Một thập kỷ chìm trong "nợ nần" đến khó tin của Barcelona
Trong hơn một thập kỷ đã qua, câu chuyện tài chính của Barcelona là hành trình đi từ ánh hào quang rực rỡ xuống vùng tối của nợ nần, một sự sụp đổ bắt đầu manh nha từ giai đoạn 2010 đến 2015 và trở nên trầm trọng dưới thời chủ tịch Josep Maria Bartomeu. Khi Bartomeu lên nắm quyền vào năm 2014, Barca đã có sẵn một cấu trúc chi tiêu phình to, nhưng thay vì được siết chặt, nó lại được đẩy nhanh và mạnh hơn. Ngay trong mùa hè 2014, ban lãnh đạo mới chi khoảng 157 triệu euro để đưa về tám tân binh, mở ra một thời kỳ mua sắm ồ ạt với niềm tin rằng chỉ cần liên tục chi tiền, mọi vấn đề từ chiều sâu đội hình đến áp lực danh hiệu đều sẽ được giải quyết.
Những năm tiếp theo chứng kiến cách làm đó trở thành vòng xoáy không lối thoát. Nhiều nghiên cứu phân tích chiến lược của Barca giai đoạn này đều mô tả cùng một ý: đội bóng lao vào mua cầu thủ giá cao và trả mức lương thuộc nhóm cao nhất thế giới, nhưng hiệu quả trên sân lẫn doanh thu thương mại lại không tương xứng. Các bản hợp đồng bom tấn như Ousmane Dembélé, Philippe Coutinho hay Antoine Griezmann không tạo ra giá trị đủ lớn để bù vào khoản đầu tư ban đầu. Quỹ lương vì thế ngày càng nặng nề, trong khi dòng tiền của câu lạc bộ lại giảm sút do thành tích không ổn định và hiệu quả kinh doanh không đạt kỳ vọng. Giai đoạn này dần hình thành nền móng cho một cuộc khủng hoảng tài chính quy mô lớn.
Đến tháng 3 năm 2021, khi Bartomeu đã rời chức, các con số thực sự mới được phơi bày đầy đủ. Báo cáo tài chính dưới thời Joan Laporta cho thấy Barcelona đã gánh một khoản nợ xấp xỉ 1,35 tỷ euro, đi kèm giá trị tài sản ròng âm. Đây là tín hiệu rõ ràng của một cấu trúc tài chính bất ổn ở mức đáng báo động. Quỹ lương của đội bóng có thời điểm chiếm hơn 100% tổng doanh thu, vượt xa giới hạn an toàn mà UEFA đề xuất. Khi đại dịch Covid-19 làm doanh thu từ sân vận động, tham quan, sự kiện và thương mại giảm mạnh, cấu trúc tài chính vốn đã yếu lập tức đứng trước nguy cơ sụp đổ hoàn toàn.
Sự việc Barca "nợ lương" cầu thủ gây chấn động giới túc cầu
Trước tình trạng khan hiếm tiền mặt, Barca buộc phải thương lượng với các trụ cột để hoãn lương. Tổng số lương và thưởng bị hoãn vượt quá 100 triệu euro. Lionel Messi là trường hợp lớn nhất, với khoảng 47,6 triệu euro được dàn trải để trả trong nhiều năm. Đến tháng 6 năm 2025, câu lạc bộ chi tiếp 16 triệu euro cho đợt thanh toán cuối cùng, trong đó gần 6 triệu euro thuộc về Messi. Danh sách những người có khoản lương bị hoãn dài hạn còn bao gồm Samuel Umtiti, Sergio Busquets, Antoine Griezmann, Jordi Alba, Philippe Coutinho, Miralem Pjanic, Sergi Roberto và cả cựu huấn luyện viên Ronald Koeman. Việc một câu lạc bộ tầm cỡ như Barcelona phải nợ lương rồi trả dần cho chính các biểu tượng của mình là minh chứng đau xót cho sự khủng hoảng tài chính kéo dài.
Và sau cùng, Laporta chính là người lãnh chịu hậu quả lớn nhất từ vấn nạn tài chính của CLB
Người phải đứng ra gánh toàn bộ hậu quả đó chính là Joan Laporta. Ông trở lại ghế chủ tịch trong bối cảnh Barca không chỉ nợ nần mà còn bị La Liga siết chặt trần lương, đến mức không thể gia hạn và đăng ký hợp đồng mới với Messi. Sự ra đi của cầu thủ vĩ đại nhất lịch sử câu lạc bộ trở thành cú sốc khổng lồ mà Laporta phải trực tiếp đối diện. Dù nguyên nhân sâu xa đến từ nhiệm kỳ trước, Laporta vẫn trở thành người đứng trước truyền thông và hội viên để chịu trách nhiệm cho mọi hệ quả.
