Lịch vạn niên
Nhật kí Hoàng Sa: Đấu trí giữa trùng khơi
Tàu Trung Quốc manh động, luôn tỏ thái độ khiêu khích, liều lĩnh đâm va, xịt vòi rồng, bắn súng nước vào các tàu chấp pháp của Việt Nam. Ngoài việc mưu trí, tránh mắc mưu khiêu khích của Trung Quốc, lực lượng Kiểm ngư Việt Nam chấp pháp trên biển Hoàng Sa luôn tìm cách hạn chế thiệt hại bằng những sáng kiến độc đáo.
Mỗi khi tàu Trung Quốc tấn công bằng vòi rồng, súng phun nước, lực lượng trên tàu Kiểm ngư Việt Nam dùng chăn đệm chắn cửa kính để giảm áp lực nước hay những bữa ăn được ví như “tiệc buffer” giữa trùng khơi… là những hình ảnh khó quên đối với cánh phóng viên chúng tôi trong những ngày tác nghiệp trên biển Hoàng Sa.
Đệm ngủ thành khiên chống vòi rồng
Trong những ngày bám biển yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan Hải Dương 981 ra khỏi vùng biển của Việt Nam, tàu của lực lượng chấp pháp Việt Nam như: Cảnh sát biển, Kiểm ngư,… liên tục bị tàu Hải cảnh Trung Quốc dùng vòi rồng tấn công dữ dội.
Tàu Hải cảnh Trung Quốc đa phần là tàu to, to gấp ba, gấp bốn lần so với tàu Kiểm ngư Việt Nam. Vì vậy, khi áp sát với nhau, tàu Hải cảnh Trung Quốc như một gã khổng lồ, còn tàu Kiểm ngư Việt Nam như chú bé tí hon. Không những vậy, tàu Hải cảnh Trung Quốc được trang bị vòi rồng phun tự động trên nóc tàu nên những cú bắn từ trên cao xuống với áp lực nước mạnh khiến tàu Kiểm ngư Việt Nam hư hỏng nặng. Những tàu có cửa sổ kính bị hư hỏng là khó khắc phục nhất. Hầu hết cửa kính đài chỉ huy của tàu Kiểm ngư được lắp đặt kính loại dày 10mm nhưng áp lực nước vòi rồng của tàu Hải cảnh Trung Quốc bắn ra quá mạnh khiến kính vỡ tan. Dăm kính vỡ bắn vào người khiến nhiều Kiểm ngư viên bị thương. Tàu bị hư hỏng nặng nhưng Kiểm ngư viên vẫn phải bám trụ giữa biển để tiếp tục đấu tranh. Nước từ vòi rồng bắn vào không những làm chập chạm hệ thống điện điều khiển của tàu mà còn làm các thuyền viên bị thương. Vì vậy, đòi hỏi các Kiểm ngư viên ngoài việc đấu trí về chiến thuật, chủ động phòng tránh, còn phải tính phương án làm sao để chống chọi với vòi rồng trong những trận tới.
Ban đầu, các Kiểm ngư viên dùng nắp thùng gỗ che các cửa sổ lại nhưng gỗ cũng không chịu nổi áp lực nước quá mạnh liền bị vỡ toác. Nắp gỗ cũng không thể che kín được nên nước tràn vào trong rất nhiều sau mỗi đợt vòi rồng tấn công. Đang “đau đầu” thì các Kiểm ngư viên mới nghĩ ra cách chỉ có nhu mới thắng cương. Nghĩ là làm, các Kiểm ngư viên đã chạy xuống phòng ngủ của mình lật giường ngủ lấy toàn bộ đệm mang lên đài chỉ huy và lắp vào cửa sổ. Áp lực nước từ vòi rồng Trung Quốc quá mạnh nên bắn vào sắt thì sắt cong, bắn vào kính, kính vỡ,… nhưng khi gặp đệm mút thì nước vừa bị giảm áp vừa thấm vào bên trong.
Kiểm ngư viên Đỗ Văn Cành treo búp su lên trần tàu để bảo quản.
