Thời điểm đó, “Pháo thủ” đang lạc lối sau triều đại dài của Arsene Wenger. Danh sách ứng viên cho chiếc ghế nóng gồm hàng loạt cái tên: Freddie Ljungberg, Patrick Vieira, hai chiến lược gia lừng danh người Ý Carlo Ancelotti và Massimiliano Allegri, cùng những phương án lạ như Brendan Rodgers, Mauricio Pochettino, thậm chí Chris Wilder.

Thế nhưng, Arsenal lại chọn một người chưa từng làm HLV trưởng – một “tân binh” mang tên Mikel Arteta. Lúc ấy, quyết định này bị xem là mạo hiểm, thậm chí là “điên rồ”. Nhưng sáu năm sau, tất cả đều phải thừa nhận: đó là bước ngoặt đúng đắn nhất của Arsenal trong kỷ nguyên hiện đại.

Hãy nhìn lại đội hình đầu tiên Arteta công bố ở trận ra mắt gặp Bournemouth: Leno; Maitland-Niles, Sokratis, David Luiz, Saka; Torreira, Xhaka; Nelson, Ozil, Aubameyang; Lacazette.

Trên ghế dự bị là những cái tên như Emiliano Martinez, Mustafi, Kolasinac, Nicolas Pepe, những người giờ đã rời CLB hoặc không còn nằm trong kế hoạch dài hạn.

Khi ấy, Gabriel Martinelli – chàng trai 18 tuổi người Brazil – thậm chí còn chưa có suất trong danh sách chính thức. Một đội hình thiếu bản sắc, thiếu sức sống, và thiếu cả niềm tin.

Nhưng sáu năm trôi qua, bức tranh đã thay đổi đến kinh ngạc. Ở chiến thắng trước Olympiacos tại Champions League tuần trước, Arteta tung ra đội hình mà bất kỳ HLV nào cũng mơ ước. Ông có thể xoay vòng với Declan Rice, Jurrien Timber, Bukayo Saka và Eberechi Eze – toàn những ngôi sao đẳng cấp châu Âu.

Trên ghế dự bị, vẫn còn hàng loạt tài năng trẻ: Cristhian Mosquera, Riccardo Calafiori, Ethan Nwaneri hay Max Dowman - cầu thủ mới 15 tuổi. Chưa bao giờ Arsenal có chiều sâu đội hình mạnh và đồng đều đến thế – một thành quả của quá trình tái thiết có kế hoạch, không ồn ào nhưng bền vững.

Trong đội hình đầu tiên của Arteta, chỉ còn hai người trụ lại: Bukayo Saka và Gabriel Martinelli. Thật trùng hợp, cả hai đều ghi bàn trong chiến thắng của Arsenal trước Olympiacos ở đấu trường Champions League giữa tuần trước – một hình ảnh đẹp, tượng trưng cho hành trình trưởng thành của thế hệ “Pháo thủ mới”. Cuối tuần rồi, Saka tiếp tục ghi bàn trong trận đấu thứ 300 của Arteta, khi đội bóng Bắc London đánh bại West Ham 2-0 ở đấu trường Ngoại hạng Anh.

Trước trận gặp West Ham, Arteta hồi tưởng lại ký ức đầu tiên về Saka: “Tôi nhớ Bukayo khi đó chơi hậu vệ trái, rất xa khung thành, rất xa hành trình mà cậu ấy đang đi bây giờ. Thật tuyệt khi chứng kiến cậu ấy phát triển từng ngày – không chỉ là cầu thủ, mà còn là con người trưởng thành hơn”.

Khi nhìn lại chặng đường đã qua, Arteta thừa nhận: “Có người chỉ ở lại sáu tháng, có người ba năm. Nhưng ai cũng đóng vai trò quan trọng – đôi khi giúp đội tiến lên, đôi khi giúp tôi nhận ra điều cần thay đổi. Tôi không biết mình sẽ ngồi ở chiếc ghế này bao lâu, nhưng tôi trân trọng từng phút và hy vọng còn nhiều năm nữa”.

Ở tuổi 42, Arteta hiện là HLV có thâm niên thứ 7 trong lịch sử Arsenal, và nếu duy trì phong độ này thêm vài mùa, ông có thể vượt qua huyền thoại Herbert Chapman, người có tượng đồng bên dưới chiếc đồng hồ biểu tượng tại Emirates.

Arsenal từng nổi tiếng trung thành với HLV. Nhưng trong thời đại mà “tuổi thọ” của một nhà cầm quân chỉ khoảng một năm, điều đó dường như lỗi thời.

Arteta lại khác. Ông đến từ chính “cái nôi” của Wenger, mang trong mình tinh thần “Arsenal Way” – thứ bóng đá kết hợp giữa nghệ thuật, triết lý và tính kỷ luật.

Khi Wenger rời đi, ông từng nhắn nhủ: “Hãy giữ gìn những giá trị của CLB này”.

Unai Emery là người đầu tiên kế nhiệm, nhưng chỉ khi Arteta đến, Arsenal mới thực sự tìm lại bản sắc. Ông không chỉ kế thừa di sản – mà còn định hình một chương mới, trẻ trung, dữ dội và đầy khát vọng.

Tuy nhiên, hành trình ấy chưa bao giờ dễ dàng. Arteta từng đối mặt với đại dịch Covid-19, mâu thuẫn với các ngôi sao lớn như Mesut Ozil, Pierre-Emerick Aubameyang, khởi đầu mùa giải bằng ba thất bại liên tiếp, bị chỉ trích vì các bản hợp đồng “không tiếng tăm” như Ramsdale, White, Odegaard.

Nhưng tất cả, qua thời gian, đều chứng minh sự đúng đắn trong tầm nhìn của nhà cầm quân người Tây Ban Nha. Arsenal có thể chưa vô địch Premier League, nhưng đã trở lại đúng quỹ đạo của một đội bóng lớn – với triết lý rõ ràng, lối chơi định hình và niềm tin tuyệt đối nơi người hâm mộ.

Bước vào mùa giải mới, câu hỏi lớn là: Liệu Arsenal có thể vươn tới chức vô địch?
Sau chuỗi trận khởi đầu khắc nghiệt, tháng 10 hứa hẹn dễ thở hơn với các đối thủ như West Ham, Crystal Palace, Brighton & Fulham – những đội từng khiến “Pháo thủ” mất 9/12 điểm mùa trước.

Arteta hiểu rõ: để trở thành nhà vô địch, chỉ “giỏi” thôi chưa đủ.

“Chúng tôi đã giành danh hiệu, nhưng chưa phải những danh hiệu lớn nhất. Đôi khi bạn phải chấp nhận rằng có người xuất sắc hơn. Trong bóng đá, để chiến thắng ở đỉnh cao, bạn phải thật sự phi thường. Và đó là mục tiêu mà chúng tôi đang hướng tới”.