Lịch vạn niên
10 sai lầm khi nuôi dạy con khiến nhiều bố mẹ Việt đang gây hại cho trẻ
Cha mẹ nào cũng muốn mang lại những điều tốt nhất cho con mình. Tuy nhiên, một số phụ huynh lại mắc lỗi trong quá trình nuôi dạy con, để lại những hậu quả tới tương lai sau này của trẻ. Dưới đây là 10 sai lầm phổ biến nhất được các chuyên gia chỉ ra.
1. Áp đặt, kiểm soát con
Nhiều bậc phụ huynh có xu hướng liên tục nhắc nhở con phải làm gì và làm như thế nào. Tất nhiên, đây là điều hết sức bình thường vì bố mẹ nào cũng luôn cố gắng hết sức để giữ cho con mình khỏe mạnh và an toàn.
Tuy vậy, việc kiểm soát con thái quá sẽ khiến trẻ không biết cách tự quản lý cảm xúc của bản thân và cũng không có không gian để phát triển. Hành vi này của bố mẹ sẽ khiến con gặp vấn đề về khả năng thích nghi xã hội, kết bạn hay phân tích hành vi.
Vì vậy, nếu nhận thấy con có khả năng xử lý tình huống mà không cần sự giúp đỡ, phụ huynh hãy để con tự làm điều đó. Bạn có thể hướng dẫn trẻ cách vượt qua tình huống khó khăn nhưng không nên áp đặt. Nói chuyện về cảm xúc và chia sẻ một số cách đối phó với căng thẳng sẽ giúp ích cho trẻ về lâu dài.
2. Rèn con bằng đòn roi
Đây là quan điểm của rất nhiều bậc phụ huynh. Họ không chỉ tin rằng đòn roi là cách rèn luyện kỷ luật tốt nhất mà còn tích cực sử dụng phương pháp này khi dạy con.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết lạm dụng thể chất dẫn đến rất nhiều hậu quả, trong đó có hành vi chống đối xã hội, rối loạn tâm lý, nghiện rượu bia và chất kích thích. Đứa trẻ thường xuyên bị phạt đòn roi còn có nguy cơ mắc bệnh về tim mạch và hen suyễn cao hơn.
3. So sánh con với người khác
Bố mẹ đã bao giờ so sánh bạn với ai đó chưa? "Bạn A rất ngoan trong khi con thì hư như vậy đấy!", "Bạn B có thể đếm đến 100, còn con thì chỉ được đến số 10"...
Các nhà tâm lý học cho biết chúng ta không nên lặp lại sai lầm này. So sánh con mình với người khác sẽ làm giảm lòng tự trọng và giá trị bản thân ở một đứa trẻ. Nó cũng tạo ra khoảng cách giữa bố mẹ và con cái, bởi trẻ thường cảm thấy bất an và mất niềm tin vào bạn. Trẻ cần tình yêu thương và sự ủng hộ của bố mẹ trong mọi tình huống, do đó thay vì cố nói những câu so sánh để trẻ chán nản và thất vọng, bạn hãy tập trung nói về vấn đề và tìm cách giúp trẻ cải thiện.
4. Dạy dỗ không nhất quán
Ngày hôm trước, bạn yêu cầu con tự dọn dẹp đồ chơi, nhưng sang đến ngày hôm nay, bạn lại tự dọn dẹp mà không nói một lời. Hôm qua, bạn rất tức giận và phạt con vì nghịch ngợm nhưng hôm nay bạn vui vẻ và cho phép con làm mọi thứ chúng muốn trong suốt cả ngày. Khi mẹ đang cau mày thể hiện sự không vừa ý với hành vi của trẻ, bố lại nhìn trẻ mỉm cười.
Đây là những ví dụ về môi trường không ổn định, khiến trẻ bối rối không biết mình có đang làm đúng những gì bố mẹ mong đợi hay không. Sự không ổn định này có thể tác động tiêu cực đến sự phát triển lòng tự trọng, gây tổn thương và trầm cảm. Do đó, bạn nên chú ý đặt ra những quy tắc và giới hạn thích hợp, nghiêm túc tuân thủ để trẻ hiểu về những gì sắp xảy ra và làm thế nào để ứng phó với nó.
