Chủ nhân thư gửi Bộ trưởng: Chưa hài lòng câu trả lời

Trước những hồi đáp của Bộ Giáo dục về bức thư ngỏ liên quan đến SGK tiếng Anh tiểu học, chủ nhân bức thư Võ Thị Mỹ Linh tiếp tục đưa ra những ý kiến phản hồi.

25 tuổi, cô gái trẻ Võ Thị Mỹ Linh sẵn sàng bỏ một công việc tốt ở Ngân hàng để du lịch bụi đến Ấn Độ, Nepal chỉ vì thấy mình dốt tiếng Anh. Cô gái này đã từng được dân mạng biết tới khi thoát chết kỳ diệu trong cơn bão tuyết ở Nepal.

Và mới đây, Mỹ Linh lại gây xôn xao dư luận bởi bức thư gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nói về sự khác biệt lớn giữa sách giáo khoa (SGK) tiếng Anh tiểu học của Việt Nam và nước bạn (Nepal).

Chủ nhân thư gửi Bộ trưởng: Chưa hài lòng câu trả lời - 1

Võ Thị Mỹ Linh - chủ nhân lá thư gửi Bộ trưởng hiện đang ở Nepal

Bức thư gửi Bộ trưởng Bộ GD&ĐT sau khi được đăng tải trên facebook cá nhân đã có hàng nghìn lượt bình luận và chia sẻ. Có người đồng tình, có người phản đối. Trước những ý kiến trái chiều của dư luận, phía Bộ Giáo dục đã có hồi đáp cho rằng, không có bộ SGK nào hoàn hảo, SGK ngoại ngữ cần phù hợp với điều kiện Việt Nam, phải vừa đảm bảo phù hợp với năng lực của người đọc, vừa đảm bảo tính thống nhất trong toàn quốc, vừa phù hợp với đặc thù của mỗi địa phương.

Phía Bộ Giáo dục còn cho rằng, người thầy quyết định hiệu quả của SGK, sử dụng SGK hay tài liệu giảng dạy đều phải đặt trên cơ sở năng lực ngoại ngữ và năng lực sư phạm của giáo viên...

Trước những hồi đáp đó, cô gái trẻ Mỹ Linh tiếp tục đưa ra ý kiến của riêng mình.

Chào Linh! Bạn đã thực sự thỏa mãn với hồi đáp từ phía Bộ Giáo dục về lá thư của mình?

Tôi chưa thấy thỏa mãn vì khi tôi đưa ra ý kiến của mình một đường thì câu trả lời lại một nẻo.

Điều gì khiến bạn không thỏa mãn?

Tôi chưa thấy thỏa mãn ở bất cứ điều gì.

Thứ nhất, đại diện Bộ GD&ĐT bảo tôi so sánh SGK nước bạn với bộ SGK tiếng Anh cũ, hiện tại không còn dùng nữa. Nhưng tôi xem SGK mới qua hình ảnh, thấy vẫn không có nhiều thay đổi, chủ yếu vẫn là những đoạn hội thoại.  

Vả lại, chuyện tôi đề cập đến là sao SGK không kể những câu chuyện mang thông điệp gì đó để các em đọc, hiểu rồi khi cô giáo hỏi thì có thể đứng dậy kể lại nội dung câu chuyện, từ đó nâng cao kỹ năng nghe nói.

Trong khi đó, sách giáo khoa tiếng Anh của mình hầu hết là những mẩu đối thoại, cộng thêm việc thầy cô bắt học sinh phải học thuộc những đoạn hội thoại đó khiến học sinh tiếp thu một cách máy móc. Tôi vẫn nhớ, có những em học sinh Việt Nam khi được hỏi “How are you?” thì lập tức trả lời “I’m fine” dù các em đang mệt. Đó là kết quả của việc “học vẹt".

Thứ hai, đại diện Bộ bảo Nepal từng là thuộc địa của Anh nên việc trẻ em ở đó nói tốt tiếng Anh cũng là điều dễ hiểu. Thế Việt Nam từng là thuộc địa của Pháp mà sao bây giờ người Việt không rành tiếng Pháp? Theo tôi, không nên nói về những lý do xa xôi như vậy.

Thứ ba, việc tôi nói sao không đưa những câu chuyện văn hóa Việt Nam vào để các em dễ học, dễ nhớ và đó cũng là sự tự tôn dân tộc… vẫn chưa có ý kiến phản hồi.

Chủ nhân thư gửi Bộ trưởng: Chưa hài lòng câu trả lời - 2

Cùng chủ đề giới thiệu về quê hương nhưng SGK Nepal giới thiệu về một địa danh của đất nước, còn SGK Việt Nam giới thiệu về London (thủ đô của nước Anh)

Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD-ĐT) Vũ Thị Tú Anh trả lời rằng: “Người thầy quyết định hiệu quả của SGK”, Linh có đồng tình với ý kiến này?

