Người hồi sinh guốc mộc: "Mối nhân duyên kỳ lạ"

Một ngày, bất chợt chúng ta bắt gặp hình ảnh đôi guốc xuất hiện đâu đó vừa lạ vừa quen với kiểu dáng độc đáo cùng màu sắc bắt mắt, đầy ấn tượng. Và sự thật, hình ảnh những đôi guốc mộc thân quen đang được “hồi sinh” một cuộc đời mới, đầy sắc màu.

Với sự khéo léo kết hợp giữa truyền thống và những sáng tạo của nghệ thuật hiện đại, những đôi guốc mộc được chế tác “hồi sinh” từ những miếng gỗ thông bền bỉ, đế dép được lót cao su chống trơn, trượt. Đặc biệt, phần quai guốc được tận dụng từ những mảnh vải thừa rồi được thêu, đính đá… vừa giúp hạn chế rác thải nhưng vẫn mang tính thẩm mỹ cao.

Đó chính là ý tưởng hồi sinh guốc mộc, được hiện thực hóa bởi nhà thiết kế Lily Hoàng (Đống Đa, Hà Nội) và các cộng sự trong suốt một năm qua.

Người hồi sinh guốc mộc: "Mối nhân duyên kỳ lạ" - 3

Chia sẻ với phóng viên về câu chuyện hồi sinh guốc mộc, Lily Hoàng – nhà thiết kế trẻ cho hay, guốc mộc nằm trong dự án tái sinh đồ cũ của cô. Lúc đó là tháng 3/2021 – đúng thời điểm dịch Covid-19 đang diễn ra căng thẳng. “Có lẽ cũng nhờ thời điểm dịch nên mình có thêm thời gian để ngẫm về cuộc sống nhiều hơn. Mình mong muốn, ngoài công việc đang làm thì có thể làm những điều gì đó lớn hơn, mang lại nhiều ý nghĩa hơn cho xã hội, cho cuộc sống” - Lily Hoàng chia sẻ.

Về sâu xa, Lily Hoàng quan niệm, trong nội tâm mỗi người vốn đều là lương thiện và hướng về thiên nhiên. Tuy nhiên, cần có một giai đoạn để người ta trưởng thành.

“Với mình cũng vậy, khi tìm về với guốc mộc có lẽ là lúc thể hiện sự trưởng thành của bản thân mình.” – nhà thiết kế trẻ bày tỏ.

Tình cờ, trong một lần được chị em trong nhóm tái sinh đồ cũ gợi ý về việc tái sinh những đôi guốc mộc, Lily Hoàng đã dành thời gian để trải nghiệm về những đôi guốc và chợt nhận ra guốc mộc là một trong những sản phẩm cô thực sự rất tâm huyết.

Người hồi sinh guốc mộc: "Mối nhân duyên kỳ lạ" - 4

Thực sự không thể ngờ, cô gái bén duyên với guốc mộc nhanh đến vậy. Lily Hoàng cho hay, có lúc cô còn ngỡ ngàng vì chính bản thân cô từng không nghĩ lại có một ngày mình gắn bó với những đôi guốc mộc “bởi trước đó mình chưa từng đi và chưa hề biết nhiều về guốc mộc. Tại sao mình lại có thể yêu guốc mộc đến vậy?”.

Đặc biệt, khi diện trang phục áo dài đi cùng guốc mộc, LiLy ngỡ ngàng nhận ra rằng hóa ra guốc mộc rất dễ đi và phù hợp với khí hậu nhiệt đới của Việt Nam. Không chỉ vậy, hình ảnh guốc mộc lại là nét văn hóa rất độc đáo, đáng được tôn vinh và giữ gìn. “Mình thực sự quyến luyến cái tiếng ‘lộc cộc’ của đôi guốc mộc nên quyết định tìm về cội nguồn và gắn bó với guốc mộc từ đó” – LiLy Hoàng chia sẻ.

Điều bất ngờ và thú vị, đó là khi những sản phẩm guốc mộc được “hồi sinh” đưa ra thị trường, thì hoàn toàn chinh phục được rất nhiều bạn trẻ.

May mắn nữa là dự án guốc mộc tái sinh đã được bác Trương Công Đức (nghệ nhân trong gia đình 3 đời làm guốc) nhận lời đồng hành cùng dự án và hỗ trợ rất nhiệt tình. Dù bác đã lớn tuổi, trong khi công việc làm guốc thủ công khá vất vả, bụi bặm nhưng vì yêu nghề, bác Đức vẫn sẵn sàng gắn bó, hướng dẫn để hoàn thành các đơn hàng.

