Băng rừng kéo trò đến lớp: “Kỹ năng” tìm trò

Không chỉ vất vả luồn rừng, lội suối để đưa được các em học sinh trở lại lớp mà những thầy cô ở Thượng Trạch còn phải có “mẹo” mới đưa con chữ về với bản làng người Ma Coong…

Ba cùng với phụ huynh

Trời bắt đầu tối, cũng là lúc chúng tôi đặt chân đến bản Cồn Roàng. Tìm vào nhà của Trưởng bản Đinh Két để các thầy nhờ ông thông báo cho bà con tối nay họp bản bàn chuyện đưa học sinh trở lại trường đi học, đúng lúc cả nhà trưởng bản đang ăn cơm, vậy là cả đoàn chúng tôi được mời nhập mâm. Bữa cơm chỉ đơn giản là mấy vắt xôi vò chấm với canh môn rừng. Thầy Hiếu mở túi pha thêm mấy gói mì tôm mang theo lúc chiều, bữa tối đạm bạc mà ngon đến lạ…

Đúng 7 giờ tối, Trưởng bản Đinh Két đánh kẻng gọi họp bản. Khoảng 10 phút sau, bà con tập trung đông đủ tại nhà Đinh Két, trừ những người ở rẫy không về kịp. Thầy Tuấn bắt đầu thưa chuyện với bà con, lúc nói tiếng người Kinh, lúc lại nói tiếng người Ma Coong.

Sau mấy năm lên công tác tại Thượng Trạch với thành tích “ăn dầm ở dề” tại các bản, thầy Tuấn cũng trang bị thêm cho mình cái vốn “ngoại ngữ” này. “Người Ma Coong họ tốt tính mà thiệt bụng lắm, chỉ cần mình nói nhẹ nhàng cho họ hiểu là họ làm theo liền. Mình phải học được tiếng bà con, để hiểu họ nói và nói cho họ hiểu” – thầy Tuấn chia sẻ.

Thầy Tuấn, thầy Hiếu dẫn học sinh trở lại lớp

Sau khi thầy Tuấn thưa chuyện xong, đến lượt thầy Hiếu điểm danh từng phụ huynh, học sinh và dặn dò sáng sớm ngày mai cho con em tập trung để về lớp. Những ai vắng mặt nhờ Trưởng bản Đinh Két thông báo lại. Mọi người đều có vẻ đồng tình rất cao, thầy Hiếu rót rượu mời bà con cùng uống. Ai cũng nâng ly, lúc này hai thầy vui lắm bởi, người Ma Coong khi quý ai thì mới mời rượu và uống rượu của ai thì rất quý người đó.

Đêm đó, chúng tôi cùng ngồi chung với bà con dân bản cùng uống rượu, chuyện trò tới khuya mới đi ngủ. Cả nửa ngày lội rừng mệt lả nhưng chúng tôi không ai chợp mắt được. Những con bọ mắt nhỏ li ti, chui lọt lỗ màn cắn đau như ong chích. Nằm bên cạnh tôi, hai thầy giáo cũng liên tục trở mình. Có lẽ, hai thầy đang rất lo lắng, bởi không biết ngày mai có đưa được hết học trò trở lại trường hay không?

Gọi cửa từng nhà...

Mặt trời chưa kịp ló rạng, núi rừng đang chìm trong màn sương dày đặc, thầy Tuấn và thầy Hiếu đã cùng thức dậy. Các thầy bảo, phải dậy thật sớm, đến từng nhà để “bắt” trước khi các em lên rẫy mất. Ăn vội bát mì tôm, chúng tôi theo chân các thầy đi gọi học sinh tập trung để đến lớp.

Không phải chỉ đầu năm học, mà giữa năm khi mùa rẫy, lễ tết, các em học sinh ở Ma Coong cũng rất hay trốn học và chẳng chịu trở lại trường. Các giáo viên nơi đây, ngoài công việc dạy học, còn là những cán bộ làm công tác dân vận miệt mài, tâm huyết trong hành trình đưa con chữ về với các bản làng người Ma Coong”. 

Thầy Tuấn kể, những năm trước đi vận động các em trở lại trường, các thầy gặp nhiều trường hợp dở khóc dở cười và cũng chỉ biết ngậm ngùi. Nói nặng lời là bà con tự ái, không chịu cho con em theo thầy tới lớp. Như năm ngoái, thầy Tuấn vào tận nhà gọi Đinh Lức ở bản A Ky đi học, gặp lúc bố mẹ Đinh Lức không muốn cho con theo thầy bảo không có nhà.

Nhiều trường hợp khác các thầy vào nhà thấy trò ở đó nhưng nói mãi mà học trò vẫn không chịu theo, đứa thì bảo mắc trông em, mắc đi lấy măng, mật ong. Nhiều đứa không có lý do gì cũng bảo “em mắc ngủ”, “ em mắc say”… thầy ạ! Những lúc như thế, thầy đành phải chờ hết sự “mắc” của trò rồi thuyết phục mãi mới chịu…

Năm nay, cả bản Cồn Roàng có 20 em học sinh theo học trường nội trú, nhưng đến giờ khi mặt trời ló qua đỉnh núi, mới chỉ tập trung chưa được 10 em, toàn là nữ. Có những em đã ra tập trung rồi nhưng trốn biệt đâu mất. Hai thầy lại phải chạy khắp bản để tìm mà chẳng thấy. Cuối cùng vào nhà thấy một học sinh đang nằm ngủ, gọi mãi mới chịu dậy, đó là Đinh Sập.

Nói một thôi một hồi, Đinh Sập cũng chịu ra lớp. Cậu ta ra đứng giữa bản, lấp ló thấy mấy em nam bước ra. Sáng hôm đó, hai thầy vận động được 15/20 em ra lớp. Thầy Tuấn bảo, chuyến đầu mà được như vậy cũng có thể coi là một thành công của năm nay, những em còn lại đang đi rừng, đang ở trên rẫy nhờ Trưởng bản Đinh Két vận động giùm. Vài hôm nữa không thấy ra lớp thì các thầy lại phải khăn gói vào chuyến nữa, thậm chí phải lên rẫy, vào rừng “bắt” cho được các em…

Trên đường ra, quen đi rừng nên các em đi rất nhanh, khổ cho các thầy phải đi cho kịp, sợ trò lẩn mất. “Về đến trường rồi mới yên tâm được. Năm nào đi vận động đầu năm học đều có những chuyện dở khóc dở cười như vậy. Nhưng chẳng ai nặng lời với các em cả. Mình chân thành, đối xử tốt với các em, chúng sẽ hiểu ra thôi…”- thầy Tuấn bảo vậy.