“Đổi” 6 tháng tù bằng hơn 375 triệu đồng

Với những tội phạm về kinh tế, thay vì phạt tù tòa án có thể phạt tiền thật nặng, như thế vừa nhân đạo vừa đủ sức răn đe.

Mới đây, TAND TP.HCM đã sửa hình phạt cho bị cáo Lê Thị Có từ 6 tháng tù giam thành hình phạt tiền hơn 375 triệu đồng. Ngoài hình phạt này, bị cáo còn phải nộp số tiền trốn thuế hơn 375 triệu đồng cho Nhà nước. Trước đó, bị cáo Có kháng cáo xin hưởng án treo vì tuổi già sức yếu không thể thi hành án tù.

Sơ thẩm phạt tù, phúc thẩm phạt tiền

Theo hồ sơ, ngày 11.6.2013, công an kinh tế phát hiện Công ty TNHH Thương mại - Sản xuất - Vận tải - Xuất nhập khẩu Thiên Long Cole Harry đã mua bán 2.000 thùng sữa Ensure do Mỹ sản xuất với tổng giá trị hơn 1,4 tỷ đồng nhưng không có hóa đơn, chứng từ và báo cáo thuế theo quy định.

Công ty này do bị cáo Có làm giám đốc kinh doanh. Từ đó cơ quan chức năng lập biên bản vi phạm hành chính. Theo kết luận giám định thuế, công ty này đã có hành vi trốn thuế hơn 375 triệu đồng nên VKS đã truy tố bà Có về tội trốn thuế theo khoản 2 Điều 161 Bộ luật Hình sự (BLHS).

Tại phiên tòa sơ thẩm, công tố viên đề nghị TAND quận 11 phạt bị cáo 6-9 tháng tù nhưng cho hưởng án treo và phạt tiền gấp hai lần số tiền đã trốn thuế. Tuy nhiên, HĐXX đã quyết định xử phạt bị cáo Có sáu tháng tù giam và buộc bị cáo phải bồi thường số tiền đã trốn thuế.

Quá trình thụ lý phúc thẩm, bị cáo nhiều lần đến tòa mong được hưởng án treo. Thẩm phán hướng dẫn bà trước tiên muốn gì bà cũng phải nộp lại ngân sách số tiền đã trốn thuế để làm tình tiết xem xét giảm nhẹ. Sau đó, khi xử phúc thẩm, tòa đã chuyển hình phạt cho bị cáo từ phạt tù sang phạt tiền như đã nói trên.

Nói về vụ án, chủ tọa phiên phúc thẩm cho biết bị cáo Có ngấp nghé 60 tuổi, bệnh tật triền miên và có khắc phục một phần hậu quả như hướng dẫn. Đó là lý do HĐXX cân nhắc sửa án.

“Giam tù một bị cáo già yếu, bệnh tật, phạm tội về kinh tế còn tốn hao hơn là xử phạt bằng cách đánh nặng vào túi tiền của bị cáo, như thế Nhà nước vừa thu được số tiền thất thoát, vừa có thêm một khoản tiền phạt. Vì vậy, HĐXX không sửa án theo hướng cho bị cáo hưởng án treo mà dùng hình phạt tiền là hình phạt chính với số tiền bằng số tiền trốn thuế.

Khoản 2 Điều 161 BLHS về tội trốn thuế có quy định phạm tội trốn thuế với số tiền từ 150 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng hoặc tái phạm về tội này thì bị phạt tiền từ một lần đến năm lần số tiền trốn thuế hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. Theo tôi, việc sửa án theo hướng đánh mạnh vào kinh tế ích nước lợi nhà hơn xử giam bị cáo này” - vị thẩm phán này nói.

Nhân đạo và có lợi hơn

Nguyên thẩm phán Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM Phạm Công Hùng đồng tình với phán quyết phúc thẩm vụ án này. Ông Hùng phân tích với tội phạm về kinh tế, luật quy định hai hình phạt chính là phạt tù hoặc phạt tiền. Việc phạt tiền là đánh vào kinh tế và trong nhiều trường hợp cũng đủ tác dụng trừng trị, răn đe và phòng ngừa.

“Trong một số trường hợp, áp dụng hình phạt tiền còn tạo điều kiện để người phạm tội được tiếp tục cống hiến, làm ra các giá trị kinh tế cho xã hội. Chính sách này nhân bản hơn và Nhà nước sẽ giảm được chi phí liên quan đến hoạt động giam giữ.

Bỏ tù người phạm tội khi họ đang là giám đốc một doanh nghiệp sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy như doanh nghiệp ngừng hoạt động, nhiều người mất công ăn việc làm... Trong khi nếu tiếp tục để họ kinh doanh, người giám đốc đó có thể đem lại lợi ích cho xã hội, cho nhiều người” - ông Hùng nói.

Đồng tình, Thẩm phán Vũ Phi Long (Phó Chánh tòa Hình sự TAND TP.HCM) nói tăng cường hình phạt tiền (là hình phạt chính) trong một số tội danh là xu thế chung của pháp luật hình sự nước ta khi tình hình chính trị, an ninh, kinh tế, trật tự an toàn xã hội được ổn định, phát triển.

“Tôi cũng mong Quốc hội cân nhắc thêm mức khởi điểm gây thiệt hại của hành vi vi phạm của một số tội danh được nâng lên cao hơn thì mới đến mức gây nguy hiểm cho xã hội và cần thiết phải xử lý bằng pháp luật hình sự. Ví dụ, tội kinh doanh trái phép nên nâng mức khởi điểm để truy cứu trách nhiệm hình sự từ 100 triệu đồng như hiện nay lên 300 triệu đồng chẳng hạn” - Thẩm phán Long nói.