Superjet 100 – “Vận đen” vào ngày chiến thắng

Superjet 100 được kỳ vọng sẽ vực dậy ngành công nghiệp hàng không dân dụng huy hoàng thời Xô Viết.

Ngày 9/5/2012, khi cả nước Nga đang tưng bừng kỷ niệm 67 năm chiến thắng phát xít thì nhận tin dữ khi niềm tự hào hàng không dân dụng hiện đại Nga – Sukhoi Superjet 100 gặp nạn tại Indonesia.

Sukhoi Superjet 100 là máy bay chở khách dân sự tầm trung hiện đại do Sukhoi Civil Aircraft – Công ty con của Sukhoi JSC thiết kế nhằm thay thế cho những máy bay Tu-134, Yak-42 trên thị trường nội địa Nga và cạnh tranh với các loại máy bay chở khách Embrer E-Jets và Bombardier CRJ trên thị trường quốc tế.

Chương trình phát triển Superjet 100 bắt đầu từ năm 2000. Nguyên mẫu Superjet cất cánh lần đầu tháng 3/2008 và giới thiệu chính thức năm 2011.

Máy bay “đa quốc gia”

Một trong những điểm đặc biệt chương trình phát triển Superjet, thay vì “đóng kín cửa” thì Sukhoi Civil đã mở rộng cánh cửa hợp tác với nhiều doanh nghiệp châu Âu và Mỹ để cùng sản xuất Superjet 100 hiện đại.

Máy bay chở khách tầm trung hiện đại Sukhoi Superjet 100

Trong đó, các công ty Nga chủ yếu thực hiện chế tạo khung thân máy bay, còn hệ thống điện tử trang bị hầu hết do công ty Phương Tây sản xuất.

Cụ thể, Liên hiệp sản xuất máy bay Novosibirsk – thành viên của Sukhoi đảm nhiệm sản xuất phần mũi, cánh đuôi đứng – ngang và Liên hiệp sản xuất máy bay Komsomolsk on Amur chế tạo cặp cánh chính. Cửa sổ, ghế ngồi khoang lái và khoang hành khách do các nhà thầu phương Tây đảm nhiệm.

Về động cơ, NPO Saturn (Nga) đã hợp tác với Snecma Moteurs Pháp để thiết kế động cơ tuốc bin phản lực cánh quạt đẩy SaM146 có thể đạt lực đẩy 62kN tới 71KN.

Superjet trang bị hai động cơ SaM146 cho phép đạt tốc độ tối đa 870km/h, trần bay 12.500m, tầm bay tùy theo tải trọng (hàng hóa, hành khách) từ 2.900-4.500km.

Về việc phát triển hệ thống điện tử, công ty Thales (Pháp) cung cấp hầu hết các thiết bị: màn hình tinh thể lỏng trong buồng lái, thiết bị liên lạc, thiết bị định vị. Những thiết bị này trên Superjet được coi là tương tự với thiết kế nổi tiếng Airbus A380.

Còn công ty CMC Electronics đến từ Canada đã cung cấp cho Superjet hệ thống kiểm soát lái CMA-9000.

Công ty đến từ Thụy Điển Leibherr Aerospace đã hợp tác với trung tâm thiết kế Voscod của Nga thiết kế hệ thống điều khiển bay cho Sukhoi Superjet. Leibherr còn phát triển hệ thống điều khiển và điều hòa không khí cho máy bay.

Hệ thống cung cấp nguồn điện trên máy bay do công ty Honeywell (Mỹ) thực hiện. Ngoài ra, các công ty Pháp tham gia thiết kế hệ thống càng hạ cánh cho máy bay.

Khoang hành khách trên máy bay Superjet 100

Với việc hợp tác rộng rãi như vậy, Superjet 100 có thể coi là một trong những máy bay chở khách tiên tiến, hiện đại nhất của nước Nga. Nó được kỳ vọng là sẽ vực dậy ngành công nghiệp hàng không dân dụng huy hoàng thời Xô Viết.

