Tìm biện pháp hai vấn đề của du lịch Đà Nẵng

Đúng vào ngày Du lịch (DL) thế giới 27/9, hơn 100 chuyên gia lữ hành, đào tạo, quản lý Nhà nước... đã cùng ngồi lại để tìm giải pháp cho 2 vấn đề tồn tại lớn nhất của DL Đà Nẵng hiện nay là “nghèo” sản phẩm và yếu, thiếu nhân lực.

"Đói" sản phẩm mới

Thừa nhận địa thế của Đà Nẵng tốt, nhưng “món ăn” cho khách DL trải nghiệm thì ít và cũ. Chúng ta cứ nói phải làm mọi cách để khách đi rồi quay lại, nhưng quay lại mà không có “món” mới, vẫn quanh quẩn những sản phẩm cũ thì làm sao đủ sức hút? Ai cũng thừa nhận sông Hàn đẹp lung linh, nhưng tạo ra sản phẩm để khai thác thì cứ luẩn quẩn. Hiện chỉ có loại hình du thuyền, nếu to quá thì không qua được cầu Nguyễn Văn Trỗi, nhỏ thì không đủ dịch vụ cung ứng. Rồi phố đi bộ, phố tây, mãi cứ dẫm chân tại chỗ. Sản phẩm DL là đặc thù, phải luôn có sự cách tân thì mới đáp ứng được đòi hỏi của khách - ông Đỗ Ngọc Lân - Giám đốc Cty MDQ (Đà Nẵng) nhìn nhận.

Ông Trần Xuân Mới - Cty Quản lý cấp cao DL Châu Á chia sẻ, cái mới trong sản phẩm DL không phải đâu xa lạ, có khi ngay trong sản phẩm cũ, điều quan trọng là phải biết làm mới nó. Đơn cử như cao lầu của Hội An, một món cũ, phần lớn khách tới đã thưởng thức.

Nhưng sẽ có sự khác biệt giữa việc khách đến ăn rồi đi và khách tới ăn rồi được hiểu tỉ mỉ về món ăn đó. Nào là trong món có 12 con giáp, ai ăn vào cũng thấy mình trong đó, nào là nước nấu lấy từ giếng cổ, tro từ Cù lao Chàm, rau từ Trà Quế... Khi được giải thích, khách sẽ lắng nghe, chưa muốn ăn ngay, tự gợi mở ra nhiều khám phá mới... Một gợi ý khác, với khách không thích ồn ào, tới Đà Nẵng ngoài lên non, xuống biển giữa đông đúc náo nhiệt có thể tìm tới không gian riêng để thiền (DL thiền). Nhưng giờ tới Đà Nẵng, biết thiền ở đâu? Đà Nẵng cũng có thể khai thác nguồn khách công vụ, tạo ra những sản phẩm tốt đáp ứng nhu cầu của khách.

Trưởng khoa DL ĐH Kinh tế Đà Nẵng Trương Sỹ Quý nói: Mỗi lần trường tôi tổ chức hội thảo là chúng tôi khốn khổ bởi phải lo đủ chuyện từ đón đưa khách, sắp xếp chỗ ăn ở, đi lại, giải trí, chuẩn bị tài liệu, phòng ốc... Tại sao không có một DN lữ hành đứng ra lo trọn gói? Tôi nghĩ đây là hướng mở, làm tốt dịch vụ này, Đà Nẵng có cơ hội trở thành trung tâm DL hội nghị nhiều hơn.

Rõ ràng, sản phẩm DL (gồm cả dịch vụ) của Đà Nẵng không chỉ thiếu mà còn cũ, thiếu sức bật. Ông Trần Chí Cường - Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL cũng nhiều lần chia sẻ trăn trở này. Ông bảo thiếu sản phẩm DL hấp dẫn đang là nỗi lo lớn nhất. Đơn cử việc khai thác sông Hàn tạo ra chuỗi sản phẩm đã có đề án, rất muốn làm nhưng vướng đủ thứ. Lúc thì vướng tiêu chuẩn cho du thuyền, lúc lại thiếu nhà đầu tư bến du thuyền, rồi việc khơi thông sông Cổ Cò để biến sông Hàn thành cửa ngõ ra biển cũng chưa đâu vào đâu...