Trường tiểu học Sarbodaya - nơi tôi làm tình nguyện, giáo viên dạy tiếng Anh cũng không được đánh giá cao. Đó là vùng núi hẻo lánh, những người biết nói tiếng Anh trong làng tự đến trường dạy học sinh chứ không có bằng cấp sư phạm gì. Thậm chí, họ còn thiếu thốn đến mức, đi thi học sinh giỏi tiếng Anh, phần thưởng cho trường chiến thắng là một cuốn từ điển đã cũ nhàu và người thầy đại diện lên nhận nâng niu nó như một báu vật.

Thế nhưng các em ở đây nói tiếng Anh vẫn tốt. Dĩ nhiên không phải là quá xuất sắc nhưng trong hoàn cảnh thiếu thốn đủ thứ mà nói được như vậy thì riêng tôi thấy đó là điều tuyệt vời. Và tôi cảm thấy buồn khi chúng ta bắt đầu loay hoay đi đổ lỗi.

Cứ cho người thầy quyết định hiệu quả của SGK. Và trò kém là tại thầy chứ không phải tại sách. Vậy thầy kém là tại ai? Cứ đổ lỗi vòng quanh cũng không thay đổi được gì. Ở đây, tôi chỉ góp ý những gì bản thân tôi cho là cần sửa, cần thay đổi. Và đó là SGK.

Tôi học dốt tiếng Anh, tôi chỉ đổi lỗi cho bản thân mình sao không tìm mọi cách để học nó. Vì vậy, tôi quyết định bỏ việc để đi học. Khi bức thư của tôi được nhiều người ủng hộ, tôi bỗng nhớ đến một câu nói của mẹ: "Nếu ba người chê con xấu thì con có thể nghĩ rằng, họ chưa nhìn ra cái đẹp của con. Nhưng nếu có đến 10 người, 20 người chê con xấu thì con buộc phải nhìn lại mình có lem luốc hay không".

Chủ nhân thư gửi Bộ trưởng: Chưa hài lòng câu trả lời - 3

Mỹ Linh cho rằng: "SGK Nepal nói về những cái tên rất Nepal" 

Vậy theo Linh, trong việc dạy trẻ học tiếng Anh, vai trò của người thầy hay của SGK là quan trọng hơn?

Theo tôi, học sinh chính là yếu tố quan trọng nhất quyết định đến hiệu quả học tiếng Anh. Nhưng ở đây, chúng ta đang bàn đến các yếu tố trợ giúp thì cả người giáo viên và SGK đều phải hoàn thành được nhiệm vụ là làm sao để học sinh thích thú với bài học và tiếp thu nó một cách tốt nhất.

Giáo viên là người có kiến thức và được đào tạo phương pháp dạy. SGK là chuẩn chung để cả giáo viên và học sinh “vận hành” theo. Giáo viên có dạy hay, dạy sáng tạo thì mới truyền tải được kiến thức trong sách. Nhưng sách phải khoa học, gần gũi thì kiến thức giáo viên muốn truyền tải mới hiệu quả.

Chủ nhân thư gửi Bộ trưởng: Chưa hài lòng câu trả lời - 4

Cô gái trẻ chia sẻ, mình bỏ việc đu du lịch chỉ vì dốt tiếng Anh

“Không có bộ sách nào là hoàn hảo”, Linh nghĩ  sao về hồi đáp này của Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD-ĐT)?

Đúng là chẳng có bộ sách nào hoàn hảo nhưng mục tiêu của chúng ta là phải hướng đến cái hoàn hảo, cái tốt nhất để điều chỉnh và tiến bộ mỗi ngày. Tôi cất công ngồi đọc SGK Nepal, đưa ý kiến đóng góp để hướng đến điều hoàn hảo đó chứ đâu phải đổ lỗi rồi người có trách nhiệm tìm cách tránh né.

Linh vẫn còn giữ vững niềm tin mình cùng đội ngũ có thể soạn ra cuốn sách tiếng Anh tiểu học phù hợp với Việt Nam như đã nói?

Tôi nhắc lại, nếu Bộ trưởng thừa nhận nước mình nghèo, không có kinh phí và  không tìm được người có thể viết cuốn sách như những gì tôi góp ý thì tôi có thể huy động được những người giỏi để soạn ra cuốn sách đó.

Nhưng cả đội ngũ giáo sư của một nước mà phải nhờ đến một cô bé dốt tiếng Anh đến mức phải bỏ việc đi du lịch để học tiếng Anh như tôi thì nghe vẻ hài hước quá!

Cảm ơn bạn về cuộc trò chuyện này!

Trích bức thư gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo của Mỹ Linh:

Gửi bác Bộ trưởng Bộ GD-ĐT,

Cháu tên Linh.

