Gia Cát Lượng cả đời tận trung, phò tá Lưu Bị vì sự nghiệp chấn hưng nhà Thục Hán, cho đến lúc ông qua đời, nơi an táng thật sự của Gia Cát Lượng ở đâu thì người đời sau cho đến nay vẫn chưa thể xác định được.
Thời Tam quốc, Tào Tháo hay Tôn Quyền đều là những thế lực hùng mạnh hơn Lưu Bị, nhưng Gia Cát Lượng một mực chờ đợi cơ hội cùng Lưu Bị xuống núi bởi nhiều lý do.
Tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa khắc họa mối quan hệ khăng khít giữa Lưu Bị và Gia Cát Lượng, như “cá với nước” nhưng các nhà sử học đã chỉ ra những dấu hiệu trái ngược.
Trong Tam Quốc diễn nghĩa, Gia Cát Lượng được khắc họa người có thể “hô phong hoán vũ”, được thiên địa thần linh giúp đỡ khiến cho quân Tào Ngụy thảm bại trong trận Xích Bích.
Nguyên nhân thực sự khiến quan Quan Vũ, danh tướng thời Tam quốc, chết thảm được một số học giả Trung Quốc nhận định là bất đồng sâu sắc với lý tưởng của Gia Cát Lượng.
Ngoài Gia Cát Lượng, một nhà quân sư khác cũng nổi tiếng đa mưu, túc trí không kém và thậm chí còn trở thành người thành công nhất trong lịch sử Trung Quốc thời Tam quốc.
Đội quân tinh nhuệ Gia Cát Lượng xây dựng cho nhà Thục Hán trong giai đoạn chiến dịch Nam Trung đóng góp không nhỏ vào các chiến thắng trước Tào Ngụy và chỉ bị tiêu diệt trong những năm cuối thời nhà Thục.
Giai đoạn đầu thời kỳ Tam quốc xuất hiện một vị quân sư kiệt xuất, được Tào Tháo hết mực tin dùng, đến mức một số học giả Trung Quốc ngày nay còn nhận định là tài năng vượt xa Gia Cát Lượng nếu không mất sớm.
Vị quân sư tài ba, được Lưu Bị hết sức tin tưởng và là người tạo tiền đề, hình thành nên “thế chân” vạc thời Tam quốc trên thực tế không phải là Gia Cát Lượng.
Gia Cát Lượng, Tào Tháo, ai tài hơn ai là đề tài tranh luận sôi nổi của giới học giả, người yêu truyện Tam quốc từ hàng trăm năm qua mà cho đến nay, vẫn chưa có lời kết.
Các nhà nghiên cứu từng phát hiện ra rằng voi thể hiện sự tiếc thương con đã chết bằng cách...
“Cho đến bây giờ, sau mấy chục năm khi chú chó nhà nuôi bị xẻ thịt, tôi vẫn luôn có cảm giác...
