Hệ lụy khi quá phụ thuộc vào AI trong công việc

AI giúp con người làm việc nhanh hơn, nhưng sự lạm dụng đang khiến nhiều người đánh mất khả năng sáng tạo, tư duy độc lập và cả những kỹ năng xã hội quan trọng.

Trong số phát sóng tuần này, Chuyện Cuộc Sống mang đến hai chủ đề thời sự: Hệ lụy khi quá phụ thuộc vào AI để giảm tải công việc và Học cách tha thứ trong gia đình. Hai câu chuyện, một ở nơi công sở và một trong chính mái ấm, sẽ soi chiếu những biến đổi tâm lý của con người hiện đại.

Phụ thuộc AI: Tiện lợi trước mắt, đánh đổi dài lâu

AI đã trở thành trợ lý quen thuộc của nhiều người (Ảnh minh họa)AI đã trở thành trợ lý quen thuộc của nhiều người (Ảnh minh họa)

AI đã trở thành trợ lý quen thuộc của nhiều người (Ảnh minh họa)

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang xuất hiện trong hầu hết các lĩnh vực, từ sáng tạo nội dung, giáo dục đến kế toán, hành chính. Nhờ khả năng xử lý nhanh, chính xác, AI trở thành trợ lý quen thuộc của nhiều người. Nhưng đằng sau sự tiện lợi đó là nỗi lo về sự phụ thuộc ngày càng lớn.

Chị Lê Thanh Hằng (TP.HCM) chia sẻ từng xem AI là “công cụ dùng mọi lúc, mọi nơi”. Nhưng càng dùng, chị càng thấy mất dần sự sáng tạo: “Giọng văn của tôi giống máy đọc, không còn là tôi nữa”. Anh Nguyễn Minh Trung (TP.HCM) cũng từng gặp rắc rối khi quá tin vào AI, dẫn đến văn bản hoàn toàn sai ngữ cảnh.

Nhiều người dùng cho biết họ dần trở nên thụ động, lười tư duy và lo lắng khi phải làm việc mà không có AI hỗ trợ.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Vân – Chuyên gia tâm lý, lạm dụng AI sẽ khiến con người giảm khả năng tự chủ, sáng tạo và thu hẹp tương tác xã hội. Kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp hay xử lý tình huống thực tế cũng bị ảnh hưởng.

Trong khi đó, Thạc sĩ Nguyễn Ngọc Chấn (FPT Polytechnic) nhấn mạnh ba nguyên tắc khi sử dụng AI:

- 80/20: Con người vẫn chiếm 80% công việc tư duy, sáng tạo; AI chỉ hỗ trợ phần còn lại.

- Luôn tư duy phản biện, không xem kết quả AI đưa ra là tuyệt đối đúng.

- Lập kế hoạch rõ ràng, phân định rõ bước nào cần AI, bước nào con người phải tự thực hiện.

Các chuyên gia cho rằng AI chỉ thực sự hữu ích khi con người giữ được “phần người” — cảm xúc, trực giác, sáng tạo — vốn là những điều máy móc không thể thay thế.

Học cách tha thứ: Chìa khóa mang yêu thương trở lại mái ấm

Người trẻ nên là người chủ động dung hòa mâu thuẫn giữa các thế hệ (Ảnh minh họa)

Bên cạnh câu chuyện tại công sở, Chuyện Cuộc Sống cũng đặt vấn đề về tha thứ trong gia đình — điều tưởng đơn giản nhưng đôi khi lại khó nhất.

Chị Lê Hồng Nhung (TP.HCM) kể lại việc giận mẹ chỉ vì chuyện nhỏ, bỏ nhà đi cả tháng. Khi trở về nghe mẹ nói “Mẹ tưởng con giận mẹ rồi”, chị mới hối hận vì đã để khoảng cách lớn dần.

Trong hôn nhân, những mâu thuẫn nhỏ nhặt cũng đủ khiến vợ chồng im lặng nhiều ngày. Anh Nguyễn Văn Phong (TP.HCM) cho biết từng giận vợ cả tuần trước khi chủ động mở lời và cả hai cùng nhận lỗi, hòa giải.

Theo Thạc sĩ Lê Thị Minh Hoa, cái tôi cá nhân là nguyên nhân khiến nhiều người khó tha thứ. Chúng ta thường nhớ rất lâu những tổn thương và nghĩ giận hờn sẽ khiến đối phương phải day dứt, nhưng chính bản thân lại chịu mệt mỏi nhiều nhất.

Thạc sĩ Trần Hương Thảo nhấn mạnh: tha thứ cần có trí tuệ. Phải hiểu người gây ra lỗi có thật sự muốn sửa chữa hay không; khi hai phía cùng thấu hiểu, việc hàn gắn mới bền vững. Đôi khi, chỉ một câu hỏi đơn giản như “Hôm nay thế nào?” cũng đủ mở cánh cửa của sự bao dung.

Chuyên gia cũng cho rằng người trẻ, với khả năng tiếp cận thông tin nhanh và rộng, nên là người chủ động dung hòa mâu thuẫn giữa các thế hệ.

Mất việc vì AI

TP HCM - 13 năm làm thiết kế đồ họa, chưa bao giờ Vy Quân thấy nguy cơ thất nghiệp rõ ràng như năm qua khi 90% khách hàng dừng hợp tác, chuyển sang...

Bấm xem >>