Ông Vũ Đức Tạo, Biên đội trưởng Biên đội Kiểm ngư vùng 4, cho biết: Những ngày đầu tiên, vòi rồng của tàu Trung Quốc bắn vào tàu chúng tôi khiến kính bị vỡ, buồng lái ngập nước gây chập chạm hệ thống điều khiển và làm bị thương Kiểm ngư viên, những ngày sau đó chúng tôi đã khắc phục tình trạng này bằng các vật dụng đơn giản. Tàu Hải cảnh Trung Quốc to và cao, vòi rồng chĩa từ trên xuống với áp lực nước rất cao nhằm làm tê liệt đài chỉ huy. Khi bị nước bắn vào, các loại kính chắn buồng lái mặc dù dày 10mm vẫn không chịu nổi, nổ tung. Vì thế, chúng tôi dùng đệm giường ngủ để chắn vừa làm giảm áp lực của vòi rồng vừa ngăn không cho nước chảy vào bên trong. Đệm giường nằm vừa thấm nước nhanh vừa giảm được áp lực khi va chạm. Nhờ thế, dù liên tục bị tàu Trung Quốc bắn vòi rồng nhưng tàu Kiểm ngư chúng tôi vẫn chịu đựng và bám trụ tốt”.
"Buffet"… giữa Hoàng Sa
Bảy ngày theo tàu Kiểm ngư bám biển Hoàng Sa mệt vì sóng lớn. Bảy ngày, 21 bữa ăn hết thảy. Nhưng, chiếm phần lớn những bữa ăn trên tàu giữa bốn phương, tám hướng đều là biển cả, đối với cánh phóng viên đều là những bữa… "buffet". Sở dĩ chúng tôi gọi những bữa ăn trên tàu là những bữa buffet là bởi, hầu hết anh em đều ăn cơm đứng.
Trưa 10/5, tàu xuất phát từ cảng Tiên Sa (Đà Nẵng) hướng về Hoàng Sa trong sự chờ đợi của mọi người. Phía trước mặt chúng tôi là “toạn độ nóng” Hoàng Sa, nơi tàu Trung Quốc hung hăng đâm va, xịt vòi rồng vào tàu Kiểm ngư, tàu Cảnh sát biển Việt Nam như cơm bữa; phía sau là đất liền là hào khí dân tộc đang hừng hực. Nhờ thế, bao nỗi lo âu về gia đình cũng dần bị khỏa lấp. Trên tàu trưa hôm ấy, anh em chúng tôi ai cũng đầy tâm trạng. Mừng và lo. Mừng vì mình vinh dự là những phóng viên đầu tiên đến Hoàng Sa để tác nghiệp, đưa những thông tin, hình ảnh về Hoàng Sa để tố cáo sự ngang ngược của Trung Quốc; lo vì đây là chuyến tác nghiệp trên biển Hoàng Sa chưa biết hiểm nguy ra sao.
Phòng ăn của chúng tôi là phòng câu lạc bộ, nơi sinh hoạt tinh thần của thuyền viên trong những lúc rảnh rỗi. Phòng rộng chừng 15m2, đặt hai bàn dài với hai dãy ghế trường hai bên. Cả bàn và ghế đều được thiết kế có bu-lông gắn chặt xuống sàn tàu. Một bên là hai cánh cửa thông với hành lang tàu, một bên là hai ô cửa sổ tròn nhìn ra biển lóng lánh sóng, bên cạnh là máy nước nóng hiệu Panasonic đặt trên chiếc tủ gỗ dùng để pha trà, pha mì tôm. Hai bờ tường còn lại một bên là treo cờ Tổ quốc bên trên, phía dưới là ti vi đèn LED 42inch có nối vệ tinh Vinasat và giàn âm thanh để hát karaoke; phía đối diện treo nhiều giấy khen, bằng khen của tập thể, cá nhân tàu. Trên trần nhà có hai chiếc quạt và hệ thống điều hòa phả hơi mát lạnh.
Các Kiểm ngư viên đang trang bị "khiên chống vòi rồng".
Bữa cơm trên tàu đầy đủ thịt, cá và canh. Bữa cơm đầu tiên trên tàu ai cũng ngon miệng, khác với nỗi lo trước đó của chúng tôi.