Dĩ nhiên bác không cần nhớ tên cháu làm gì.... Chỉ cần chúng ta có một câu chuyện chung để nói. Thế là đủ rồi bác nhỉ.

Chuyện kể là, hôm qua, cháu ngồi ở thư viện trường Shree Sarbodaya quận Syanja - Nepal. Cháu dành cả một ngày đọc sách giáo khoa English để hiểu cách dạy English của người Nepal. Dĩ nhiên, người Nepal dạy English không tốt đâu. Vì họ không có tiền để mua tivi, băng đĩa, không có phương tiện cho học sinh nghe người bản xứ nói chuyện, thậm chí đến cả cuốn từ điển giấy họ còn túng thiếu bác ạ (túng thiếu đến cỡ nào cháu sẽ có 1 bài viết để kể sau).

Nhưng so với Việt Nam thì English của họ giỏi hơn nhiều. Dĩ nhiên, Nepal đúng là một nước nghèo, nghèo xếp hạng top nghèo nhất thế giới ấy. Nhưng cần so sánh với trình độ GD của 1 nước nghèo để thấy rằng trình độ của nước mình ở đâu. Và giờ, có mấy điều cháu muốn trao đổi với bác như sau:

1. Cháu đọc SGK English của học sinh Nepal từ lớp 1 đến lớp 5.

Bài học đầu tiên của học sinh lớp 1 Nepal là chuyện chào hỏi. Bài học đầu tiên của học sinh lớp 2 nói chuyện đi đến trường. Bài học đầu tiên của học sinh lớp 3 kể lại nhật ký một ngày của cô bé Lilu. Bài học đầu tiên của học sinh lớp 4 dạy bạn phải biết Be careful với câu chuyện cậu bé Raj vừa đi vừa chơi game mà không để ý thấy cây cầu bị gãy.

Bài học đầu tiên của học sinh lớp 5 hỏi, "What do you want?" và kể chuyện người cha già có đứa con bị ở tù. Ông ra vườn trồng khoai tây và ước giá mà có đứa con trai ở đây để đào lỗ cho ông trồng. Thế là ông viết thư cho con trai. Mỗi bài học thể hiện độ khó khác nhau bác ạ. Thậm chí ngoài English, họ còn có 2 môn học khác là Văn hoá xã hội và Khoa học - Sức khoẻ cũng hoàn toàn được viết bằng English và nằm trong môn học chính của học sinh.

Cháu lập tức nhắn về Việt Nam, nhờ đứa bạn thân chạy ra hiệu sách, chụp cho cháu xem SGK English từ 1-5 dạy cái gì. Bác biết gì không?

Bài học đầu tiên của SGK 1 dạy Hello. Bài học của sách SGK 2 là dạy câu "where are you from". Bài học của SGK 3 dạy lại Hello. Bài học đầu tiên của SGK 4 dạy câu "How're you". Bài học đầu tiên của SGK 5 dạy lại câu "where're you from".

Cháu hoảng hồn bác ạ. Cháu không biết vì bác nghi ngờ trình độ của học sinh VN quá kém nên có mỗi 3 câu "hello, how're you, where're you from" mà phải học đi học lại suốt 5 năm?

Hay tại chúng ta quan niệm, 5 năm, học được 3 câu đó là đã quá nhiều rồi?

Bác biết không, học sinh ở độ tuổi càng nhỏ thì khả năng tiếp cận ngôn ngữ càng tốt. Vì lúc đó bộ nhớ của chúng chưa sử dụng để ghi nhớ những điều phức tạp, những chuyện kiếm tiền, yêu đương. Nên cháu buồn khi thấy chúng ta bắt các em học quá nhiều thứ về toán lý hoá nhưng lại lo sợ trí nhớ của các em không đủ để học English. Buồn cười nhỉ.

2. Để dạy học sinh Nepal hiểu English, nhớ English, người Nepal bắt đầu bài học bằng những câu chuyện. Chuyện kể cô bé Deepa làm việc này việc kia. Chuyện kể gia đình cu cậu Ramesh thế này thế nọ.

Cô giáo sau khi dạy học sinh về câu chuyện sẽ hỏi lại học sinh câu chuyện đó kể gì, cô bé Deepa làm gì, cậu Ramesh bị gì. Học sinh trả lời và ghi nhớ.

Để dạy học sinh Việt Nam hiểu English, các nhà soạn sách VN soạn ra những đoạn hội thoại chẳng có ý nghĩa gì và bắt học sinh học lại đoạn hội thoại đó để ứng dụng như một con vẹt. Theo bác, việc ghi nhớ nội dung câu chuyện dễ hơn hay khó hơn ghi nhớ một đoạn hội thoại dễ hơn?