5. Hay quát tháo, to tiếng
Hãy tưởng tượng con bạn đang cư xử không đúng mực. Bạn yêu cầu con bình tĩnh hơn, từ việc nhắc một lần đến hai ba lần rồi như nổ tung. Được biết đến là phương pháp hiệu quả giúp giải tỏa cảm xúc ngay lập tức, la hét còn là cách giải quyết vấn đề dễ dàng và thuận tiện nhất. Tuy nhiên, la hét có thể khiến hành vi của trẻ trở nên tệ hơn, thậm chí đó còn là nguyên nhân của chứng trầm cảm ở trẻ.
6. Kỳ vọng quá cao
Chẳng ai muốn con mình trở thành kẻ thất bại nhưng một số người lại đặt ra kỳ vọng quá cao. Những kỳ vọng sẽ thúc đẩy trẻ có động lực và thể hiện tốt hơn, nhưng nếu mục tiêu không thực tế, trẻ có thể mắc các chứng rối loạn như mất ngủ, giận dữ, mệt mỏi hoặc lo lắng.
"Trẻ em trở nên sợ mắc lỗi khi bố mẹ mong chúng làm mọi thứ một cách hoàn hảo. Hãy dành chút thời gian và suy nghĩ xem liệu bạn có đốc thúc con nhiều hơn mức cần thiết hay không", Ryan Hong, nhà khoa học của Đại học Quốc gia Singapore cho biết.
7. Không làm gương cho con
Mối quan hệ giữa bố mẹ và con cái có thể được phản ánh qua câu nói "Bạn sẽ gặt hái những gì bạn gieo trồng". Các nghiên cứu khoa học xác nhận rằng trẻ hấp thu những giá trị từ bố mẹ nhiều hơn từ bất kỳ ai khác. Chúng sao chép hành vi của bạn. Do đó, nếu trẻ dành hầu hết thời gian ở bên bố mẹ và có hành vi xấu, bạn hãy tự nhìn lại bản thân đầu tiên.
8. Dọa dẫm con
"Nếu con vẫn cứ khóc, mẹ sẽ đưa con cho người đàn ông kia và ông ta sẽ nhốt con đấy!", câu nói dọa dẫm này có thể khá hiệu quả, nhưng các nhà tâm lý học khuyên phụ huynh không nên dùng cách này.
Thực tế, khi sợ hãi, trẻ không thể suy nghĩ chi tiết về hành vi của mình. Thay vào đó, trẻ sẽ rất lo lắng mỗi nhìn thấy cảnh sát, bác sĩ hay những người mà bố mẹ thường lôi ra để dọa nạt. Ngoài ra, do não bộ đã quen xử lý nhanh thông tin gây sợ hãi, trẻ sẽ càng dễ cảm thấy sợ hãi hơn.
9. Tránh những chủ đề nhạy cảm
Một số phụ huynh có xu hướng tránh thảo luận các chủ đề liên quan đến giới tính và tình dục với con. Ngay cả khi con đã là thanh thiếu niên, họ vẫn nghĩ chủ đề này quá nhạy cảm, để con tự tìm hiểu ở trường hoặc từ bạn bè.
Tuy nhiên, theo nghiên cứu khoa học, quan điểm này thể hiện sự vô trách nhiệm của phụ huynh. Nếu bố mẹ thường xuyên phớt lờ và không trò chuyện nghiêm túc để định hướng, thanh thiếu niên có thể quan hệ tình dục sớm hoặc thiếu hiểu biết về quan hệ tình dục an toàn.
10. Tâng bốc thái quá
Nhiều phụ huynh thường nói những câu như: "Con là người đặc biệt và duy nhất trên thế giới này" và cho rằng nó sẽ giúp xây dựng sự tự tin và lòng tự trọng của trẻ. Các chuyên gia cho biết việc khích lệ trẻ là rất quan trọng. Tuy nhiên, nếu nhấn mạnh thường xuyên và tâng bốc thái quá, bạn có thể khiến trẻ trở nên kiêu căng và luôn cho rằng mình là trung tâm.
8 sai lầm cha mẹ hay mắc phải ảnh hưởng xấu đến cuộc đời con cái
