Duterte sỉ nhục Obama, quan hệ Mỹ-Philippines sẽ ra sao?

Các quan chức Mỹ tin rằng sự cố vạ miệng của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte có thể tạo nên vết sẹo trong quan hệ đồng minh hai nước.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte.

Theo tờ Bưu điện Hoa nam Buổi sáng (SCMP), Bộ Ngoại giao Mỹ và ứng viên đảng Dân chủ tranh cử tổng thống Hillary Clinton nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng mối quan hệ dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, sau khi ông Duterte đe dọa tương lai quan hệ đồng minh hai nước bằng cách gọi Tổng thống Mỹ Barack Obama là “đồ khốn nạn”.

Bộ Ngoại giao Mỹ nói đã lên kế hoạch cho cuộc gặp giữa ông Obama và người đồng cấp Duterte bên lề hội nghị khu vực ở Lào ngày 6.9 nhưng đã hủy bỏ vì giọng điệu của tổng thống Philippines khó có thể tạo ra uộc đối thoại mang tính xây dựng.

“Từ ngữ là quan trọng và chúng tôi muốn nhìn thấy bầu không khí thân mật, cởi mở với sự hợp tác mạnh mẽ”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner phát biểu trong cuộc họp báo thường kỳ ở Washington.

Bà Hillary Clinton, người từng là bộ trưởng ngoại giao, ủng hộ quyết định hủy bỏ cuộc gặp của ông Obama. “Khi nhà lãnh đạo Philippines xúc phạm tổng thống, hoàn toàn phù hợp để nói: xin lỗi, không có cuộc họp nào cả”, bà Clinton nói với các phóng viên khi đang ở trên máy bay.

Bà Clinton nói thêm. “Chúng ta đã xây dựng mối quan hệ sâu rộng với Philippines. Điều quan trọng là chúng ta có mối quan hệ, nhưng nó phải dựa trên một mức độ tôn trọng mà hai bên mong muốn”.

Ông Duterte đến sân bay quốc tế Wattay, Lào để tham dự Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN.

Ông Duterte đã có lời lẽ xúc phạm Tổng thống Mỹ Obama khi giải thích rằng ông không muốn ngồi nghe rao giảng về nhân quyền, trong bối cảnh cuộc chiến chống ma túy ở Philippines đã giết hại 2.400 người chỉ trong hai tháng.

Trước đây, ông Duterte cũng từng thóa mạ giáo hoàng Francis và đại sứ Mỹ. Sau khi phía Philippines bày tỏ sự hối hận, Nhà Trắng nói tổng thống Mỹ có thể trao đổi không chính thức với ông Duterte.

Phát ngôn vạ miệng của ông Duterte đe dọa làm phức tạp thêm mối quan hệ giữa Washington và đồng minh thân cận nhất Đông Nam Á, nhằm đối trọng trước yêu sách phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông.

Giới chức Mỹ cho rằng ông Duterte chỉ mới trở thành người lãnh đạo đất nước sau quãng thời gian dài làm thị trưởng. “Ông ấy có thể chưa quen với công việc mới”, một quan chức Mỹ nói.

“Thời gian sẽ chứng minh liệu ông Duterte có nhận ra cách lựa chọn từ ngữ thích hợp với các nhà lãnh đạo Mỹ hay không”, Amy Searight, cựu quan chức Lầu Năm Góc và hiện làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế nói.

Evan Medeiros, người từng là cố vấn hàng đầu của ông Obama ở châu Á cho rằng tuyên bố của ông Duterte “tạo ra vết sẹo nhưng không phải là vật cản” trong quan hệ Mỹ-Philippines. “Thật không may mắn nhưng về cơ bản là sự cố này không làm hỏng mối quan hệ hai nước”.