Quan điểm tín ngưỡng trong xây dựng nhà thờ họ, từ đường

Từ đường gia tộc là điểm tựa tinh thần của hiện tại và quá khứ, là góc tâm linh trong mỗi gia đình. Cùng trò chuyện với nhà nghiên cứu văn hoá Lê Thái Bình (người sáng lập Nam Viên Zen Art) để tìm hiểu về các yếu tố tín ngưỡng quan trọng trong việc xây dựng từ đường dòng họ.

Từ đường là nơi sinh hoạt chung của cả dòng họ về tín ngưỡng tâm linh, vì lẽ đó yếu tố tín ngưỡng trong việc xây dựng từ đường đặc biệt quan trọng. Người xưa quan niệm rằng phúc đức do tổ tiên để lại có thể giúp con cháu vinh hiển phát triển. Dựa theo quan niệm về phong thủy gỗ có tính lành, thuộc hệ mộc, tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở và phát triển không ngừng vì thế người ta thường chọn chất liệu gỗ để xây dựng từ đường. Bên cạnh chất liệu, còn có những nghi lễ nhất thiết không thể bỏ qua.

Ông Lê Thái Bình - nhà nghiên cứu văn hoá tín ngưỡng đồng thời là người sáng lập Nam Viên Zen Art - đơn vị thiết kế, thi công nhà gỗ cổ truyền, từ đường dòng họ chia sẻ:

“Việc đầu tiên trước khi bắt tay vào xây dựng thì gia chủ phải mượn thầy địa lý tìm mảnh đất tốt trong khu vực sinh sống để phân kim lập hướng rồi cắm đất xây dựng từ đường. Sau khi chọn được đất thì làm lẽ bố cáo với thần linh đất ấy và tổ tiên dòng họ để xin ngày lành tháng tốt khai sơn lập hướng phong thuỷ hay còn gọi là bắt đầu động thổ. Lưu ý 1 điểm vì từ đường là biểu tượng cho dòng họ chủ về âm phúc nên không thể lấy theo hướng thông thường hay sử dụng Bát Trạch mà phải sử dụng Hình Thế Loan Đầu kết hợp với Huyền Không Phi Tinh và một số phương pháp khác để tìm vị trí thích hợp cho từ đường.

Sau khi chọn được ngày giờ phù hợp để khởi công động thổ thì chọn ra những vị có chức sắc cao nhất trong dòng họ để tiến hành khởi công động thổ.

Tiếp theo là chọn nguyên vật liệu và làm lễ phạt mộc. Ngoài chất lượng gỗ thì cần xem xét các yếu tố phong thủy như tránh những cây gỗ có mắt mọc ngược, những cây gỗ có hình thái mang sát khí cao.

Ngày thượng lương cất nóc phải chọn ngày đại cát đại lợi trong tháng. Trước khi thượng lương người thầy phải làm phép tống thần mộc và hô lên những câu thần chú để chúc phúc cho gia chủ và xua đuổi tà ma ví dụ như: “Thiên nhất sinh thuỷ, địa nhất sinh hoả, địa lục thành chi, đãng hoả viên chi, khoặc khứ trừ mộc tinh cố khí, phục thi thượng lương, chi hậu y cầm, vinh quy cấp như trường sinh vạn tiệp, hạo hạo hi hi đại đế luật lệnh.” Ngoài ra, theo ước nguyện của dòng họ mong muốn con cháu phát phúc đỗ đạt công danh thì người có chức sắc nhất trong dòng họ thường treo 1 quyển sách và bút tại cột nóc cho đến khi khánh thành từ đường thì bỏ xuống. Trong việc này còn rất nhiều những tập tục văn hoá sẽ được các thầy hướng dẫn khi làm lễ.

Sau cùng là ngày khánh thành nhập trạch an vị lô nhang bài vị tổ tiên điền hoàn long mạch sau khi đã hoàn tất công trình”.

Ông nói thêm: “Đối với một số họ tộc đã chỉ định sẵn mảnh đất để xây dựng từ đường thì cần xem hình thế đất ấy mạnh yếu ra sao để lên phương án khắc phục. Trước hết phải đo đạc khảo sát thế cục đất, xem hướng sơn - thuỷ; huyệt tốt và huyệt xấu; sinh khí ở khu đất này ra sao, liệu khí của khu đất có đang trong thời kỳ sinh vượng tử tuyệt hay không...

Trên thực tế những kiêng kỵ trong phong thuỷ có rất nhiều, trong tình thế này tốt nhất nên mời thầy phong thuỷ đến xem đất và kết hợp với đơn vị thiết kế, thi công đưa ra phương án khắc phục những thế đất chưa được hài hoà như nâng nền, chuyển hướng hay làm hồ cá, hòn non bộ….

Về việc xem ngày hiện nay có không dưới 10 cách xem ngày, mỗi cách xem lại dùng cho một lĩnh vực khác nhau. Người xem ngày và tiến hành làm lễ nên là các thầy giỏi, am hiểu cả về phong thuỷ, lá số tứ trụ cũng như các tập tục tín ngưỡng tâm linh để thực hiện những nghi lễ quan trọng này”.

Nguồn: [Link nguồn]Nguồn: [Link nguồn]