Mỹ phẩm tự chế tại Việt Nam có an toàn?

Các sản phẩm chăm sóc sắc đẹp tự chế không hoàn toàn vô hại như bạn tưởng.

Sự bùng nổ về xu hướng tự chế mỹ phẩm khiến nhiều nhãn hiệu mỹ phẩm thiên nhiên handmade được sinh ra. Từ những thứ đơn giản như dầu dừa cho tới phức tạp hơn như phấn trang điểm, kem dưỡng da, kem chống nắng….đều được tự sản xuất bằng các nguyên vật liệu được quảng cáo là 100% thiên nhiên. Tuy nhiên, liệu nó có thực sự an toàn đúng như những lời giới thiệu hoa mỹ của người bán.

Người sản xuất còn mơ hồ về sản phẩm

Thông thường, các sản phẩm của những hãng mỹ phẩm uy tín đều được nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi tung ra thị trường. Thành phần của sản phẩm thường được đo đạc, tính toán, định lượng chuẩn tới từng milligram. Trong khi đó, nhiều hãng mỹ phẩm handmade hiện nay, bản thân người chế tạo thậm chí còn chưa được đào tạo qua ngành hóa sinh, kiến thức về sản phẩm còn nhiều hạn chế. Nhiều người vừa “học lỏm” vài công thức trên mạng đã tự cho ra đời thương hiệu mỹ phẩm riêng của mình.

Bạn Huyền Thương, một người đam mê làm mỹ phẩm handmade cho biết: "Mình ban đầu chỉ làm cho vui thôi nhưng làm nhiều quá không dùng đến hết nên đem bán rẻ lại. Mình nghĩ mỹ phẩm nào thì cũng có người hợp người không nên thực ra bên mình thường xuyên nhận được cả phản hồi tốt lẫn không tốt. Người hợp thì khen da đẹp lên nhưng cũng có người dùng xong lại phàn nàn rằng bị nổi mụn.”

Mỹ phẩm handmade có bao bì khá bắt mắt

Ngay bản thân dầu dừa, là thứ mỹ phẩm thiên nhiên thông dụng nhất và được các chị em ưa chuông hàng đầu hiện nay cũng không hề thực sự thần diệu như lời đồn thổi.

Với dầu dừa người sản xuất có thể sử dụng hai hình thức ép lạnh và ép nóng để tạo ra thành phẩm trong một khoảng thời gian không quá lâu. Bởi dễ sản xuất như vậy, nên có thể nói mặc dù dầu dừa tuy không phải là loại dầu dưỡng da tuyệt vời nhất nhưng nó lại là loại dầu thống lĩnh thị trường sản phẩm làm đẹp của chị em xứ Việt, chiến thắng tất thảy vô số các loại dầu làm đẹp khác như argan, jojoba, rosehip, dầu mầm lúa mạch, dầu hạt macadamia….

Với sự tâng bốc của người bán, dầu dừa trở thành thứ thần dược vạn năng, giúp chăm sóc cơ thể toàn diện từ trong ra ngoài, từ da tới tóc. Trên thực tế, dầu dừa không thực sự có nhiều lợi ích tới vậy, và không phải với ai nó cũng phù hợp để chăm sóc sắc đẹp. Chẳng hạn như với những người sở hữu làn da mụn thì dầu dừa đúng là một cơn ác mộng. Dầu dừa có tính chất nặng, nhờn, gây bít lỗ chân lông, khiến tình trạng mụn càng thêm dai dẳng. Thế nhưng, trong mọi lời quảng cáo, dầu dừa lại thường xuyên được ca ngợi là có khả năng kháng khuẩn và trị mụn rất thần diệu.

Do nhiều người sản xuất không được đào tạo bài bản và có kiến thức thực sự thâm sâu về các chất thường dùng trong mỹ phẩm, bởi vậy nên không phải sản phẩm mỹ phẩm tự chế nào cũng thực sự an toàn, hiệu quả. Chẳng hạn như khi được hỏi về các thành phần có trong kem dưỡng tự sản xuất, bạn Huyền Thương có thể đọc vanh vách như dầu jojoba giúp làm ẩm da, ylang ylang cung cấp độ ẩm, cam ngọt kháng viêm và làm hồng da… Tuy nhiên bạn không thể trả lời được tại sao bạn lại quyết định kết hợp chúng với nhau trong một sản phẩm kem dưỡng.

Một ví dụ cụ thể như những bánh xà phòng tự chế. Theo tạp chí sức khỏe của Mỹ Medical News Today, việc điều chỉnh tính kiềm của xà phòng handmade nếu chỉ được dựa trên cảm nhận và kinh nghiệm của người làm mà không có dụng cụ đo đạc chính xác thì sản phẩm đó sẽ rất nguy hại cho làn da của người sử dụng. Độ pH không chuẩn trong xà phòng hoặc bất cứ dụng cụ làm sạch có có thể gây tổn thương, làm da mau lão hóa, nhăn, chảy xệ. 

Theo bác sỹ Nguyễn Minh Hiếu - Bệnh viện E Hà Nội cho biết, để đảm bảo an toàn, người tiêu dùng nên chọn những loại mỹ phẩm được sản xuất tại các cơ sở y tế, có kiểm định chất lượng. Bởi những sản phẩm tự chế trôi nổi trên thị trường rất nhiều và khó kiểm soát. Dù những sản phẩm được người bán quảng cáo được làm hoàn toàn từ những nguyên liệu thiên nhiên, song vẫn có nguy cơ gây dị ứng cho da.