3. Người Nepal soạn sách giáo khoa để dạy người Nepal. Thế nên những câu chuyện họ viết, những đề tài họ dạy liên quan đến đời sống, văn hoá hàng ngày của họ.

Họ nói về đỉnh Everest, nói về thủ đô Kathmandu, nói về những cậu bé, cô bé với những cái tên rất Nepal như Gauri, Sunda... Đó là cách họ khiến học sinh hứng thú với môn English vì nó gần gũi, dễ hiểu. Đó cũng là cách họ từ hào về đất nước họ.

Chúng ta - trong đó có bác - luôn nói tự hào về Việt Nam. Nhưng có bao giờ bác nhìn SGK English của người Việt để xem sách viết gì không?

Sách viết câu chuyện của Tom, của Peter, của Marry...những cái tên không phải của người Việt. Sách kể chuyện My hometown nhưng cái Hometown ấy là London.

Sách kể về món bánh nhưng không phải là bánh chưng, bánh giày, bánh mì thịt nướng mà là bánh Pizza.

Thế nên cháu muốn hỏi là, có phải vì chúng ta không đủ kinh phí để soạn một cuốn sách dạy English những nội dung xoay quanh đời sống Việt không? Hay là những nhà soạn sách họ không nghĩ ra cái gì hay ho hơn nên phải dùng những câu chuyện của nước khác.

Để đến khi người nước ngoài họ hỏi cái món bánh nổi tiếng nhất ở nước mày là món gì thì học sinh bảo là pizza vì chúng không biết từ bánh mì thịt nướng trong English nói thế nào.

Nếu mà vì chúng ta nghèo quá, không có kinh phí, chỉ cần bác nói thôi, cháu sẽ huy động được một đội ngũ soạn được cuốn sách dạy English cho người Việt mà không cần lấy một đồng nào.

Còn nếu vì những người soạn sách họ không nghĩ ra cái gì hay ho hơn để viết, thì cũng chỉ cần bác nói thôi, cháu sẽ chỉ họ cách viết. Thí dụ như thay vì viết bài giảng "quê mày ở đâu hả Tom? Quê tao ở Mỹ, Peter ạ" thì cháu sẽ chỉ họ chuyển thành thế này "Quê mày ở đâu hả Tí? Quê tao ở Mỹ Tho Tèo ạ, là cái xứ ngày xưa bọn Mỹ đánh hoài mà không chiếm được ấy."

Cháu tin bọn học sinh sẽ hứng thú với câu chuyện của thằng Tí, thằng Tèo hơn câu chuyện của Tom và Peter ạ. Vì chúng cháu đã từng là những thằng Tí, thằng Tèo như thế.

4. Đã rất lâu rồi, chúng ta, hoặc vì lười biếng, hoặc vì bảo thủ, hoặc vì không muốn tiếp cận cái mới nên luôn tự ru ngủ nhau rằng, "là người Việt, chúng ta phải tự hào về văn hoá Việt, nên chúng ta cần học tiếng Việt chứ không phải English". Đó chắc là lý do mà kỳ thi tốt nghiệp THPT năm vừa rồi English trở thành môn tự chọn và không có trong môn thi.

Nhưng cháu thì muốn đổi lại một chút thế này, "là người Việt, chúng ta cần tự hào về văn hoá Việt, nên chúng ta cần học English để nói cho thế giới biết về văn hoá của chúng ta đẹp như thế nào". Người Nepal đưa English thành ngôn ngữ chính, vì họ muốn kể câu chuyện văn hoá của đất nước họ cho thế giới biết. Nên cũng đã đến lúc chúng ta cần học theo như họ rồi bác ạ.

Nó giống như câu chuyện anh nông dân xây được cái nhà đẹp ấy. Nếu anh tự hào về ngôi nhà anh đẹp, thì anh phải tìm cách đi qua làng bên, nói cho người làng bên biết cái nhà anh đẹp thế nào để họ còn biết mà đến thăm. Nhưng chúng ta đã làm gì? 

Chúng ta đã bảo anh nông dân ấy nằm ở nhà, chổng mặt lên ngắm trần nhà và tự khen nhà mình đẹp thôi là đủ. Trong khi thế giới ngoài kia, có biết bao ngôi nhà đẹp hơn đang được xây nên mỗi ngày, bác ạ...

Cháu thì ở xa, bác lại bận trăm công nghìn việc chắc khó nghe thấy những lời cháu nói. Nhưng cháu tin thông điệp cháu gửi rồi cũng tới bác.

Tranh cãi bức thư cô gái gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo
Bạn thấy sao về lá thư của cô gái gửi Bộ trưởng Bộ GD&ĐT

Chia sẻ
Gửi góp ý
Theo Hạ Nhiên (Khám phá)
Báo lỗi nội dung
GÓP Ý GIAO DIỆN