Thế nhưng, những bữa cơm tiếp theo, mâm cơm vắng người đến lạ. Nhiều anh em chấp nhận nằm co ro trong khoang tàu gặm bánh ngọt, uống nước lọc cho qua bữa chứ nhất quyết không ra phòng câu lạc bộ để ăn cơm. Một số nữa chọn cách ăn… "buffet", bỏ thức ăn vào chén và chạy lên boong tàu để ăn vì không chịu được say sóng. Nhưng, “những người ăn cơm tử tế” như chúng tôi cũng… khổ không kém. Đang ăn, mỗi lượt tàu bị sóng xô ngang hoặc lái cắt sóng cao rồi chúi mũi xuống, thau cơm, thau canh và đĩa thịt cá trượt dài từ bên này sang bên kia. Thau canh sóng sánh đổ ra ngoài theo những cái lắc lư của tàu. Mỗi lần như thế, anh em chúng tôi một tay cầm chén cơm của mình, một tay giữ thau cơm và thức ăn cho khỏi đổ. Có điều, càng về sau, mâm cơm của chúng tôi ở câu lạc bộ dần dần thưa vắng vì mọi người bận ăn…"buffet".
Anh nuôi là… nghệ sĩ
Chứng kiến những bữa nấu cơm, thức ăn trên tàu làm tôi nhớ đến một đoạn quảng cáo trên truyền hình: “Nấu ăn là một nghệ thuật, đầu bếp là một nghệ sĩ”. Nhưng những những nghệ sĩ trong bếp ở các nhà hàng được đào tạo bài bản phải gọi những nghệ sĩ trong bếp của tàu Kiểm ngư bằng… ông tổ. Bởi lẽ, những anh nuôi trên tàu nấu ăn như đang… làm xiếc.
Đệm giường nằm trở thành tấm khiên chống lại vòi rồng của tàu hải cảnh Trung Quốc.
Sóng lớn, tàu lắc lư dữ dội. Đến đứng cũng không vững. Vậy mà, những “anh nuôi” trên tàu vừa rửa rau, vừa làm cá, thái thịt, nấu canh, nấu cơm… như giỡn chơi. Mỗi khi tàu bị sóng xô lệch hay cưỡi sóng chồm lên chúi xuống, Nguyễn Xuân Tâm, anh nuôi trên tàu chúng tôi, lại chạy về phía chiếc bếp ga bưng nồi nghiêng qua nghiêng lại để… né sóng cho khỏi đổ. Để nấu ăn cho 40 người ăn đã khó, càng khó hơn gấp cả ngàn lần khi nấu ăn ở trên tàu mãi lắc lư theo sóng.
Nếu ăn trên tàu đã khó, bảo quản thực phẩm, nhất là rau, củ, quả trên tàu dài ngày càng thêm khó. Trong khoang bếp rộng chừng 15m2, một chiếc tủ lạnh to cao quá khỏi đầu người và một chiếc tủ đông nằm ngang loại lớn nhưng đều chật kín thức ăn. Bên trên ngăn đá, nào thịt, nào cá như nêm; dưới ngăn mát cũng chật kín rau các loại.
Tuy nhiên, số thực phẩm dự trữ trong tủ lạnh chỉ đủ ăn trong vòng 10 ngày, riêng rau chỉ được 1 tuần. Muốn bám trụ nhiều ngày trên biển với người trên tàu đông như tàu chúng tôi thì công việc dự trữ và chế biến thức ăn của các “anh nuôi” là cả một nghệ thuật. Đang cố treo hàng trăm búp su lên trần phía đuôi tàu, anh Đỗ Văn Cành, giải thích: Búp su nặng, tròn và dễ dập nát nên bọ em phải treo lủng lẳng lên đây mới dự trữ lâu được. Nếu để trong tủ lạnh thì không có chỗ, nếu để trên sàn thì chỉ vài giờ tàu lắc lư là chỉ có mang đi vứt vì dập nát. Vì vậy, với dân biển bọn em, các thực phẩm rau-củ-quả là những thức ăn rất quý với những chuyến biển dài ngày nên anh em phải nghĩ cách để bảo quản được lâu ngày.
Cũng theo Cành, với những chuyến biển dài ngày, thực phẩm dự trữ nhiều nhất phải là rau xanh chứ không phải là thịt cá. Vì theo Cành, nếu hết thịt cá thì anh em trên tàu tự “sản xuất” được, còn rau, củ, quả thì chịu. Tuy nhiên, việc dự trữ rau, củ, quả trên biển giỏi lắm cũng chỉ chừng 10 ngày, sau đó hoặc phải cầm cự với thịt cá hoặc chờ tàu tiếp phẩm. “Đi trên biển nhiều ngày, nếu thiếu rau xanh thì ngay lập tức bị lở miệng liền. Trên biển mà lở miệng thì không có gì khổ bằng” – Anh Cành tâm sự.
Clip sáng kiến chống vòi rồng:
