Vì sao xe khách hai tầng hay lật?

Vụ lật xe khách Mai Linh 2 tầng tại Quảng Bình sáng 17/7 một lần nữa khiến nhiều người lo ngại về mối nguy hiểm từ loại phương tiện quá khổ này.

PV Báo Giao thông đã trao đổi với PGS. TS Nguyễn Khắc Trai (Nguyên giảng viên ĐH Bách Khoa Hà Nội) về những khác biệt giữa xe khách hai tầng với xe thông thường, đòi hỏi kỹ thuật lái rất chuẩn của tài xế.

Xe khách giường nằm 2 tầng của hãng Mai Linh Express bị tai nạn tại Quảng Bình vào 3h30’ ngày 17/7

Nhiều tài xế cho biết lái xe hai tầng khác hẳn xe thông thường, ông có thể lý giải điều này?

Xe hai tầng giường nằm có thể coi như một loại xe siêu trường siêu trọng. Kết cấu xe hai tầng giường nằm và xe khách thường có nhiều đặc điểm khác nhau. Xe hai tầng giường nằm có chiều dài lớn, trọng tải của nó được thiết kế ở vùng giới hạn trọng tải của xe hai cầu.

Do vậy, khi điều khiển xe không nên tăng giảm ga, đánh lái đột ngột. Điều đó dễ gây nên thay đổi tải trọng đặt lên các cầu xe và dễ dẫn tới trượt ngang và trượt dọc bánh xe khi chạy trên đường có độ bám thấp.

Ở Việt Nam, nhiều mặt đường xấu, nhiều ổ gà nên lái xe phải hết sức chú ý. Đặc biệt, lái xe nên lái với tốc độ thấp hơn xe khách thường và xử lý tình huống sớm hơn. Với loại xe này, cần người lái cẩn trọng, điềm tĩnh.

Với loại xe này, tai nạn phổ biến nhất là lật xe, vì sao như vậy, thưa ông?

Nguyên nhân lật xe là do xe mất ổn định khi ngẫu lực gây lật lớn hơn ngẫu lực chống lật. Xe lật ngang là do mất ổn định ngang, ví dụ xe chạy trên đường nghiêng hay đụng ổ gà có một bên cao còn bên kia thấp hơn. Xe lật dọc là do mất ổn định dọc, ví dụ xe chạy lên dốc nhanh, hay chạy đổ dốc nhanh và phanh gấp.

Đương nhiên, khả năng bị lật của xe hai tầng luôn cao hơn một tầng vì trọng tâm xe hai tầng cao hơn. Xe cũng dễ bị lật ngang khi quay vòng gấp do lực ly tâm tạo ngẫu lực gây lật.

Các tài xế cần lưu ý thêm những nguyên nhân khác như: Xe đổ đèo nhanh, phanh gấp khiến lái xe mất bình tĩnh đánh tay lái gấp tạo ra lực ly tâm lớn dẫn đến lật xe…

Như vậy, xe khách hai tầng là một phương tiện đặc biệt rất cần những cảnh báo hoặc quy định riêng để đảm bảo an toàn?

Tôi cho rằng, trước hết phải nói tới sự tắc trách của nhà sản xuất, đại lý, nhà phân phối xe. Tôi được biết hầu như họ không hướng dẫn, cảnh báo khách hàng về cách sử dụng và tuân thủ các quy tắc an toàn đối với loại xe này.

Doanh nghiệp cũng chưa ý thức hết được việc này. Nếu đưa một lái xe đang sử dụng xe khách thường chuyển sang cầm lái loại xe hai tầng quá khổ chạy các tuyến đường dài sẽ rất nguy hiểm, bởi cách thao tác, xử lý trên 2 loại xe này khác nhau.

Nếu không tuân thủ luật lệ, không nắm được đặc thù kỹ thuật của xe mà phóng nhanh, phanh và đánh lái gấp, lấn làn… nhất là khi chạy ban đêm thì nguy cơ xảy ra tai nạn vô cùng lớn. Với đường ở ta, tài xế xe hai tầng không nên chạy hết tốc độ tối đa quy định với xe thông thường.

Cảm ơn ông!