Chớ yếu lòng trước đa sinh tố

Nhiều phụ huynh khi nghe những lời quảng cáo hấp dẫn như “vitamin uống hàng ngày có thể giúp cân bằng chế độ dinh dưỡng của con bạn”, đã vội tin mua về cho trẻ dùng mà không biết việc tuỳ tiện sử dụng đa sinh tố có thể gây hại cho trẻ.

Đa sinh tố (multivitamins) là một chế phẩm bổ sung, thành phần có từ ba vitamin trở lên như vitamin A, B, C, D...; có hoặc không kèm các khoáng chất như kẽm, sắt… Nói đơn giản đây là một hỗn hợp vi lượng, phụ huynh hay gọi chung chung là “thuốc bổ”. Về nguyên tắc, nếu một trẻ có chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ các nhóm thực phẩm như nhóm bột đường, ngũ cốc; nhóm thực phẩm giàu đạm như thịt, cá, trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa như phomát và sữa chua, nhóm giàu chất béo như dầu mỡ, nhiều trái cây tươi và rau xanh thì bé sẽ nhận đủ các loại vitamin và khoáng chất theo nhu cầu hàng ngày.

Trẻ nào cần đa sinh tố?

Những trẻ sau cần bổ sung đa sinh tố: khi trẻ được xác định thiếu một loại vitamin thì trẻ có khả năng thiếu nhiều loại vitamin khác nữa, lúc này bổ sung multivitamins là cần thiết, đó là những trẻ vừa mới khỏi bệnh, cơ thể suy kiệt, tổn thương nặng hay trẻ bị các bệnh mãn tính như cường giáp, bệnh gan hoặc các vấn đề tiêu hoá khác. Trẻ suy dinh dưỡng, nhẹ cân. Những trẻ khó ăn, chán ăn. Những trẻ ít được ăn thực phẩm tươi ngon, vì nhiều phụ huynh do thời gian quá eo hẹp phải mua thực phẩm dự trữ dùng trong nhiều ngày, nếu bảo quản không đúng cách sẽ làm vitamin bị mất đi. Trẻ em ăn nhiều thức ăn nhanh, thực phẩm tiện lợi và thực phẩm chế biến sẵn. Những đứa trẻ uống nhiều nước ngọt có gas. Trẻ đang chơi thể thao. Trẻ ăn chay hoặc chế độ ăn uống hạn chế khác.

Trẻ em ăn nhiều thức ăn nhanh, thực phẩm tiện lợi và thực phẩm chế biến sẵn.

Không thuốc bổ nào tối ưu cho tất cả

Hiện trên thị trường có rất nhiều sản phẩm từ thuốc, thực phẩm chức năng cho đến kẹo ngọt với nhiều xuất xứ từ trong nước đến Mỹ, châu Âu, với thành phần và liều lượng vitamin và khoáng chất rất khác nhau. Vậy loại nào có công thức tối ưu cho tất cả trẻ? Xin trả lời ngay là không có loại thuốc bổ nào tối ưu cho tất cả.

Chọn loại nào phải dựa trên nhu cầu từng trẻ và phải theo chỉ định của bác sĩ. Nên lưu ý khi uống nhiều một loại vitamin này có thể làm tăng nhu cầu của các vitamin khác. Tự ý dùng thuốc bổ kéo dài có thể dẫn đến quá liều vitamin khiến trẻ ngộ độc. Có một nguy cơ tiềm ẩn cho các bệnh nhân bị thiếu máu tự bổ sung liều cao axít folic, vì axít folic có thể che giấu các biểu hiện của bệnh thiếu máu ác tính. Trẻ có thể dị ứng với một thành phần trong hỗn hợp vitamin đang uống. Dù phản ứng nghiêm trọng ít xảy ra nhưng phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện nếu thấy trẻ phát ban, ngứa, sưng, đặc biệt là ở mặt, lưỡi hoặc cổ họng, chóng mặt dữ dội, khó thở.

Vitamin và khoáng chất có thể tương tác và làm giảm tác dụng của các thuốc trẻ đang dùng. Do vậy, phụ huynh cần lưu ý không thuốc nào an toàn tuyệt đối, nên tham vấn chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ hay dược sĩ nếu muốn bổ sung multivitamins cho trẻ.