Để cứu câu lạc bộ khỏi tình trạng không thể vận hành, Barca buộc phải kích hoạt hàng loạt công cụ tài chính đặc biệt, gọi là các đòn bẩy kinh tế. Đòn bẩy lớn nhất được thực hiện năm 2022, khi Barca bán 10% bản quyền truyền hình La Liga trong 25 năm cho Sixth Street và sau đó nâng tổng phần bán lên 25%, thu về tổng cộng 667 triệu euro. Cùng thời điểm đó, họ bán 49% Barca Studios để thu về khoảng 200 triệu euro. Các khoản thu này tổng cộng gần 870 triệu euro, giúp Barca thoát khỏi nguy cơ mất khả năng thanh toán trong ngắn hạn. Tuy nhiên, cái giá phải trả là câu lạc bộ phải chia sẻ một phần dòng tiền ổn định của tương lai trong suốt nhiều thập kỷ tiếp theo.
Trong khi đó, Barca còn đặt cược lớn vào dự án Espai Barça, bao gồm việc xây dựng lại toàn bộ sân Spotify Camp Nou và khu liên hợp thể thao xung quanh. Năm 2023, câu lạc bộ ký thỏa thuận huy động 1,45 tỷ euro từ các nhà đầu tư quốc tế như Goldman Sachs và JPMorgan. Dự án sân mới có sức chứa hơn 105.000 chỗ, nhiều khu VIP và không gian thương mại mới, được kỳ vọng có thể nâng doanh thu từ sân lên thêm hàng trăm triệu euro mỗi năm. Tuy nhiên, trong thời gian sân cũ đóng cửa để thi công, Barca phải thi đấu tại sân Olympic và mất khoảng 100 triệu euro doanh thu mùa giải.
Đến giữa năm 2025, Barcelona buộc phải tái cơ cấu một phần nợ của dự án này bằng cách phát hành 424 triệu euro trái phiếu, qua đó lùi thời điểm bắt đầu trả nợ sang năm 2033 và kéo dài hạn cuối đến tận năm 2050. Giải pháp này giúp giảm áp lực tài chính tức thời, nhưng cũng khiến Barca phải cam kết trả lãi và gốc trong nhiều thập niên.
Dẫu vậy, các báo cáo tài chính gần nhất cho thấy Barca đã dần đi qua giai đoạn tăm tối nhất. Mùa giải 2024–2025 ghi nhận doanh thu gần 1 tỷ euro, lãi hoạt động khoảng 2 triệu euro, cho thấy nền tảng tài chính đã phần nào ổn định. Tổng nợ giảm từ 559 xuống 469 triệu euro, tức giảm được 90 triệu chỉ trong một năm. Quỹ lương hiện đã giảm xuống mức 54% doanh thu, phù hợp với tiêu chuẩn của UEFA. Dù vậy, đội bóng vẫn còn khoảng 159 triệu euro tiền chuyển nhượng chưa thanh toán, bao gồm các khoản nợ đáng kể của những thương vụ lớn trong vài năm qua.
Bài học nhớ đời cho Barca về cách chi tiêu và tiêu tiền trong tương lai
Khi nhìn lại toàn bộ câu chuyện từ 2010 đến hiện tại, bài học tài chính dành cho Barcelona trở nên vô cùng rõ ràng. Dù là câu lạc bộ có thương hiệu toàn cầu, sở hữu hàng trăm triệu người hâm mộ và lịch sử hào hùng, Barca vẫn không thể thoát khỏi hậu quả của việc chi tiêu vượt khả năng sinh lời. Một quỹ lương phình to hơn doanh thu, những bản hợp đồng đắt giá không mang lại hiệu quả tương xứng và chiến lược phụ thuộc vào vay mượn đã đẩy đội bóng đến bờ vực. Các đòn bẩy kinh tế chỉ mang tính cứu nguy tạm thời, còn nền tảng quan trọng nhất vẫn là quản trị tài chính bền vững và chi tiêu hợp lý. Đó chính là bài học đắt giá mà Barca phải ghi nhớ trong nhiều thập kỷ tới, và cũng là lời cảnh báo nghiêm khắc dành cho bất kỳ tổ chức nào tin rằng “quy mô lớn là miễn nhiễm với rủi ro tài chính”.
Dự đoán tỷ số 
