Khi những pha nhảy múa của Quang Hải trên mặt cỏ Hàng Đẫy một buổi chiều tháng 10/2016 gây được sự chú ý nhà báo người Anh Thomas Barrett của tờ The Guardian, Quang Hải mới chỉ là một cầu thủ trẻ măng 19 tuổi mùa đầu đá V-League và trình diễn trước sự theo dõi của ít ỏi khán giả truyền hình và số cổ động viên còn lác đác hơn trên các khán đài.

Hơn 2 năm sau, hình ảnh của anh tràn ngập các mặt báo và các phương tiện truyền thông, tên của anh là chủ đề bàn tán trên mạng xã hội, và mỗi lần chạm bóng của Quang Hải là khán giả phải chú ý vào màn hình vô tuyến. Những giây phút tỏa sáng của anh đã đi vào tiềm thức của 90 triệu người Việt Nam, từ phút ăn mừng trong mưa tuyết tại Thường Châu tới pha độc diễn lăn xả trước 4 hậu vệ to cao Philippines.

Video màn trình diễn của Quang Hải trước Philippines (bản quyền clip thuộc về NextMedia, phát sóng trên VTC)

Trước buổi bình minh đầy nắng rực rỡ luôn là bóng tối bao phủ. Bóng đá Việt Nam 2 năm về trước là hình ảnh của sự thất vọng và ngờ vực. Giải VĐQG V-League đầy rẫy những chuyện lùm xùm, từ vụ ngoại binh Hải Phòng quỳ lạy trọng tài cho tới trọng tài bắt sai nghiêm trọng và nghi án cầu thủ dàn xếp tỷ số trong mùa EURO.

Còn ở các cấp đội tuyển quốc gia, sau chức vô địch lịch sử tại AFF Cup 2008, ĐT Việt Nam đã thường xuyên gây thất vọng khi giỏi lắm cũng chỉ tới được bán kết các kỳ AFF Cup tiếp theo, còn tuyển U23 tiếp tục mỏi mòn chờ một chiếc HCV môn bóng đá nam tại SEA Games. Trong năm 2016, ĐTQG bị loại ở bán kết AFF Cup, còn tuyển U23 đứng cuối vòng bảng giải U23 châu Á.

Ánh sáng le lói đến ở đội tuyển U19. Sau chức vô địch giải U19 KBZ Bank Cup, U19 Việt Nam với những Bùi Tiến Dũng, Phí Minh Long, Minh Dĩ, Đức Chinh, Tiến Linh, Đức Huy, Văn Hậu, Duy Khánh, Anh Tỷ và Quang Hải đã về thứ 3 ở giải U19 Đông Nam Á, nhưng đặc biệt nhất là vào bán kết giải U19 châu Á. Bàn thắng lịch sử của Trần Thành trước U19 Bahrain đã lần đầu tiên giúp Việt Nam có một đại diện ở giải U20 thế giới.

Ít ai ngờ rằng, một số không nhỏ thành viên của thế hệ cầu thủ U19 đó sẽ đóng một vai trò to lớn cho sự hồi sinh của bóng đá Việt Nam chỉ 2 năm sau. Và đó chính là Quang Hải.

Tháng 10/2016, ký giả Thomas Barrett đang ở Hà Nội trong một chuyến công tác Đông Nam Á cho tờ The Guardian (Anh). Ông viết về sự hưng phấn của khán giả Việt Nam khi xem bóng đá Anh so với thái độ lãnh đạm với bóng đá V-League: “Chủ nhà của tôi thức đêm để cổ vũ MU, bạn cùng phòng của tôi là một fan Arsenal. Khi tôi nói với một vài người bạn tôi sẽ đi xem một trận đấu của T&T Hà Nội, cậu ta lắc đầu, còn anh bạn ở quầy bar bật cười”.

Đó là trận đấu quyết định của V-League 2016, T&T Hà Nội sẽ đoạt chức vô địch nếu đánh bại FLC Thanh Hóa, trong khi Hải Phòng phải mong Hà Nội thua còn họ thắng với cách biệt 4 bàn. Hà Nội đã đến rất gần danh hiệu thứ 3 trong lịch sử và các fan đang hồi hộp chờ đợi trên khán đài, nhưng số fan đó trông thật ít ỏi trên các khán đài Hàng Đẫy.