Khởi đầu thuận lợi

Mặc dù là máy bay được trang bị cực kỳ hiện đại, nhưng Superjet 100 có giá khá mềm, khoảng 35 triệu USD. Vì vậy, ngay khi được giới thiệu và đưa ra thị trường thế giới, nó đã giành sự quan tâm lớn không chỉ từ hãng hàng không nhiều nước trên thế giới mtrước hết là các hãng hàng không Nga. Như: hãng Aeroflot đã quyết định ký mua 30 chiếc, Avia leasing mua 24 chiếc, Yakutia Airlines mua 2 chiếc, Moskovia Airlines mua 3 chiếc...

Khoang lái tiện nghi, hiện đại với màn hình tinh thể lỏng hiển thị thông số kỹ thuật bay của Superjet 100

Một số hãng hàng không nước ngoài cũng đã đặt mua Superjet như Blue Panorama Airlines (Italia) mua 8 chiếc, Willis Lease Finance (Mỹ) mua 6 chiếc.

Tại khu vực Đông Nam Á, hãng hàng không Phongsavanh (Lào) đã ký mua 3 chiếc, Orient Thai (Thái Lan) mua 12 chiếc, hãng Kartika và Sky Aviation của Indonesia đã đặt mua hàng chục chiếc Superjet 100.

Trong tháng 5/2012, Sukhoi dự định đưa Superjet tới trình diễn ở 6 quốc gia (trong đó có Việt Nam) để chào hàng. Nhưng vụ tai nạn hôm 9/5 tại Indonesia có lẽ sẽ làm vỡ chuyến hành trình này và hơn thế ảnh hưởng xấu tới uy tín của Sukhoi.

Vận đen vào “ngày chiến thắng”

Hôm 9/5/2012, khi cả nước Nga đang tưng bừng kỷ niệm 67 năm chiến thắng phát xít thì tin dữ đã đến.

Chiếc Superjet 100 cất cánh ở sân bay Indonesia trước khi gặp nạn

Một chiếc Sukhoi Superjet 100 đang thực hiện cuộc bay trình diễn ở Indonesia với mục đích chào hàng. 50 phút sau khi cất cánh, chiếc máy bay mất liên lạc với đài không lưu.

Ngay lập tức, các đội cứu hộ cứu nạn đã được triển khai để tìm kiếm chiếc Superjet. Tới sáng 10/5, các mảnh vỡ của chiếc Superjet 100 đã được phát hiện trên sườn núi cao cách thủ đô Jakarta 90km. Toàn bộ 45 hành khách trên chuyến bay đều tử nạn.

Hiện nguyên nhân vẫn chưa được xác định chính xác, đã có những phỏng đoán được đưa ra. Có thể do máy bay bay vào khu vực nhiễu động khí lớn làm máy bay mất ổn định dẫn đến tai nạn. Vì trước đó, năm 2008, máy bay quân sự C-212-200M của Không quân Indonesia khi đang bay thử nghiệm tại khu vực này cũng đã gặp nạn vì nhiễu động khí.

Một lý do khác có khả năng thuyết phục hơn, phi công chính người Nga đã quá chủ quan. Theo một số nguồn tin, trước khi mất liên lạc thì phi công chính đã xin hạ độ cao từ 3.000m xuống 1.800m.

Không rõ tại sao phi công lại ra quyết định như vậy, trong khi ngọn núi này cao tới 2.200m và yêu cầu khi bay ở khu vực này phải ở độ cao 3.300m.

Mọi việc chỉ có thể sáng tỏ cho tới khi đội cứu hộ tìm thấy hộp đen của chiếc máy bay. Dù nguyên do là gì đi nữa thì vụ tai nạn ảnh hưởng không nhỏ tới uy tín Sukhoi trên thị trường máy bay dân sự. Và nó chắc chắn sẽ ảnh hưởng không tốt tới những hợp đồng bán hàng mà Sukhoi kỳ vọng sẽ được ký kết.