Son tự chế

Nguyên liệu đầu vào mập mờ

Nguyên vật liệu và dụng cụ pha chế không đảm bảo cũng là một trong những lí do khiến người tiêu dùng nên căn nhắc khi sử dụng mỹ phẩm thiên nhiên tự chế.

Ví dụ như dầu dừa mặc dù là thứ dễ chế nhất nhưng cũng có nhiều nhà sản xuất đã pha hóa chất vào để tẩy trắng dầu.

Các loại mỹ phẩm, dưỡng da tự chế cũng vậy. Đơn cử như bạn làm nước hoa hồng bằng cách chưng cất cánh hoa nhưng liệu bạn có chắc chắn rằng thứ hoa được sử dụng không ngâm thuốc trừ sâu? Và hãy thử tưởng tượng nếu bạn bôi thử toner ủ bên trong vô số hóa chất đó lên mặt thì điều gì sẽ xảy ra. Vẫn là thiên nhiên đó nhưng nguồn gốc không đảm bảo cũng đem lại nhiều hậu quả khó lường.

Khi được hỏi về nguồn gốc của nguyên liệu thường sử dụng, bạn Huyền Thương chia sẻ: “Mình hay tìm mua tinh dầu, sáp ong, dụng cụ đo, lọ… trên mạng thôi. Giá cũng không đắt mà lại nhiều loại để chọn lựa. Đắt nhất là tinh dầu hoa hồng khoảng 500 – 600.000 VND/ lọ”.

Dụng cụ sơ chế sơ sài

Những người mê mỹ phẩm thiên nhiên handmade chắc chắn sẽ phải cân nhắc rất nhiều khi biết rằng đa số các nguyên liệu chế mỹ phẩm trên thị trường hiện nay không có nguồn gốc đảm bảo.

Tinh dầu là một trong những hoạt chất quan trọng nhất được dùng khi chế tạo đồ chăm sóc da. Tại thành phố Hồ Chí Minh, tới chợ hóa chất Kim Biên, chỉ cần hơn trăm nghìn là bạn có thể mua được cả can tinh dầu để pha chế ra các lọ nhỏ. Ở Hà Nội, chỉ cần đảo qua một vòng chợ đêm hoặc một vài cửa hàng bán hóa mỹ phẩm trên phố hàng Khoai, hàng Buồm bạn cũng có thể dễ dàng rước về vài lọ tinh dầu với giá chỉ vài chục nghìn VND.

Trong khi đó, nếu khảo giá của một số mặt hàng tinh dầu tại nhà sản xuất tinh dầu lâu đời và uy tín của Mỹ được chứng nhận USDA là Mountain Rose Herbs thì giá của tinh dầu thấp nhất là hơn 100.000 VND, cao nhất là tinh dầu hoa nhài tây có giá vài triệu VND cho một lọ dung tích khoảng 10 ml, chưa tính tới các chi phí vận chuyển. Một số chuyên gia về tinh dầu cũng nhận định, để làm được tinh dầu hoa hồng, người ta phải tiến hành chưng cất cả tấn cánh hoa, chính bởi vậy những lọ tinh dầu hoa hồng chừng 10ml mà có giá chỉ 500 – 600.000 VND cũng là giả hoặc đã bị pha trộn.

Nếu chỉ nhìn qua nhãn mác của một số hãng mỹ phẩm tự chế hiện đang có mặt nhan nhản trên thị trường, người ta chỉ đọc được các thành phần như: dầu oliu, sáp ong, tinh dầu… chứ không thực sự biết được nguồn gốc của những thứ nguyên liệu đó tới từ đâu, liệu có an toàn với sức khỏe không.

Trong khi đó ở các nước châu Âu và Mỹ, theo quy định, trước khi được phép bán một sản phẩm mỹ phẩm thiên nhiên handmade, người sản xuất phải trải qua nhiều bước nghiêm ngặt. Trang Makecosmestic đã thống kê một loạt những việc cần phải làm trước khi bán mỹ phẩm tự chế như: Chắc chắn về nguồn gốc thành phần, đảm bảo không thử nghiệm trên động vật (animal testing), kiểm nghiệm các phản ứng trên cơ thể người, chai lọ đựng tuân theo quy định chất lượng, chứng thực hạn sử dụng, trình bày các trường hợp chống chỉ định,…..Thậm chí họ còn phải đưa các thành phần trong sản phẩm của mình tới những cơ quan, tổ chức chuyên chứng nhận FDA và USDA trước khi bán trên thị trường. 

Tuy nhiên ở Việt Nam thì các sản phẩm mỹ phẩm thiên nhiên handmade vẫn được thản nhiên bán trôi nổi khắp thị trường và chưa có quy định cụ thể để quản lý chất lượng đối với các sản phẩm này. 

Trên một diễn đàn nổi tiếng về phụ nữ, từng có nhiều trường hợp than phiền về việc da dẻ bị kích ứng, nổi mẩn ngứa khi sử dụng các kem thắp sáng làn da và kem trị mụn được quảng cáo là 100% thiên nhiên của nhãn hiệu E.

Trong trường hợp bạn vẫn muốn thử các sản phẩm kiểu này, các chuyên gia về hóa mỹ phẩm khuyên bạn hãy tạm dùng các loại ít lưu bám lâu dài trên da như xà phòng, sữa tắm, sữa rửa mặt. Đặc biệt, cần tránh dùng những sản phẩm thiên nhiên mà có mùi nặng, xộc lên nồng nặc như mùi hương liệu. 

Xà phòng handmade nhiều màu

Mời các bạn cùng tìm hiểu về mỹ phẩm hữu cơ trong phần 3: Đi tìm mỹ phẩm lành tính nhất với sức khỏe vào ngày 15/3/2014