Barrett không phải mất nhiều thời gian để chú ý tới một số cầu thủ. “Nguyễn Quang Hải, một cầu thủ lanh lợi mới 19 tuổi với đôi chân ma thuật, khiến các fan Hà Nội phải đứng dậy mỗi lần đón bóng và đột phá. Những tiền vệ có thể nhảy múa với trái bóng trong chân luôn biết nói một thứ ngôn ngữ bóng đá mà các fan đều trân trọng dù là ở bất cứ đâu trên thế giới”.

Trận đấu kết thúc với tỷ số 2-0, Gonzalo hoàn tất cú đúp ở phút 90+4 với cú đánh đầu và T&T Hà Nội cầm chắc chức vô địch V-League. Không phải một trận đấu quá hay, nhưng Barrett vẫn hài lòng: “Những khoảnh khắc như Quang Hải vượt qua 6 cầu thủ đối phương và Gonzalo tung một cú ngả bàn đèn bất ngờ ở mé ngoài vòng cấm, đó là bóng đá đạt tới độ thuần khiết nhất”.

“Tiềm năng của bóng đá Việt Nam là rất lớn và có rất nhiều cầu thủ giỏi, chỉ hy vọng rằng V-League sẽ vượt qua được sự khủng hoảng niềm tin từ người hâm mộ gây ra do quá nhiều scandal”.

HLV Phan Thanh Hùng đã quy hoạch cho Quang Hải, Đức Huy và một số cầu thủ trẻ khác cho CLB Hà Nội từ đầu mùa giải năm 2016, khi “Hải con” mới 19 tuổi và ở CLB những đàn anh như Thành Lương, Văn Quyết vẫn nắm vai trò chủ lực. Tầm nhìn của ông là trước cả khi những chiến công của Hải, Huy và Văn Hậu ở tuyển U19 diễn ra.

Dù không ở lại CLB Hà Nội, HLV Phan Thanh Hùng đã để lại cho đội bóng cũ di sản quý giá và khi V-League 2017 khởi tranh, Quang Hải là người đầu tiên tỏa sáng ở CLB trong lứa cầu thủ mà ông tin dùng trước đó. Một cú đúp đẹp mắt ngay vòng đầu tiên giúp Hà Nội thắng kịch tính 3-2, trước Than Quảng Ninh do chính tướng Hùng dẫn dắt: Một cú sút xa chân trái, và một quả đá phạt từ cánh phải thẳng vào góc xa, cả hai bàn bóng đều đi vào góc cao cầu môn,

Sự thăng tiến của Quang Hải là hết sức nhanh chóng, đoạt giải Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất V-League 2017 với 5 bàn ghi cho CLB Hà Nội. Đây là năm mà Quang Hải thi đấu ở cả tuyển U20, U23 lẫn ĐTQG và anh đều gây ấn tượng mạnh: Anh suýt ghi bàn trước U20 Honduras ở World Cup, là một trong số ít cầu thủ thoát khỏi sự chỉ trích sau thất bại tại SEA Games, và đánh đầu hạ Campuchia ở vòng loại Asian Cup cũng như ghi 2 bàn ở M-150 Cup. Quả bóng Đồng dành cho Quang Hải là một phần thưởng xứng đáng.

Điều đáng nói là trong năm 2017, Quang Hải đã thi đấu cho những 5 HLV trưởng khác nhau. Bên cạnh vai trò ngày một quan trọng ở CLB Hà Nội của HLV Chu Đình Nghiêm, anh dự U20 World Cup với HLV Hoàng Anh Tuấn, lần đầu lên tuyển quốc gia theo lệnh triệu tập của HLV Nguyễn Hữu Thắng, ghi bàn đầu tiên cho ĐTQG ở vòng loại Asian Cup trong lúc HLV Mai Đức Chung tạm quyền, và đá chính ở giải M-150 Cup dưới sự dẫn dắt của HLV Park Hang Seo.

Nhà cầm quân nào cũng đều thấy được phẩm chất của Quang Hải và tin dùng anh dù tuổi đời còn trẻ. Đơn giản vì cầu thủ người Đông Anh là một tài năng không thể bị bỏ qua, dù không phải ai trong số họ cũng đoán trước được thành công vang dội mà anh có được trong năm 2018.

Giải U23 châu Á 2018 là điểm xuất phát, không chỉ cho sự thăng tiến của Quang Hải, mà còn cả cho sự hồi sinh của V-League, và hơn hết là niềm tin của rất nhiều người hâm mộ. Anh chỉ là một trong những nhân tố làm nên thành công của giải đấu đó, bởi bên cạnh anh là những đồng đội xuất sắc cùng lứa U19, cộng thêm những thành viên U23 đi trước như Công Phượng, Xuân Trường, Văn Thanh, dưới sự dẫn dắt của HLV Park Hang Seo.