Người hồi sinh guốc mộc: "Mối nhân duyên kỳ lạ" - 5

“Trân trọng ký ức, đánh thức tương lai”. Theo Lily, guốc mộc chính là một phần ký ức rất đẹp của dân tộc. Với thế hệ tương lai, đó không phải là chuyện thích hay không mà là nhiệm vụ cần phải giữ gìn và phát huy. cô tin rằng, trong sâu thẳm sản phẩm guốc có rất nhiều giá trị, mà cái gì có giá trị thì nó sẽ tồn tại. Nhiệm vụ của cô là khơi dậy và lan tỏa giá trị đó, để mọi người biết nhiều hơn.

Người hồi sinh guốc mộc: "Mối nhân duyên kỳ lạ" - 6

Như có sự dẫn dắt, cô gái ấy đã đến làng guốc Yên Xá (Thanh Trì, Hà Nội) tìm gặp nghệ nhân Trương Công Đức, nghệ nhân cuối cùng của làng guốc và được ông đồng ý làm khuôn guốc gỗ theo thiết kế của Lily Hoàng.

Có một điều không thể phủ nhận, đó là đến thôn Yên Xá bây giờ, nhiều người không nhận ra nơi đây từng tồn tại nghề guốc mộc nổi tiếng.

Nhiều người dân trong làng tiếc nuối cho biết, khi các loại giày dép thời trang vô cùng phong phú, đẹp mắt tràn ngập thị trường thì cũng là lúc guốc mộc Yên Xá không còn được chuộng nữa. Số hộ làm guốc giảm nhanh chóng. Nếu như cách đây 20 năm, cả thôn Yên Xá có hàng trăm hộ làm guốc thì nay khó khăn lắm mới tìm được người thợ làm guốc trong làng.

Người hồi sinh guốc mộc: "Mối nhân duyên kỳ lạ" - 7

Sản phẩm ngày xưa do làng làm ra thường đóng một triện hình con voi lên đôi guốc. Người buôn đến đặt và lấy hàng nhiều lắm, xe ô tô đến chở hàng đỗ kín đường làng. Trước cổng mỗi gia đình, củi, gỗ phế phẩm từ việc làm guốc chất thành đống lớn. Bây giờ thì vắng teo.

“Thời điểm hưng thịnh nhất, làng có tới 200 hộ làm guốc, nhưng đến nay cả làng chỉ còn mình tôi làm. Nhiều lúc tôi chợt nghĩ, không khéo khi mình chết đi có lẽ làng sẽ không còn ai làm công việc này nữa”, nghệ nhận Đức chia sẻ.

Quả thật bây giờ dù có đi sâu vào trong khu làng, căng tai cũng khó nghe được những tiếng lách cách, lộc cộc thứ âm thanh quen thuộc phát ra từ những dụng cụ chế tác guốc.

Người hồi sinh guốc mộc: "Mối nhân duyên kỳ lạ" - 8

Thời gian xoay vần, thị hiếu của con người cũng thay đổi theo. Những đôi guốc mộc quen thuộc với người phụ nữ xưa tưởng chừng như đã rơi vào quên lãng thì nay những sản phẩm guốc thực sự đang được hồi sinh, với một cuộc đời mới.

Giờ đây, trung bình mỗi tháng bác Đức làm cho dự án guốc mộc tái sinh từ 150 - 200 đôi. Thời điểm cận Tết mọi người tìm về đặt guốc rất nhiều, các đơn hàng dịp cuối năm cũng tăng lên đáng kể.

Người hồi sinh guốc mộc: "Mối nhân duyên kỳ lạ" - 9

Nhờ sự hỗ trợ của nghệ nhân làng nghề guốc mộc truyền thống, những đôi guốc được hồi sinh thực sự là một sản phẩm hoàn hảo, thu hút thị hiếu người tiêu dùng. Đặc biệt, với nhiều kiểu dáng tinh tế, độc lạ, mỗi đôi guốc sau khi được hoàn thiện có giá thành vừa túi tiền, trung bình từ 200 nghìn– 500 nghìn – 1 triệu đồng (tùy theo mẫu hoặc theo đơn đặt hàng).

Là một cô gái hiện đại, nhưng Lily Hoàng luôn yêu thích và hướng tới những giá trị truyền thống. Bên cạnh những đôi guốc gỗ xinh xắn và độc đáo, Lily còn sáng tạo nhiều sản phẩm thời trang handmade từ đồ tái chế và các nguyên liệu thân thiện môi trường. Lily chia sẻ: “Mình chỉ mong muốn giúp chị em hiện đại yêu nét đẹp truyền thống, sống hòa hợp với mẹ thiên nhiên thông qua việc sử dụng những sản phẩm thời trang và phụ kiện tái chế, thân thiện với môi trường. Và guốc mộc tái sinh là một trong số đó”.

Bài viết: Hồng Hương

Thiết kế: Nãm Trung Nguyên

Nguồn ảnh: NVCC