Hết “đát”, gần 140.000 ô tô về đâu?

Đến ngày 1-1-2016, cả nước có gần 140.000 ô tô hết hạn sử dụng và việc tịch thu hay chấm dứt tham gia giao thông của những xe này đang gặp rất nhiều khó khăn.

Ông Trần Kỳ Hình, Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ Giao thông Vận tải - GTVT), cho biết tính đến hết năm 2014, cả nước có 118.650 ô tô hết niên hạn sử dụng (NHSD), trong đó có 77.858 xe chở hàng và 40.792 xe chở người. Đến ngày 31-12-2015, có thêm 20.994 ô tô sẽ hết NHSD. Như vậy, hết năm 2015, cả nước có xấp xỉ 140.000 ô tô hết NHSD. Điều đáng nói là trong số này, không ít xe vẫn đang lưu thông trên đường và đã gây ra nhiều vụ tai nạn thảm khốc. Cụ thể, trong năm 2015, qua khảo sát tại một số tỉnh như Thanh Hóa, Gia Lai, Tây Ninh…, Cục Đăng kiểm Việt Nam phát hiện hàng trăm ô tô hết NHSD nhưng vẫn hoạt động, thậm chí xe khách hết NHSD vẫn được dùng để đưa đón học sinh.

Tung hoành khắp nơi

Ở các tỉnh miền Trung, nhất là vùng sâu - vùng xa, tình trạng người dân sử dụng ô tô hết NHSD khá phổ biến.

Chiếc xe tải hết hạn đăng kiểm hơn 1 năm vẫn chở gỗ dẫn đến vụ tai nạn vào ngày 23-7 tại tỉnh Quảng Nam làm 1 người chết, 2 người bị thương Ảnh: TRẦN THƯỜNG

Thượng tá Nguyễn Đức Chỉ, Trưởng Phòng CSGT Công an tỉnh Quảng Nam, thừa nhận trên địa bàn này có tình trạng ô tô hết NHSD nhưng vẫn được người dân sử dụng. CSGT thường xuyên xử phạt nhưng chưa có số liệu thống kê cụ thể.

12 giờ ngày 23-7, tại huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam, xe tải biển kiểm soát  92K-9645 (hết hạn đăng kiểm hơn 1 năm) do tài xế Đặng Văn Lê điều khiển chở gỗ lưu thông trên Quốc lộ 40B, trong lúc xuống đèo đã tông vào taluy đường rồi lao xuống vực. Tai nạn khiến anh Phan Đình Âu (19 tuổi, ngụ huyện Tiên Phước, là người đi trên xe) tử vong tại chỗ. Tài xế và một nạn nhân khác bị kẹt cứng trong cabin, người dân ở gần đó phải phá cửa xe đưa các nạn nhân đi cấp cứu. Theo dữ liệu kiểm định, xe tải này sản xuất năm 2006 tại Việt Nam, kiểm định lần gần nhất vào ngày 11-7-2013 và hạn kiểm định đến ngày 10-7-2014 do Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới 9201S - Quảng Nam thực hiện. Như vậy, đến thời điểm xảy ra tai nạn, chiếc xe quá hạn kiểm định hơn 1 năm.

Nếu xe hết NHSD ở các địa phương thường hoạt động tại địa bàn miền núi, dùng để chở nông sản cho các nhà máy chế biến và lưu hành vào đêm khuya thì trên các tuyến đường ở trung tâm TP Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi, hằng ngày vẫn có những xe cũ kỹ, mục nát công khai chở đất, đá, vật liệu. Nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng đã xảy ra khi các xe này mất phanh, mất lái lao vào người đi đường. Theo thống kê, toàn tỉnh Quảng Ngãi có khoảng gần 1.000 ô tô hết NHSD, trong đó có hơn 300 xe khách. Một cán bộ thanh tra giao thông cho biết: “Chúng tôi thường xuyên kiểm tra, xử lý rất kiên quyết với những xe hết NHSD nhưng việc phát hiện không đơn giản bởi họ thường xuyên trốn tránh”.

Nghiên cứu phương án tịch thu

Ông Nguyễn Hữu Trí, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam, cho biết dù đơn vị này đã cung cấp số liệu cho phòng CSGT, sở GTVT, thanh tra giao thông các địa phương, đồng thời chủ động phối hợp với các lực lượng tuần tra thực hiện kiểm tra liên ngành để kiểm soát trên đường, xử lý nghiêm, tuy nhiên vẫn không ít chủ xe cố tình dùng ô tô hết NHSD để chở hàng, chở người ở những khu vực vùng sâu, vùng xa, những nơi lực lượng chức năng kiểm soát còn mỏng.

Theo trung tá Trịnh Cao Cường, Đội trưởng Đội Đăng ký phương tiện giao thông cơ giới đường bộ  - Phòng CSGT Công an tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn tỉnh này có 3.055 ô tô đã hết NHSD hoặc sẽ hết NHSD vào ngày 31-12-2015. Hiện Phòng CSGT Công an tỉnh Thanh Hóa đã gửi thông báo tới công an các huyện, thị, thành phố trên địa bàn để rà soát, yêu cầu chủ ô tô đã hết NHSD đến cơ quan công an làm thủ tục xóa sổ phương tiện.

“Qua tuần tra, kiểm soát, lực lượng CSGT đã phát hiện và bắt giữ 181 ô tô hết NHSD. Ngoài phạt tiền theo quy định, chúng tôi đã yêu cầu chủ phương tiện phá hủy, cắt bỏ xe ngay tại chỗ” - trung tá Cường khẳng định.

Trả lời về việc làm sao để xử lý triệt để ô tô hết NHSD mà vẫn lưu thông, ông Nguyễn Hữu Trí cho biết Cục Đăng kiểm Việt Nam chỉ có thể kiểm tra, phát hiện và kiến nghị địa phương, cơ quan công an để xử lý chứ không có quyền chặn bắt xe. Hiện cơ quan này đang nghiên cứu đề nghị của chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia về việc giao Cục CSGT tổ chức lực lượng kiểm tra liên ngành toàn quốc nhằm tuyên truyền và tịch thu ô tô hết NHSD nhưng vẫn tham gia giao thông. Ông Trí cũng cho rằng ngoài các lực lượng chức năng xử lý trên đường, cần có cơ chế gắn trách nhiệm của chủ tịch UBND cấp xã, công an khu vực trong quản lý xe hết NHSD tại địa bàn.

“Để thu hồi được số lượng ô tô hết NHSD tại các địa phương, lãnh đạo tỉnh phải giao trách nhiệm cụ thể cho lãnh đạo cơ quan chức năng các quận, huyện và nên giao cho lực lượng công an xã, công an khu vực giám sát việc chủ xe hết NHSD nộp lại giấy tờ đăng ký, biển số, đăng kiểm...” - ông Trí nói.