Nhưng Quang Hải chắc chắn là cầu thủ xuất sắc nhất của U23 Việt Nam trên hành trình tới ngôi Á quân, không chỉ ghi 5 bàn mà những bàn thắng đều có ý nghĩa quan trọng. Từ bàn mở tỷ số trước U23 Hàn Quốc cho tới bàn duy nhất hạ U23 Australia, anh càng nổi như cồn với cú đúp trước U23 Qatar ở bán kết và một pha đá phạt thần sầu gỡ hòa 1-1 trước U23 Uzbekistan ở chung kết.

Hình ảnh Quang Hải ghi bàn tung lưới Uzbekistan trong chiều mưa tuyết tại Thường Châu và màn ăn mừng sau đó đã in đậm trong trí nhớ không biết bao người hâm mộ theo dõi hành trình lịch sử này, và khi V-League 2018 khởi tranh người ta đã thấy một sự tăng trưởng về số lượng khán giả trên các khán đài nhờ hiệu ứng U23.

Quang Hải cùng nhiều tuyển thủ Hà Nội ở tuyển U23 như Văn Hậu, Đình Trọng, Duy Mạnh & Đức Huy khiến CLB Hà Nội kết thúc V-League 2018 với lượng khán giả đông thứ nhì giải đấu, chỉ sau CLB Nam Định. Kết hợp với dàn cầu thủ U23 là một lối chơi tấn công đẹp mắt và chiến thắng đều đặn, CLB Hà Nội vô địch V-League trước 5 vòng đấu và khán đài Hàng Đẫy hừng hực không khí hơn hẳn 2 năm trước, khi Thomas Barrett chứng kiến sự đăng quang trước những hàng ghế trống vắng.

Không ngoa khi nói rằng Quang Hải là người đã tạo ra hai hình ảnh đáng nhớ của bóng đá Việt Nam trong năm 2018. Khoảnh khắc anh đá phạt trước U23 Uzbekistan thực sự hoàn hảo từ đầu tới cuối: Các đồng đội cào tuyết ở điểm đặt bóng, thủ môn Uzbekistan bay người bất lực trước cú sút phạt của Hải, các cầu thủ đè lên nhau thành một khối ăn mừng.

Khó có thể diễn tả hết sự tuyệt diệu của khoảnh khắc ấy. Sự hiệp lực của tập thể để tạo ra một giây lóe sáng cá nhân, và màn ăn mừng của những người đồng đội hết mình vì nhau. Trong cơn mưa tuyết, rực một màu đỏ trên trang phục của những người Việt Nam đầy lòng tự hào.

11 tháng sau, Việt Nam – Philippines, bán kết lượt về AFF Cup 2018 tại Mỹ Đình. ĐT Việt Nam đã thắng 2-1 ở lượt đi và Philippines buộc phải vừa tấn công ghi ít nhất 2 bàn vừa khóa chặt các mũi nhọn của đội chủ nhà. Quang Hải, người thường xuyên lùi về giữa sân đón bóng để tổ chức tấn công, dĩ nhiên là một mục tiêu của các cầu thủ Philippines.

Không dễ để chặn đôi chân ma thuật của anh, và không mất nhiều thời gian để đối thủ hiểu điều đó. Vào bóng quyết liệt, dẫm vào mắt cá, đẩy sau hay thậm chí là kéo áo lộ liễu, Quang Hải vẫn tiếp tục đứng dậy. 4 cầu thủ Philippines phải ập vào để chặn một mình Hải khi anh đi bóng tới sát vòng cấm Philippines.

Không khó để thấy được sự đặc trưng của hình ảnh này. Một cầu thủ cao chỉ 1m68 vẫn lăn xả và khiến 4 cầu thủ hộ pháp phải lao vào để ngăn cản. Quang Hải như đại diện cho những người Việt Nam khác, không vì sự thấp bé thể hình mà e ngại trước đối thủ to con, không vì sự non trẻ về thành tích mà sợ hãi trước những cường quốc bóng đá.

Một trong những niềm hy vọng của bóng đá Việt Nam hướng tới chức vô địch Đông Nam Á thứ hai trong lịch sử cũng như gây thêm những tiếng vang mới ở cấp độ châu lục, Quang Hải gắn liền với những khoảnh khắc không thể quên trong 12 tháng đã qua. Anh vẫn còn một khoảnh khắc nữa đang chờ để vẽ lên: Anh và ĐT Việt Nam tham vọng lên ngôi vô địch AFF Cup vào ngày 15/12 tới tại Mỹ Đình.