Chuyện học của người Hà Nhì

“Dân tộc Hà Nhì là dân tộc có truyền thống hiếu học. Vì vậy không phải ngẫu nhiên mà có nhiều người Hà Nhì đã làm cán bộ ở huyện, ở tỉnh. Đó là cả hành trình vượt qua gian khổ đi tìm chữ của rất nhiều thế hệ”.

Ông Sừng Cá Lồng - Bí thư chi bộ bản Tạ Phu, xã Ka Lăng, huyện Mường Tè (Lai Châu) bảo vậy.

Ông Lồng nhớ lại: Chuyện học của người Hà Nhì đã có truyền thống từ những năm 1960, khi được các thầy, cô giáo dưới xuôi lên, đến từng nhà vận động học sinh đi học. Thời ấy, ở Ka Lăng vẫn còn đói nặng, chỉ lo cái ăn không đã khổ chứ chưa nói gì tới chuyện đi học. Đường từ bản xuống huyện phải đi bộ mất 3 ngày. Phải băng rừng, lội suối, đi chùn chân mỏi gối qua dốc Lé Ma.

Để có được thức ăn, có sức cuốc bộ trong rừng, ai cũng dắt theo con dao, chiếc thuổng nhỏ. Trên đường đi, gặp củ sắn, củ khoai mọc dại ven đường cũng bới lấy bỏ vào giỏ, đói thì lôi ra ăn. Không có sắn, có khoai thì vào rừng đào củ mài, củ dong riềng. Suối cạn thì lội vào hốc đá mò cá, bắt cua, ốc nấu với rau rừng. Cũng có lúc đói quá, còn phải đào cả củ chuối để ăn. Nơi nào có người đông đúc thì vào xin khoai, xin gạo, xin ngủ nhờ.

Các em học sinh ở bản Tạ Phu cùng nhau học nhóm

Khó khăn, vất vả là thế nhưng ông Lồng và những người cùng thế hệ với ông chưa bao giờ nghĩ tới chuyện bỏ học. Chỉ đến lúc mẹ mất, nhà khó khăn, đông anh em, ông mới phải nghỉ học. Đến giờ ông vẫn tiếc nuối vì mình không có điều kiện theo học đến cùng.

Kế thừa tinh thần ham học của ông, đứa con đầu, Sừng Chừ Quý học rất giỏi và em vừa được nhận học bổng Vừ A Dính. “Từ lúc đi học tới giờ, năm nào nó cũng nhận được giấy khen. Giờ trên tường chẳng còn đủ chỗ để dán giấy khen nữa, nên cứ nhận về là xếp để đấy thôi” - ông Lồng cười tự hào.

Cả bản Tạ Phu có 17 hộ thì đã có đến 10 hộ nghèo, nhưng trong bản không có nhà nào không cho con đi học. “Năm ngoái, các cháu đi học ở trung tâm xã vẫn phải đi theo đường mòn. Trời mưa gió, rét lạnh, nhưng các cháu vẫn quyết tâm mặc áo mưa, che dù đi học. Những năm trước, trường chưa được đầu tư cứng hoá, trước năm học mới một tháng, nhiều phụ huynh cặm cụi mang gỗ, tre đến trường sửa sang lại lớp học của con em mình khỏi bị gió lùa vào mùa đông sắp tới” - ông Lồng cho hay.

Chủ tịch UBND xã Ka Lăng - Pờ Pó Chừ, cũng là một người con Hà Nhì, tự hào bảo: “Người Hà Nhì có được truyền thống hiếu học rõ ràng là do các bậc cha mẹ đã đồng hành cùng với con em mình trên hành trình tìm cái chữ. Thầy cô chỉ bảo ân cần, học sinh chăm ngoan, cha mẹ không tiếc công sức vì sự nghiệp “trồng người”, chính quyền địa phương tạo mọi điều kiện để con em trong xã có được cái chữ. Ở nơi xa xôi, khó khăn nhất của Lai Châu, tạo được một môi trường học tập như thế này là một điều rất đáng tự hào”.