Hoặc phố đi bộ, mặc dù có đề án từ 3 năm nay nhưng giờ vẫn chưa có chủ trương nên DA cứ nằm trên giấy... Cũng theo ông Cường, tạo ra sản phẩm không khó, nhưng nó có đủ sức hút, đủ lực để duy trì hay không mới là khó. Trong định hướng phát triển DL Đà Nẵng tập trung vào 3 mũi là sinh thái - hội thảo - vui chơi giải trí. DL hội thảo chỉ được vào mùa cuối năm, DL vui chơi giải trí thì gần đây kinh tế khó khăn, nhiều DA trì trệ. Từ thực tế đó, để có sản phẩm đa dạng, giàu sức hút cần có thời gian.

Đà Nẵng có phong cảnh đẹp, nhưng sản phẩm DL và chất lượng dịch vụ vẫn là tồn tại lớn

Khủng hoảng nhân lực

Ông Huỳnh Tấn Vinh - Chủ tịch Hiệp hội DL Đà Nẵng cho biết, riêng các khách sạn 4-5 sao ven biển hiện đã có 2.248 phòng. Trong 3 năm tới TP sẽ có thêm 8.000 phòng. Với hơn 6.000 lao động hiện có, mỗi năm các trường chỉ đào tạo cung ứng được 1/10 nhu cầu, do đó tới năm 2015, Đà Nẵng sẽ thiếu khoảng 10.000 lao động DL. Đây là khủng hoảng thiếu về số lượng, song nhìn lại chất lượng thì đang bị khủng hoảng thừa. Bởi, phần lớn nhân lực sau khi ra trường phải đào tạo lại. Ông Huỳnh Tấn Quốc - Giám đốc Vĩnh Trung Plaza nói, các SV về Cty ông thực tập chỉ muốn xin giấy ký, không muốn học nghề, rèn luyện thực tế. Thế rồi tới lúc tuyển, hầu hết không làm được, đây là điều rất lạ.

Ông Lê Tấn Thanh Tùng - Cty lữ hành Vitours nói, các SV khi xin việc cứ muốn vào Cty lớn, làm ở các vị trí quan trọng. Nhưng quan điểm của nhà tuyển dụng lại muốn tuyển những người làm được việc từ nhỏ nhất. Vậy là không gặp nhau. Mặt khác, kỹ năng mềm (giao tiếp, sự thân thiện, hiểu biết) và đặc biệt là ngoại ngữ đang là điểm cực yếu của SV DL. “Hỏi sơ sơ thì trả lời được, hỏi sâu một chút chỉ có cười” - ông Quốc nói.

Tiếp đến là nhân lực DL đào tạo ở Đà Nẵng mất cân đối trầm trọng. Các hướng dẫn viên (HDV) tiếng hiếm (Hàn, Nga, Nhật) thì cực hiếm. Các bộ phận lễ tân quá nhiều trong khi buồng phòng không ai chịu học, chịu làm. Bà Trần Thị Hồng Loan - Việt kiều Nga kể, nhiều người Nga nói với bà tới Đà Nẵng phong cảnh thì tuyệt đẹp nhưng dịch vụ thì kinh khủng. Họ nói thì HDV không hiểu, mà HDV nói họ chỉ biết lắc đầu. Khi họ đặt khách sạn cho đoàn khách yêu cầu có HDV tiếng Nga thì được trả lời cả thành phố này không khách sạn nào có HDV tiếng Nga cả. Bà Nguyễn Châu Loan - Phó trưởng Phòng Lữ hành (Sở VH-TT&DL Đà Nẵng) cho biết, mỗi năm Đà Nẵng có gần 1.000 khách Nga tới, số lượng không nhiều nên ngành tiếng Nga không hót, không được nhiều SV chọn học.

Từ thực tế đó cho thấy, nghèo sản phẩm, nghịch lý thừa - thiếu nhân lực đang là vấn đề lớn cản trở sự phát triển ngành “công nghiệp không khói” của Đà Nẵng. Chúng ta đã nhìn thấy khủng hoảng, nhưng nếu không có chiến lược làm mới sản phẩm, đào tạo nhân lực, khủng hoảng DL tại Đà Nẵng sẽ còn bị khoét sâu hơn nữa.