tích lũy nhiều hơn nhờ lãi kép. Cách tiếp cận này giúp bạn giảm áp lực tài chính khi về già và bảo vệ các quyền lợi của gia đình.

Khi nghỉ hưu, thu nhập chính từ lương hằng tháng không còn, nhưng bạn vẫn có thể rút từ các tài khoản tiết kiệm, đầu tư hoặc quỹ hưu trí. Thời điểm và hình thức rút tiền ảnh hưởng trực tiếp đến số tiền thực nhận sau thuế.

Bà Liz Sheehan, Phó Chủ tịch cấp cao quản lý tài sản tại UBS, nhận xét:

“Lập kế hoạch tài chính phức tạp hơn nhiều so với ngân sách thông thường — bạn phải cân nhắc bảo hiểm, quản lý nợ, đầu tư, rút tiền, thuế và bảo vệ tài sản.”

Chiến lược thông minh là tận dụng các năm có thu nhập thấp để rút tiền hoặc chuyển đổi sang các loại tài khoản có thuế ưu đãi, giúp giảm tổng thuế phải trả trong toàn bộ giai đoạn nghỉ hưu.

Nhiều người có xu hướng giảm rủi ro và chuyển hết tài sản sang các khoản an toàn khi nghỉ hưu. Tuy nhiên, nếu bạn sống lâu, vẫn cần một phần tài sản để đầu tư dài hạn nhằm duy trì giá trị và tăng trưởng tài sản.

Chiến lược “bucket” (xô/tầng) giúp cân bằng giữa chi tiêu ngắn hạn và đầu tư dài hạn: tiền chi tiêu cho 1–5 năm nên để ở các tài khoản an toàn, trong khi phần còn lại có thể tiếp tục đầu tư dài hạn để chống lại lạm phát và tăng giá trị tài sản.

Người nghỉ hưu thường phải đối mặt với ba rủi ro lớn: sống quá lâu và cạn quỹ, chết sớm khiến người thân thiếu bảo vệ tài chính, hoặc sức khỏe yếu, cần chăm sóc dài hạn. Vì vậy, cần có kế hoạch rõ ràng về nơi chăm sóc, người chịu trách nhiệm và nguồn tài chính dự phòng, dù là bảo hiểm, tiết kiệm cá nhân hay quỹ chăm sóc dài hạn. Ngay cả khi không mua bảo hiểm, việc lập kế hoạch chi tiết sẽ giảm rủi ro và giúp người thân an tâm hơn.

Tại Việt Nam, hệ thống hưu trí vẫn còn hạn chế, khó để người lao động chỉ dựa vào bảo hiểm xã hội. Vì vậy, quỹ tự nguyện, quỹ bổ sung và kế hoạch cá nhân ngày càng quan trọng. Việc kết hợp tiết kiệm, đầu tư, bảo hiểm và dự phòng dài hạn, lập kế hoạch sớm và cập nhật thường xuyên là cách hiệu quả để giảm thiểu rủi ro trong tuổi già.